اکران در ایران محصول پیروزی انقلاب
فیلم محمد رسول‌الله چگونه به ایران رسید؟
شهاب مهدوی- روزنامه‌نگار
فیلم «محمد رسول‌الله» سال۱۳۵۶ اکران جهانی شد و پس از نمایش در آمریکا در برخی کشورهای اسلامی هم به نمایش درآمد؛ کشورهایی که زمان تولید فیلم با ساخته‌شدن اثری سینمایی درباره پیامبر اسلام(ص) موافق نبودند، پس از آماده نمایش‌شدن، محمد رسول‌الله را روی پرده آوردند. البته که مخالفت‌هایی هم با اکران فیلم در مثلا پاکستان صورت گرفت؛ ولی فیلم مصطفی عقاد آن‌قدر متقاعد‌کننده از کار درآمده بود که کمتر کشور اسلامی‌ای با نمایش‌اش مخالف باشد.
جالب اینکه ایران یکی از کشورهایی بود که نمایش فیلم را ممنوع کرده بود. در واقع در زمان پهلوی دوم به بهانه مخالفت و شبهاتی که از سوی بعضی از علما و مراجع در زمان تولید این اثر صورت گرفته بود نمایش عمومی محمد رسول‌الله به صلاح دانسته نمی‌شد.
عقاد بعدها گفت: «وقتی که انقلاب شد، شنیدم نمایش فیلم همچنان در ایران ممنوع است! شنیدم که اذان فیلم، منطبق با اذان شیعیان نبوده و به همین دلیل نمایش فیلم ممنوع شده.» اینها البته جزو شایعات و شنیده‌ها بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، محمد‌زاده که یکی از تجار علاقه‌مند به سینما بود هر دو نسخه انگلیسی و عربی فیلم را خریداری می‌کند و به ایران می‌آورد.
این‌طور که جمال امید در جلد2 «تاریخ سینمای ایران» به نقل از روابط‌عمومی بنیاد هنر در اسلام روایت کرده نسخه‌ای از فیلم برای بنیانگذار انقلاب به نمایش درآمده و پس از اعلام رضایت ایشان، فیلم خریداری و اکران عمومی شده است؛ «امام (ره) بعد از دیدن متن عربی فیلم محمد رسول‌الله به وسیله ویدئو، اجازه فرمودند که (فیلم) برای نمایش در ایران خریداری شود.» فیلمی که به روایتی برای خریداری دو نسخه انگلیسی و عربی‌اش ۱۰میلیون تومان ارز از کشور خارج شد و درنهایت برای دوبله به استودیو فیلم کار فرستاده شد.
حمید مجتهدی، فیلمبردار و مستندساز قدیمی و از دوستان و نزدیکان مصطفی عقاد که به‌گفته خودش در گروه دوم فیلمبرداری محمد رسول‌الله حضور داشته، سال‌ها بعد ماجرا را چنین روایت کرد: «قبل از دوبله فیلم، متن توسط جوانی که نامش را به‌خاطر نمی‌آورم (حسین شایگان) ترجمه شد و ما متن را با هم مقابله کردیم تا سرانجام به یک نتیجه مشترک رسیدیم و در این ترجمه نهایت امانت‌داری را به‌کار بردیم و پس از آن من کار را به منوچهر اسماعیلی به‌عنوان مدیر دوبلاژ سپردم و خودم بر آن نظارت کامل داشتم.»
منوچهر اسماعیلی به‌عنوان سرپرست دوبله یکی از درخشان‌ترین کارهای کارنامه‌اش را به ثمر نشاند و از بهترین و مناسب‌ترین گویندگان بهره گرفت. روبیک منصوری، میکس و صداگذاری فیلم را به‌صورت استودیو و به همراه باند‌های اصلی که مجتهدی آنها را با خود به ایران آورده بود، انجام داد. ظاهراً کار میکس فیلم ۴۰روز طول می‌کشد و مجتهدی فیلم را با خود به لندن می‌برد تا فرایند چاپ صورت گیرد و اگر ایراداتی در میکس وجود دارد برطرف شود.
درواقع حساسیتی ویژه برای اکران عمومی فیلم مصطفی عقاد در ایران لحاظ می‌شود. مجتهدی بعدها می‌گوید: «آن‌قدر منصوری کار میکس را خوب انجام داده بود که مسئول استودیویی که در لندن پیش‌اش رفته بودم می‌گفت، این میکس آن‌قدر خوب انجام شده که من هیچ اصلاحی روی آن نمی‌توانم انجام دهم.»
درنهایت فیلم در بهمن ۱۳۵۸ و در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در سینما فرهنگ برای مدیران و شخصیت‌های انقلابی و سیاسی به‌نمایش درمی‌آید و پس از آن مجوز اکران عمومی دریافت می‌کند. در آن دوران وضعیت اکران سینماها آشفته و به‌شدت شلوغ است. ولی در همین دوران فیلم مصطفی عقاد به نمایش عمومی درمی‌آید و مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد. در فروردین۱۳۵۹ فیلم مصطفی عقاد یکی از موفق‌ترین فیلم‌های روی پرده است، فیلمی که تا قبل از نمایش‌اش از تلویزیون بارها در تهران و شهرستان‌ها به نمایش درمی‌آید و مورد توجه قرار می‌گیرد.
