مقابله با آسیب‌های اجتماعی در قلب تهران

 هفته بسیج و سالروز تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان بنیانگذار انقلاب در پنجم آذرماه1358 بهانه گفت‌وگوی دیروز همشهری با فرمانده سپاه محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ در پایان همایش بسیجیان در مصلی تهران بود؛ گفت‌وگویی که در سپاه حضرت ولیعصر تهران انجام شد و سردار سرتیپ حسن حسن‌زاده درباره مهم‌ترین ماموریت‌های سپاه و بسیج در مسائل کرونا و معیشت پاسخگوی سوالات ما بود. بخش دوم این گفت‌وگو در آینده منتشر می‌شود.

مقابله و دفع تهدیدهای امنیت، ماموریت اصلی شماست. از بین مشکلات کرونا، تنگناهای معیشتی و برخی تهدیدات و خرابکاری‌های خارجی در داخل، کدام‌یک در اولویت اصلی ماموریت‌های شماست؟
رهبر معظم انقلاب سال1398گفتند که منطق تشکیل بسیج رفع تهدید و تبدیل تهدید به فرصت بوده است. بعد هم 13آبان1358را مثال زدند که آمریکا تهدید کرد انقلاب نوپا را از بین ببرد و در عمل هم ناوهایش را آورد، بعد امام(ره) تصمیم گرفت که بسیج را شکل دهد. بسیج که شکل گرفت، نه‌تنها آن تهدید رفع شد، بلکه فرصت تمام‌عیار و جامعی برای انقلاب اسلامی به‌وجود آمد. امام‌خمینی(ره) نیز جمله‌ای دارند که همین موضوع را به شکل دیگری تداعی می‌کند و آن شعار معروف ایشان است که اگر در کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین‌انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور می‌شود و الا باید هر لحظه منتظر حادثه بود.  
بر همین اساس نیز حوزه عمل بسیج را گسترش دادید؟
بله. حضرت امام(ره) بسیج را محدود به مرز، مکان و جغرافیا نمی‌دانند. الان که این را می‌گوییم همه می‌پذیرند، ولی 20سال پیش نمی‌پذیرفتند. امروز که بسیجیان مدافع حرم به سوریه رفته‌اند و در عراق حضور پیدا کرده‌اند یا نهادهای فرهنگی و اجتماعی دارند در اروپا شکل می‌گیرند و در آفریقا و جاهای دیگر بسیجی دارند، دیگر آن صحبت‌های حضرت امام(ره) قابل پذیرش شده است. امام(ره) فرمودند باید بسیج جهان اسلام تشکیل شود و امروز تشکیل شده است. امروز در عراق، سوریه، یمن و فلسطین بسیجی و تفکر بسیجی داریم. الان تفکر بسیجی عربستان‌سعودی، بازیچه دست آمریکایی‌ها را در یمن زمینگیر کرده است.
برای بحران‌های سال‌های اخیر کشور چه اقداماتی در کنترل تهدیدات امنیتی ناشی از آنها داشتید؟
 مقابله با بحران‌های طبیعی مثل سیل سال1398خوزستان، گلستان، لرستان و مازندران که یک بحران ملی بود به‌علت حاکمیت همین تفکر است. فلسفه وجودی بسیج امنیت‌آفرینی هم برای کشور، هم برای ملت و هم برای جهان اسلام است. برخی تصور می‌کردند بسیج فقط برای زمان جنگ است، بعد که جلوتر آمدیم و زلزله لوشان اتفاق افتاد، بسیجی‌ها وارد میدان شدند. بعد مشکلات محرومیت و مباحث معیشتی پیش آمد، یک بسیج سازندگی ایجاد شد تا مباحث محرومیت‌زدایی و ایجاد اشتغال و کمک‌های دیگر را دنبال کند. زمانی بعدتر با بحران‌های طبیعی دیگری مثل سیل مواجه شدیم؛ بسیج آمد و کارهای بزرگی انجام شد. در 2سال اخیر هم بحث مقابله با کرونا پیش آمد و به شکل‌های مختلف برایش تجربه کسب کردیم.  الان در عرصه سازندگی ما بالغ بر 2هزار و 400گروه جهادی داریم. خوب است مردم ما بدانند که گروه‌های جهادی ما تخصصی هستند؛ مثل گروه جهادی معماری، عمران، آبادانی و سلامت. گروه جهادی شهید همدانی ما به‌صورت تخصصی در مقوله دندانپزشکی فعالیت می‌کند. گروه جهادی داریم که از همین تهران خودمان با پشتیبانی مردم به کرمان و مشهد می‌روند؛ یک هفته در حاشیه مشهد مستقر می‌شوند و چهار پنج نیروی تخصصی خدمات ارائه می‌دهند. ما گروه جهادی مشاوره داریم که دارند کار می‌کنند. ما در یک سال گذشته در تهران بزرگ 2هزار و 900جهیزیه به جوان‌هایی که برای ازدواج مشکلات داشتند، تقدیم کردیم.
هزینه‌ها از کجا تامین می‌شود؟
ما 40تا 50درصد هزینه‌هایش را در سپاه تامین می‌کنیم، بقیه‌اش را مردم، مساجد و پایگاه‌ها می‌دهند. ما هزار و 600وام اشتغال‌زایی برای کارگاه‌های کوچک و متوسط داریم. این وام‌ها از 5میلیون تا 20میلیون متفاوت هستند؛ خیلی‌هایشان دارند فعالیت می‌کنند و درآمدی کسب کرده‌اند. یکی از این کارهای جهادی بسیج بحث آزادسازی زندانیان است. ما بالغ بر 400زندانی را با کمک مردم، خیرین، بسیج و پایگاه‌های بسیج آزاد کرده‌ایم. جالب است بدانید اولویت را هم روی کودکان و زنانی که زندانی هستند، گذاشته‌ایم تا آسیب‌های اجتماعی نداشته باشیم.
در بحث کرونا ماموریت‌های زیادی داشتید. شاخص‌ترین آنها چه بود و چه سهمی در کنترل بیماری داشتید؟
در بحث کرونا ابتدا ماسک در کشور نبود. بنیاد برکت پول داد و ماسک خرید ولی اجازه ندادند ماسک وارد کشور شود. بسیج و هیأت‌ها پای کار آمدند و خیلی از مساجد و پایگاه‌های بسیج محل تولید ماسک شدند. ما کمتر از چند هفته مشکل ماسک را حل کردیم. کمی که زمان گذشت کاملا سیستمی از وزیر وقت بهداشت درخواست کردیم که روند صدور مجوز را کوتاه کنند؛ کمتر از یک هفته مجوز گرفتیم و در همین سپاه تهران و سپاه سیدالشهدا خط تولید ماسک با دستگاه‌های تمام اتومات را راه انداختیم. تولید، بسته‌بندی و توزیع رایگان ماسک، گان، شیلد و مواد ضدعفونی را هیچ شبکه‌ای نمی‌تواند انجام دهد. ما گروه جهادی داریم که هر 2هفته یک‌بار به محروم‌ترین نقاط کشور می‌روند و هر پنجشنبه و جمعه‌ای که آنجا حضور پیدا می‌کنند بین 500تا هزار بیمار می‌بینند، عینک‌هایشان را آماده می‌کنند و تحویل‌شان می‌دهند. در بحث غربالگری وزارت بهداشت و درمان در تهران بزرگ حدودا 25درصد اطلاعات مردم را در سامانه سیب داشتیم. این هم طی چند سال انجام شده بود. بسیج در تهران سالن زد و سیستم و خطوط مختلف گذاشت و اطلاعات مردم را ثبت کردند و کمتر از 3ماه رقم ثبت اطلاعات در سامانه سیب به بالای 95درصد رسید. مسئولان بهداشت و درمان به من گفتند ما اگر می‌خواستیم همان روند را برویم شاید 5سال دیگر طول می‌کشید.
چه عملکردی در مواجهه با سوانح طبیعی همچون سیل ، زلزله و بازسازی‌ها داشتید؟
شیوه بسیج این است که بیشترین کار را با بهترین کیفیت و کمترین هزینه ارائه کند. ما در پلدختر خانه‌هایی ساختیم که همه اذعان کردند به لحاظ کیفی و زیبایی نظیر ندارد. خانه‌هایی که بچه‌های تهران در خوزستان ساختند تا 8ریشتر مقاومت دارد. گروه تخصصی معماری ما فقط کارهای طراحی و نقشه‌کشی را انجام می‌دهد. رهبر معظم انقلاب و فرمانده کل سپاه ما را موظف کرده‌اند که در همه دولت‌ها به آنها کمک کنیم؛ در بحث اقتصادی، در رفع مشکلات و به‌ویژه بحران‌ها.
خدمات شما معنای جبران نواقص و ضعف  کارکردهای نهادهای مسئول در امورات مختلف مردم را دارد یا مکمل آنها محسوب می‌شود؟
بعضی وقت‌ها این کارهای ما ناکارآمدی‌ها و کم‌کاری‌ها را جبران می‌کند و بعضی وقت‌ها هم مثل سیل و زلزله بحران پیش می‌آید و ظرفیت سیستم بهداشت و درمان یا توان امداد و نجات به اندازه کافی در کشور نیست. در دنیا وقتی اتفاقی می‌افتد از چند کشور به کمک آنها می‌روند ولی در چند سال اخیر ما کمترین کمک را درخواست کرده‌ایم چون ما توانی به نام بسیج داریم که خیلی گسترده است. بعضی وقت‌ها ناکارآمدی سیستمی و مدیریتی داریم که بسیج آمادگی دارد ظرفیت‌های خودش را به میدان بیاورد.  
عوارض معیشتی ناشی از کرونا تنها بخشی از فشارهای اقتصادی تحمیل شده بر مردم بودند. در این خصوص چه برنامه‌هایی داشتید و دارید؟
طرح بسیج ملی مقابله با کرونا که عنوانش هم طرح حاج قاسم سلیمانی بود در مشارکت با وزارت بهداشت و درمان حرف بزرگی زد که تیم‌های آموزش دیده ما آمار ابتلا و تلفات را پایین می‌آورند. نظرات مخالف زیاد بود و اکثرا خارج از سیستم معتقد بودند امکان‌پذیر نیست، چراکه بحث کرونا تخصصی است. بعد از 42سال که از عمر بسیج می‌گذرد یکی از ویژگی‌هایش آموزش‌پذیر بودن است. بسیج می‌تواند خودش را سریع متناسب با نیاز دربیاورد. در این مرحله تیم‌های مراقبتی، حمایتی و نظارتی ایجاد شد. تیم‌های حمایتی کلا برای خود بسیج بود؛ قبوض خانواده‌ها داده می‌شد، پول دارو تامین می‌شد و کپسول اکسیژن به بیماران نیازمند داده می‌شد. فرمانده کل سپاه در جلسه‌ای دستور دادند عزیزان روزمزدی را که در میادین و بازار مشغولند شناسایی کنیم و چون در کرونا بیکار شده‌اند به آنها کمک کنیم. از اینجا بود که کمک‌های مومنانه هدفمند شروع شد. ما الان بالغ بر 100هزار آمار دقیق مشمول در این بخش داریم.  پیک‌های موتوری به‌صورت سیستمی در محل خودشان پیامک دادند که هفته‌ای یک‌بار این سوپ را تهیه می‌کنیم؛ هرکسی بیمار دارد، کد بفرستد تا برایش ارسال کنیم.
صرف اقدامات درمانی بخش‌های مختلف جوابگو نبود و کرونا به پیک پنجم هم رسید. در این فاصله زمانی چه اقداماتی داشتید؟
در پیک پنجم کار زیادی شد. آمار تلفات ما به روزی 715 نفر رسید که خیلی بالا بود. در جلسات ستاد کرونا و استانداری 13مشکل در کشور و تهران احصا شده بود که هر کدامش مردم را اذیت می‌کرد؛ مثلا دارو کم و گران شد، تخت‌های بیمارستان‌ها پر شده بود و کادر درمانی به ستوه آمده بودند. من در جلسه‌ای گفتم یا باید برای این 13مشکل 13راهکار و 13اعتبار تدارک ببینیم یا از راه دوم و طرح امتحان پس داده مقابله با کرونای بسیج (حاج قاسم سلیمانی) استفاده کنیم. چند الحاقیه این طرح داشت که اگر بتوانیم آمار مبتلایان را کم کنیم 13مشکل با هم حل می‌شود و این شد. ما سوله‌ای را برای نخستین بار در منطقه18راه‌اندازی کردیم که بیماران در طول24ساعت دارو دریافت کرده و در خانه استراحت می‌کردند، یعنی ما درمان را محله‌محور کردیم. ما در بسیج کپسول‌های اکسیژن را به خانه‌های مردم بردیم. در آخرین آمارها 3هزار کپسول تهیه شده بود. این کپسول‌ها یک هفته استفاده می‌شد و بعد به خانواده‌های دیگر داده می‌شد. مشکل دریافت دارو و کپسول‌های اکسیژن که حل می‌شد آمار بستری کاهش می‌یافت و کادر بیمارستانی از خستگی درمی‌آمد.
  در جلسات تذکر نمی‌دادید که چرا واکسیناسیون به تأخیر افتاده است؟
من بارها در دولت قبل در جلسات گفتم که برای واکسیناسیون آمادگی کامل داریم. طبیعی است که یک نگاه سیستمی کاملا آکادمیک چنین پیشنهادی را بر نمی‌تابد. دولت جدید که مستقر شد واکسن آمد. تا قبل از این می‌گفتند نمی‌شود واکسن وارد کرد که شد؛ می‌گفتند نمی‌شود بخریم که خریداری شد. برای مردم سؤال شد که چطور هفته پیش نمی‌شد ولی الان شد؟ پس می‌شود. باید از مسیرش و با یک نگاه انقلابی و بسیجی جلو برویم. مکان‌های بهداشت و درمان محدود بود. بسیج در محدودیت امکانات وسط میدان می‌آید. ما اعلام کردیم که بسیجیان را آموزش می‌دهیم تا به‌عنوان واکسیناتور و ثبت‌کننده سیستم، به کارگیری شوند. نزدیک 2هزار و500 نفر را آموزش دادیم که به بحث واکسیناسیون کمک کنند. با آقای دکتر زالی همکاری خوبی داشتیم. ایشان واقعا بسیجی است و کمک کرد. اینها در بیش از 20ناحیه بسیج که در همه مناطق شهرداری قرار داشتند آموزش دیدند. ما ظرف 2هفته، این کار را کردیم. جا نداشتیم که سوله‌های ورزشی خودمان را در اختیار گذاشتیم. آموزش و پرورش و شهرداری اماکنی داشت که از آنها کمک گرفتیم. یکی از کارهای ابتکاری ما راه‌اندازی مراکز واکسیناسیون خودرویی در تهران بود. برای این کار بوستان یاس و ورزشگاه‌های شیرودی و تختی را گرفتیم.
در کنترل آسیب‌های اجتماعی با توجه به حضور شما در جلسات شورای تامین استان چه نقش‌هایی برعهده دارید؟
در بحث آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد و در رأس آن معتادان متجاهر، مردم در محله‌هایی مثل هرندی، شوش، مظاهری و فرحزاد اذیت می‌شوند. سپاه تهران در بیش از یک سال گذشته مرکزی به نام مرکز درمان، صیانت و اشتغال به نام شهید زیادیان ایجاد کرده است. در فاز اول، این مرکز با ظرفیت 400نفر راه‌اندازی شد و ما فاز دوم را تکمیل کردیم که هزار و 200نفر به این ظرفیت اضافه شده است. این مرکز در ابتدای جاده امام رضا(ع) منطقه15قرار دارد. ما به کسی که در این مرکز درمان می‌شود حرفه و کاری آموزش می‌دهیم. همزمان خانواده، تحت حمایت بسیج است که البته از کمیته امداد و بهزیستی نیز کمک گرفته می‌شود. وقتی فرد می‌خواهد به خانواده‌اش برگردد ما همچنان با بسیج محل هماهنگ می‌کنیم که خانواده او تحت پوشش باشد. این به‌عنوان یکی از بهترین روش‌ها پذیرفته شده است.

مکث
قرارگاه شهید اسداللهی ما در وسط محله هرندی یک قرارگاه دائمی است که تمام موضوعات را رصد می‌کنیم. این قرارگاه فقط برای هرندی نیست، بلکه برای همه محله‌های آسیب دیده است، اما مرکزیتش همانجاست. فرماندهان جنگ برای حل بحران در مرکز بحران قرار می‌گرفتند. برای هرندی همه از بیرون اقدام می‌کردند. ما هم وسط بحران قرارگاه زدیم و عملیات‌های جهادی متمرکز طراحی کردیم. بالغ بر 30فعالیت را تعریف کردیم که مرمت خانه‌های محرومان، بازسازی خیابان‌ها، پاکسازی معابر، درمان همه بیماران بی‌بضاعت و بازسازی همه مدارس جزو آنهاست.