از ابتدای شیوع ویروس کرونا در جهان، شرکت‌های بزرگ داروسازی برای مقابله با این ویروس، دست به‌کار شدند تا با ساخت واکسن‌هایی با ایمنی بالا مردم را به زندگی عادی برگردانند و به لحاظ سیاسی و اقتصادی صاحب جایگاه و اعتبار تازه‌ای شوند. ایران واکسیناسیون علیه کرونا را با واکسن‌های وارداتی شروع کرد و به آن سرعت داد اما متخصصان داخلی از ساخت واکسن‌هایی با ایمنی بالا غافل نشده‌اند. مطابق اعلام وزارت بهداشت تاکنون ۱۴ تقاضا برای ساخت واکسن کووید- ۱۹به سازمان غذا و داروی کشور ارائه شده که از بین آنها ۵ واکسن کد اخلاق گرفته و وارد مرحله بالینی شده‌اند و مجوز برای تولید واکسن‌های برکت، انستیتو پاستور، رازی و اسپایکوژن صادر شده است.
کووبرکت
تولیدکننده: مؤسسه شفا فارمد
کووبرکت تولید محققان ایرانی و نخستین واکسن کووید-۱۹ است که موفق به دریافت کد اخلاق و کارآزمایی انسانی از وزارت بهداشت شده است. این واکسن در شرکت شفا فارمد وابسته به بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تولید شده و گفته می‌شود پس از پشت سر گذاشتن مرحله کارآزمایی بالینی به تولید انبوه رسیده است. برکت یکی از واکسن‌های ایرانی مبتنی بر ویروس‌های غیرفعال است که در فاز سوم مطالعاتی، مجوز مصرف اضطراری دریافت کرد و در دو دوز تزریق خواهد شد.طبق آخرین اطلاعاتی که تا تیر امسال منتشر شده ۲۰ هزار نفری که در این فاز مطالعاتی مشارکت داشتند، دو دوز واکسن دریافت کردند و به تازگی گزارش مکتوبی درباره بی‌خطر بودن و ایمنی این واکسن ارائه نشده است. طبق اعلام مسئولان بنیاد برکت این واکسن حدود ۹۳.۵ درصد اثربخشی دارد و قرار است گزارش کامل و مشروح آن به‌صورت مقاله ارائه شود. فاز یک واکسن برکت برای بررسی بی‌خطری و ایمنی‌زایی آن در جمعیت سالم و افراد 51تا 75ساله و فاز 2و 3این واکسن در جمعیت 18تا 75ساله انجام شده است. بین واکسن‌های ایرانی، کووبرکت بیشترین شانس را برای تزریق گسترده دارد.
اسپایکوژن
تولیدکننده: شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن
پنجمین واکسن کرونا در ایران است که مجوز کد اخلاق را گرفته است. این واکسن نخستین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی در ایران است که به آزمایش بالینی رسیده است و به‌طور مشترک با کشور استرالیا تولید خواهد شد. این واکسن تحقیقاتی توسط یک شرکت استرالیایی به نام Vaxine توسعه پیدا کرده و مطالعات حیوانی و فاز یک انسانی آن با موفقیت در استرالیا و فاز دو و سه مطالعه انسانی این واکسن هم در ایران انجام شده است. به‌همراه این واکسن، افزودنی استانداردی به‌نام «ادجوانت» استفاده می‌شود که ایمنی پرقدرت‌تر و با دوام‌‌تر را در برابر ویروس ایجاد می‌کند.واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن یک واکسن Subunit است؛ به این معنی که برای تهیه واکسن، تنها از بخشی از ساختمان ویروس به‌جای خود ویروس کرونا به‌صورت کشته شده یا ضعیف شده استفاده شده است که باعث میزان بالایی از تحریک سیستم ایمنی می‌شود. این نوع طراحی می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از واکسن را کاهش دهد و بسیار ایمن تلقی می‌شود.
سوبرانا
تولید کننده: انستیو پاستور
این واکسن محصول مشترک انستیتو پاستور ایران و مؤسسه فینلای کوباست و در مرحله فاز سوم بزرگسالان قرار دارد. انستیتو پاستور از شروع پاندمی کرونا، همکاری با کشور کوبا را برای تولید واکسن مشترک آغاز کرد. فاز پیش‌بالینی واکسن سوبرانا در کوبا انجام شده و در فاز اول و دوم بالینی، هزارنفر و در فاز سوم بالینی ۴۴ هزار نفر در کوبا واکسینه شدند.در فاز سوم بالینی که از ۶ اردیبهشت 1400کلید خورد، این واکسن به ۲۴ هزار نفر در ۷ استان اصفهان، زنجان، هرمزگان، مازندران، کرمان، همدان و یزد تزریق شد اما هنوز به مرحله تزریق گسترده نرسیده است.
سوبرانا -۲ یک واکسن سه دوزی است و تأثیرگذاری آن پس از تزریق دو دوز به ۶۵ درصد می‌رسد و پس از دریافت دوز سوم به ۹۱.۲ درصد خواهد رسید. این واکسن که از وزارت بهداشت مجوز مصرف اضطراری گرفته، قرار است در کوبا با نام سابرانا-2و در ایران با نام پاستوکووک تولید شود. کارآزمایی این واکسن در کوبا تمام‌شده اما در ایران هنوز در مرحله کارآزمایی بالینی فاز ۳ است و در این مرحله عوارض جدی منتسب به واکسن گزارش نشده است.
فخراواک
تولیدکننده: مؤسسه میلاد دارو نور
فخراواک واکسنی از نوع ویروس غیرفعال شده است که اسفند 1399مصوبه اخلاق در پژوهش را از سازمان غذا و دارو دریافت کرد و محصول شرکت «میلاد دارو نور» زیرمجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. تیم تحقیقاتی سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی کشور(سپند) که توسط شهید محسن فخری‌زاده مدیریت می‌شد این واکسن را تولید کرده است.فخرا یک واکسن جدید است و در فاز یک به 135نفر از داوطلبان سالم و در فاز 2به 500نفر از افراد 18تا 70ساله سالم و یا مبتلا به برخی از بیماری‌ها مثل فشار خون و دیابت کنترل شده تزریق شد و تاکنون عارضه خطرناک و جدی مرتبط با آن مشاهده نشده است. فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن شروع شده و روی داوطلبانی که در سایت WWW.FAKHRAVAC.IR ثبت‌نام کنند انجام خواهد شد.هدف از انجام فاز سوم این کارآزمایی بالینی، مقایسه واکسن فخرا با نمونه خارجی است. آنطور که در سایت مذکور اعلام شده، در این مطالعه به هیچ عنوان از دارونما یا پلاسبو استفاده نمی‌شود.
کووپارس
تولید کننده: مؤسسه سرم‌سازی رازی
واکسن رازی کووپارس نخستین واکسن تزریقی - استنشاقی پروتئین نوترکیب کروناست که مطابق با دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت و سخت‌ترین پروتکل‌های داخلی درحال ساخت است. شروع واکسیناسیون با واکسن کووپارس در ۵۰۰ موش و ۲۵ میمون سبز آفریقایی به‌مدت یک سال انجام شد و پس از ارسال نتایج این آزمایش‌ها به سازمان غذا و دارو و دریافت تأییدیه‌های کمیته اخلاق، فاز یک و دو کارآزمایی بالینی این واکسن کلید خورد.فاز یک کارآزمایی بالینی در اسفند 1399شروع شد و فاز دوم با حضور ۵۰۰ داوطلب از جمعیت ۱۸ تا ۷۰ ساله انجام شد اما هنوز اطلاعات دقیقی درباره نتایج این آزمایش‌ها منتشر نشده است. پلتفرم تولید این واکسن که در مرحله تست انسانی است براساس «ویروس کشته شده» است. دکتر جلیل کوهپایه‌زاده، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایران و مسئول کارآزمایی بالینی واکسن کووپارس چندی پیش اعلام کرد که با توجه به تأیید بی‌خطربودن، ایمنی‌زایی و مؤثر بودن واکسن کووپارس در مراحل اول و دوم کارآزمایی بالینی و نیاز شدید کشور به واکسن، وزارت بهداشت به‌احتمال بسیار زیاد اقدام به صدور مجوز اضطراری این واکسن می‌کند.
ایرانی‌ها و تولید واکسن کرونا
نوری در تاریکی
در همینه زمینه :
