رکود در صنعت لرستان

فاطمه کاظمی-خبرنگار

در سال‌های اخیر روند مهاجرت از شهرها و استان‌های کم‌ترتوسعه یافته به پایتخت و سایر کلانشهرهای کشور روند روبه‌رشدی را طی کرده‌است که کارشناسان دلایل گوناگونی را برای چنین وضعیتی برشمرده‌اند، این درحالی است که دلایل اقتصادی و معیشتی همچنان درصدر عوامل افزایش دهنده مهاجرت است؛ موضوعی که دراستان لرستان هم به‌وضوح قابل مشاهده است.
درچنین شرایطی کارشناسان معتقدند بیکاری از مهم‌ترین عواملی است که بخش قابل‌توجهی از لرستانی‌ها و به‌ویژه جوانان را به سودای دستیابی به شغل و درآمد بهتر رهسپار تهران و البته سایر کلانشهرهای کشور کرده‌است. دراین میان عدم بهره‌گیری مناسب از ظرفیت‌های اقتصادی استان، به‌ویژه در حوزه صنعت، سبب دامن زدن بیش‌از پیش به چالش بیکاری در لرستان شده‌است.

مهاجرت به سودای یافتن شغل
آمارها و البته گفته‌های مسئولان لرستان، از حجم قابل‌توجه مهاجرت لرستانی‌ها به شهرهای بزرگ‌تر به‌دلیل بیکاری حکایت دارد. دراین میان نباید فراموش کرد صحبت از استانی است که به‌دلیل شرایط جغرافیایی ویژه‌اش، ظرفیت‌های بالایی در حوزه تولید و سرمایه‌گذاری دارد، اما درحال‌حاضر موتور صنعت لرستان با 50درصد ظرفیت درحال فعالیت است.
در چنین شرایطی بخش قابل‌توجهی از جوانان تحصیلکرده و کارگران ماهر لرستانی مجبور به ترک شهر و دیار خود می‌شوند تا بلکه در شهرهای بزرگ‌تر به شغل و درآمد مناسبی دست یابند و بتوانند آینده بهتری را برای خود و خانواده‌شان رقم بزنند؛ موضوعی که در بیشتر موارد به حاشیه‌نشینی و دردسرهای متعاقب آن ختم می‌شود. آمارهای استانی نشان می‌دهد بین سال‌های 1390 تا 1395 بیش‌از 41هزارو 136نفر از لرستان به استان تهران مهاجرت کرده‌اند.
با این وجود، این روزها و درشرایطی که بخش قابل‌توجهی از واحدهای صنعتی لرستان در رکود به‌سر می‌برند، اما بسیاری از فعالان این عرصه امیدوارند دولت سیزدهم با اتخاذ رویکردهای تولیدمحور، بتواند گام‌های موثری برای برون‌رفت از چنین وضعیتی بردارد و صنایع این استان محروم، اما پرظرفیت را از رکود کنونی نجات دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد نبود سرمایه درگردش و مشکلات دسترسی به بازارهای فروش، 2مورد از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی واحدهای صنعتی لرستان است که رفع آنها بیش‌از همه‌چیز به اتخاذ تدابیر موثر ازسوی مسئولان استانی و کشوری نیاز دارد. علاوه‌براین، بعضی از واحدها نتوانسته‌اند خطوط تولید خود را بازسازی کنند و همچنان با دستگاه‌ها و خطوط تولید 40سال قبل درحال فعالیت هستند.
 درچنین شرایطی، بدیهی است که این واحدها نمی‌توانند با واحدهای به‌روز که محصولات باکیفیت‌تری تولید می‌کنند، به رقابت بپردازند. ازسوی دیگر مشکلات حقوقی، بروز اختلاف میان شرکا و تملک دارایی واحدها ازسوی بانک‌ها به‌دلیل بدهی، از دیگر مشکلاتی به‌شمار می‌رود که سبب به تعطیلی کشیده شدن برخی واحدهای صنعتی در لرستان شده‌است.

رکود 30درصد از واحدهای صنعتی
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی لرستان با بیان اینکه دراین استان تاکنون حدود هزارو 200پروانه بهره‌برداری صنعتی صادره شده‌است، می‌گوید: حدود 30درصد از این واحدها راکد هستند و فعالیتی ندارند، اما بقیه همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؛ اگرچه نحوه فعالیت آنها با ظرفیت‌های متفاوتی انجام می‌شود. 
«بختیار رازانی» می‌افزاید: درواقع بعضی از این واحدها با ظرفیت زیر 25درصد و بعضی با 25 تا 50درصد از ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. همچنین برخی با 50 تا 75درصد از ظرفیت خود به کارشان ادامه می‌دهند و تعدادی نیز با ظرفیت بالای 75درصد فعال هستند.
وی با تأکید بر اینکه درمجموع می‌توان گفت موتور صنعت استان لرستان درحال‌حاضر با حدود 50درصد ظرفیت درحال فعالیت است، ادامه می‌دهد: از هزارو200 پروانه صادرشده در استان، 400پروانه ازطریق شرکت شهرک‌های صنعتی صادر شده‌است.
رازانی با بیان اینکه واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی لرستان نیز با مشکلات مختلفی مواجه هستند، تأکید می‌کند: 25درصد از واحدهای مستقر دراین شهرک‎‌ها غیرفعال و بقیه، فعال هستند که البته این فعالیت در بیشتر مواقع با ظرفیتی کم‌تر از ظرفیت اسمی صورت می‌گیرد.

مشکلات موجود
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی لرستان درباره مهم‌ترین مشکلات واحدهای صنعتی این استان نیز می‌گوید: درحال‌حاضر کمبود سرمایه درگردش مهم‌ترین مشکل این واحدهاست، به‌گونه‌ای که درنهایت تعداد قابل‌توجهی از واحدهای صنعتی نمی‌توانند مواد اولیه خود را تهیه کنند و به تولید ادامه دهند.
رازانی می‌افزاید: ازسوی دیگر ضعف‌های موجود در زمینه دسترسی به بازارهای فروش، دردسرهای زیادی برای صنایع لرستان به‌وجود آورده و چرخه تولید و عرضه آنان را به چالش کشیده‌است.
وی عنوان می‌کند: علاوه‌بر مشکلات موجود در زمینه بازاریابی، باید به فرسوده بودن دستگاه‌ها در بخش‌ قابل‌توجهی از صنایع استان نیز اشاره کرد که توان رقابت را از آنان سلب کرده‌است. براین اساس نوسازی خطوط تولید ضرورتی انکارناپذیر برای خروج صنایع لرستان از رکود کنونی است. 

اجرای 2برنامه محوری
رازانی با بیان اینکه برای رفع این مشکلات اجرای 2برنامه محوری را در دستورکار قرار داده‌ایم، اظهار می‌کند: ابتدا درتلاش هستیم که با اختصاص تسهیلات موردنیاز، واحدهای راکد را به چرخه تولید بازگردانیم، چون خط تولید بیشتر آنها آماده فعالیت است، اما به‌دلیل کمبود سرمایه درگردش، قادر به تولید نیستند. براین اساس این‌گونه واحدها را برای دریافت تسهیلات به بانک‌ها معرفی یا به آنها کمک می‌کنیم که یک محصول جدید تولید کنند. 
وی می‌افزاید: ازسوی دیگر با کمک دستگاه قضایی، تلاش می‌کنیم مشکلات حقوقی میان شرکا را رفع کنیم. براین اساس در سال‌جاری موفق شده‌ایم 14واحد غیرفعال را به چرخه تولید بازگردانیم.
رازانی ادامه می‌دهد: همچنین برای عارضه‌یابی واحدهایی که با کم‌تر از ظرفیت اسمی خود درحال فعالیت هستند نیز از مشاوره‌های کلینیک کسب‌وکار استفاده کرده‌ایم تا بتوانیم آنها را به حداکثر توان در تولید برسانیم. بنابراین به ظرفیت رساندن واحدهای صنعتی، یکی دیگر از مهم‌ترین برنامه‌های ما دراین حوزه بوده‌است.

حمایت از سرمایه‌گذاری‌های جدید
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی لرستان همچنین تصریح می‌کند: درحال‌حاضر 18شهرک صنعتی، ناحیه صنعتی و منطقه ویژه در استان لرستان فعال هستند که از امکانات زیربنایی مورد نیاز برای فعالیت واحدهای صنعتی برخوردارند و این آمادگی را داریم که واحدهای صنعتی جدیدی را دراین مناطق مستقر کنیم.
رازانی می‌افزاید: استان لرستان به‌دلیل برخورداری از مزیت‌های ویژه‌ای، ازجمله توانایی در تأمین آب موردنیاز واحدهای صنعتی، مورد استقبال سرمایه‌گذاران صنعتی قرار می‌گیرد و این استقبال در سال‌های اخیر بیشتر هم شده‌است.
وی اضافه می‌کند: در 6ماهه نخست سال‌جاری، واگذاری واحدهای صنعتی در شهرک‌های صنعتی استان5/2برابر مدت مشابه سال‌گذشته افزایش داشته و این به معنای افزایش رغبت سرمایه‌گذاران به فعالیت در لرستان است.