خاطره‌سازان کودکی‌های ما

تا چند سال پیش که خبری از تبلت، تلفن همراه و بازی‌های رایانه‌ای نبود، مهم‌ترین سرگرمی کودکان و نوجوانان، تماشای برنامه‌های تلویزیونی بود که مهیج‌ترین اتفاقات را برای آنها رقم می‌زد. در آن دوره فیلم و سریال‌های ژانر کودک، طرفداران زیادی داشت و حتی بزرگسالان را به سالن‌های سینما کشانده یا پای تلویزیون می‌نشاند. برخی از این فیلم‌ها هنوز هم با گذشت زمان زیبایی‌ها و جذابیت‌های خود را دارند و برای بزرگسالان که همان کودکان دیروز بودند، حکم نوستالوژی دارند، تا جایی که بازیگران این فیلم‌ها را هنوز هم با نقشی که آن سال‌ها در فیلم‌های کودک دیده‌اند به یاد می‌آورند. با ما همراه باشید تا چند فیلم سینمایی و سریال محبوب کودک و نوجوان ایرانی را همراه با کاراکترهای محبوبشان مرور کنیم.

قصه‌های مجید

حتی شنیدن اسم «قصه‌های مجید» ما را به حال و هوای روزهای گذشته و شیطنت‌های شیرین پسرک اصفهانی می‌برد؛ چه رسد که بخواهیم دوباره به تماشای این فیلم بنشینیم. این فیلم یکی از ماندگارترین برنامه‌های ژانر کودک و نوجوان به کارگردانی کیومرث پوراحمد است که روایتی از داستان زندگی پسرکی نوجوان دارد که همراه مادربزرگش زندگی می‌کند. مهدی باقربیگی در نقش مجید و پروین‌دخت ایرانیان در نقش بی‌بی دو کاراکتر معروف این مجموعه تلویزیونی‌اند که ما همیشه آنها را با این نقش‌هایشان در ذهن تداعی می‌کنیم. این فیلم از محبوب‌ترین برنامه‌های کودک و نوجوان در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ است.

قصه‌های تابه‌تا

هیچ‌کس نفهمید که چطور یک عروسک به نام «زی‌زی گولو» با شکل و شمایل غیرعادی توانست محبوب دل‌ کودکان و البته بزرگ‌ترها شود. مجموعه تلویزیونی «قصه‌های تابه‌تا» یکی از برنامه‌های نوستالوژیک دهه ۷۰ است که مرضیه برومند آن را ساخت تا با روایت‌های جذاب حتی بزرگ‌ترها را هم پای تلویزیون بنشاند. از زمان تماشای همین فیلم بود که ناخواسته ذهن ما امیرحسین صدیق را با نقش آقای پدر و لیلی رشیدی را با نقش مادرخانمی شناخت. همچنین رضا فیاضی، مریم سعادت و مانی نوری هم به‌ترتیب در نقش‌های جمال آقا جمالی، اعظم خانم و امیرآقا جمالی برای ما خاطره‌ساز شدند.

دنیای شیرین

از مجموعه‌های دوست‌داشتنی کودک و نوجوان در دهه ۷۰ می‌توان به سریال «دنیای شیرین» اشاره کرد. مجموعه‌ای که بهروز بقایی ساخت و رضا عطاران، رضا فیاضی، سهیلا عزیزی، زهرا جواهری، علیرضا رئیسی، اشکان اشتیاق و سپهر آزادی در آن نقش‌آفرینی کردند. این فیلم دنیای شیرین زندگی دو خانواده را به قلم دختر خانواده یعنی شیرین (با بازی زهرا جواهری) روایت می‌کرد و بیننده را با اتفاقات جذاب خود همراه می‌ساخت. تماشای این سریال نوستالوژیک هنوز هم برای کودکان دیروز و بزرگسالان امروزی پر از خاطرات روزهای خوش کودکی است. چرا که آن روزها بیشترین لحظه‌های این نسل با تماشای برنامه‌های تلویزیونی سپری می‌شد.

مجید دلبندم

بسیاری مجید صالحی، این بازیگر و کارگردان نام آشنای سینمای ایران را هنوز هم با کاراکتر معروف «مجید دلبندم» می‌شناسند. این شخصیت عروسکی نخستین بار با مجموعه طنز «سیب خنده» ساخته رضا عطاران به بینندگان معرفی و تکه‌کلام‌های او تبدیل به صحبت‌های روزانه اغلب مردم شد. البته این مجموعه آیتم‌های طنز دیگری هم داشت. در ادامه همین برنامه سریال مجید دلبندم مجدد به کارگردانی عطاران ساخته و مورد استقبال قرار گرفت. عروسک مجید با گویندگی مجید صالحی عروسک این مجموعه بود که در کنار بازیگرانی چون حمید لولایی، رضا عطاران، سیدجواد رضویان، زیبا بروفه، یوسف تیموری، بهراد خرازی و سپهر آزادی، محبوب‌ترین برنامه تلویزیونی را شکل دادند.

سمندون

از مجموعه‌های بحث‌برانگیز در ژانر کودک و نوجوان می‌توان به مجموعه تلویزیونی «سمندون» به نویسندگی و کارگردانی ناصر هاشمی در دهه ۷۰ اشاره کرد. داستان فیلم در مورد یک بچه غول دو هزار ساله به نام سمندون بود که زیر زمین خانه‌ای قدیمی زندگی می‌کند. در این مجموعه ناصر هاشمی، رشید اصلانی، داریوش اسدزاده و حمیده خیرآبادی ایفای نقش کردند. این سریال زیبا سریعاً پرطرفدار شد اما با انتقاداتی از سوی منتقدان هم روبه‌رو شد چرا که مخاطب اصلی فیلم نوجوانان بودند ولی ژانر فیلم مناسب کودک و نوجوانان نبود. در این سریال بیشتر صحنه‌های ژانر وحشت را به مخاطب القا می‌کرد که این موضوع موجب شد تا ادامه سریال ساخته نشود.

دنیای شیرین دریا

مگر می‌شود صحبت از سریال «دنیای شیرین دریا» کرد و یادی از مرحومه پوپک گلدره نشود؟ دختر بااستعدادی که برای نخستین بار با این سریال و لهجه زیبای شمالی‌اش در دل‌ها محبوب شد. این سریال از مجموعه‌های ماندگار دهه ۷۰ است که بهروز بقایی ساخت و قرار بود در فصل‌های بعدی سریال‌ را با همین تم در شهرهای دیگر کشور بسازد که به دلایلی هیچ‌گاه ساخته نشد. داستان این سریال از این قرار بود که دختری به نام شیرین همراه مادر و خواهر و برادرهایش در کنار خانواده دایی‌اش در شمال کشور زندگی می‌کردند و هر روز با اتفاقات جدیدی روبه‌رو بودند.

دانی و من

حمید گودرزی را با «دانی و من» بیشتر از همیشه به یاد می‌آوریم. بازیگری که با بازی در این مجموعه تلویزیونی در دهه ۷۰ به شهرت رسید. این سریال ویژه کودک و نوجوان را علی عبدالعلی‌زاده ساخت و به‌دلیل استقبال خوب بینندگان، فصل بعدی آن هم در سال‌های بعد ساخته شد. داستان فیلم از این قرار است که یک دایناسور (دانی) از دل یک نقاشی بیرون آمده و ماجراهایی را خلق می‌کند. حضور عروسکی با این قد و قامت در کنار آدم‌ها، جذابیت خاصی به مجموعه دانی و من بخشیده بود که حتی بزرگ‌ترها را هم ترغیب به تماشا می‌کرد. پرستو گلستانی و ابراهیم‌آبادی از دیگر بازیگران این مجموعه بودند.

کلاه قرمزی و پسرخاله

در صدر فیلم‌های کودک و نوجوان ایرانی، بی‌شک این «کلاه قرمزی و پسرخاله» است که جایگاه نخست  را دارد. اثری که نخسستین بار سال ۱۳۷۳ به کارگردانی ایرج طهماسب ساخته شد. از هنرمندان این مجموعه می‌توان به فاطمه معتمدآریا و به همراه صداپیشگی حمید جبلی اشاره کرد. این فیلم یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است که به‌دلیل استقبال گسترده مخاطبان، در سال‌های بعد به قالب‌های مختلف با داستان‌های جذاب و متفاوت پخش شد. در نهایت در سال ۱۳۸۸ با اضافه شدن چندین شخصیت عروسکی به تلویزیون بازگشت. با پخش این مجموعه، علاوه بر عروسک‌های دوست داشتنی، ایرج طهماسب در نقش آقای مجری محبوب دل‌ها شد.

بچه‌های آسمان

مجید مجیدی در سال ۱۳۷۵ یکی از اثرگذارترین فیلم‌های سینمایی برای گروه کودک و نوجوان را ساخت که حتی بزرگ‌ترها را هم شیفته خود کرد. این کارگردان برای ساخت این فیلم نامزد دریافت جایزه اسکار شد و جزء 5نامزد نهایی دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار سال ۱۹۹۸ بود. این فیلم در جشنواره‌های خارجی جوایز بسیاری را کسب کرده و از سوی بزرگان سینما نیز موردتقدیر و ستایش قرار گرفته است. بازیگرانی چون رضا ناجی، میرفرخ هاشمیان و بهاره صدیقی در این فیلم هنرنمایی کردند. فیلم روایتگر زندگی خواهر و برادری است که شرایط مالی خوبی ندارند و قرار است علی با شرکت در یک مسابقه ورزشی برنده کفشی برای خواهرش شود.

گلنار

اجازه دهید کمی عقب‌تر برگردیم و سری به فیلم‌های ماندگار کودک و نوجوان در دهه ۶۰ بزنیم. بی‌شک در فهرست فیلم‌های این دهه «گلنار» صدرنشین است. کامبوزیا پرتوی در اواخر جنگ تحمیلی این فیلم را با حال و هوای مردم درگیر جنگ ساخت و غزل شاکری را به‌عنوان بازیگر نقش اول این فیلم با نام گلنار به بینندگان معرفی کرد. گلنار برای پیدا کردن دستمالی که یادگار مادرش بود به جنگل می‌رود و ماجراهایی برایش پیش می‌آید. این فیلم با موضوعی جدید و سبکی موزیکال و وجود عروسک‌های دست‌ساز، تبدیل به یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کودک و نوجوان شد و نشان داد تماشای فیلم‌های شاد، نیاز مردم و کودکان در آن سال‌هاست.