سرزمین فوتبال و گیتار و فستیوال و گاوبازی، چگونه سرزمینی است؟
آرامش در سواحل‌اطلس
عیسی محمدی
شما وقتی که نام اسپانیا را می‌شنوید، یاد چه چیزی می‌افتید؟ طبیعی است که نخستین چیز، فوتبال است؛ خاصه با تیم‌هایی چون رئال مادرید، بارسلونا و البته اتلتیکو مادرید و شبیه آن. لیگ این کشور هم که باکیفیت‌ترین لیگ جهانی محسوب می‌شود. ضمن اینکه اسپانیا به‌واسطه قهرمانی‌های اخیر در یورو 2008و 2012و جام جهانی 2010هم بیش از پیش شناخته شد. جدا از این بحث، موضوع گاوبازی‌ها و رقابت‌هایی که دارد، زبان اسپانیایی و ادبیات اسپانیولی و همچنین موسیقی و آن گیتارنوازی‌های‌دیوانه‌وار و... باعث شده‌است تا این کشور را با چنین مواردی نیز به یاد بیاوریم. با هم سری به دانستنی‌های موجود درباره این کشور می‌زنیم تا از آن بیشتر بدانیم.
روزی، روزگاری امپراتوری
البته الان از اسپانیا، به اندازه انگلیس و آمریکا و... خبرهای بد نمی‌شنویم اما بد نیست بدانید که این کشور زمانی، یعنی درست از اواخر قرن پانزدهم تا قرن نوزدهم میلادی، جزو بزرگ‌ترین امپراتوری‌های جهان بوده است. همین‌که الان بیش از نیم‌میلیارد نفر از جهان یا گویش اسپانیولی دارند یا اسپانیایی محسوب می‌شوند، نشانه همین امر است. البته خوشبختانه صابون این کشور به تنه ایرانی‌ها نخورده است و مثل پرتغالی‌ها، سر از جنوب ایران در‌نیاورده‌اند. اما روی هم رفته کشوری عجیب و غریب است و همین تاریخ خاص را در فرهنگ و اجتماعیات امروز آن هم می‌شود مشاهده کرد.
قناری‌های استراتژیک
از جاذبه‌های درخشان اسپانیا، باید به جزایر قناری آن اشاره کرد. یکی از توریستی‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود و البته هر کسی هم وسعش نمی‌رسد به آن جا برود. اسپانیا در کل، مناطق خودمختار زیادی دارد. یکی از اینها همین جزایر قناری در حوالی مراکش است. البته مراکش و اسپانیا که تقریباً همسایه محسوب می‌شوند. اما برخلاف ظاهر امر، اهمیت استراتژیک این جزایر برای اسپانیا بسیار مهم‌تر از اهمیت توریستی و اقتصادی آنهاست چون عملاً همه کشتی‌ها و نفتکش‌ها را می‌تواند رصد و کنترل کند.
سرزمین خودمختارها
لابد شما هم از باشگاه معروف بارسلونا و منطقه بارسلون و زمزمه‌های جدایی‌طلبانه کاتالان‌ها چیزهایی شنیده‌اید. شاید در وهله اول چنین برداشت شود که این زمزمه‌ها، یعنی ما برویم دنبال کار خودمان و یک کشور دیگر بشویم اما نوعی دیگر از خودمختاری و جدایی‌طلبی هم در اسپانیا رایج است که شاید منظور، متوجه آن معنا باشد. اسپانیا به شهر، استان و جوامع خودمختار تقسیم می‌شود. همه اینها شامل یک خودمختاری محلی هم هستند. جالب اینکه استان و سبک اداره مملکت به شکل تقسیم به استان‌ها نیز نخستین بار در قرن نوزدهم میلادی در همین کشور عملیاتی شد. جوامع خودمختار اسپانیا را استان‌های مرزی و دور از مرکز با خصوصیت‌های تاریخی و فرهنگی و اقتصادی خاص تشکیل می‌دهند. جالب است بدانید که اسپانیا، پایین‌ترین سن قانونی ازدواج در جهان را دارد. زمانی این سن 14سال بود که بعدها، تغییرات قانونی به‌خودش دید و تبدیل به 16سال شد. خانواده هنوز در این کشور اصل و اساس است و از این نظر، وضعش از کشورهایی چون فرانسه و آلمان و کشورهای اسکاندیناوی بهتر است. همچنین به‌گفته سازمان ملل، تا 3دهه دیگر، اسپانیا را باید پیرترین کشور دنیا بدانیم. جالب اینکه بیش از 40درصد این کشور را افراد بالای 60سال تشکیل می‌دهند که در نوع خودش خیلی جالب است.
یک کشور پادشاهی
اسپانیا، هنوز یک کشور پادشاهی است؛ درست مثل انگلستان و سوئد و.... لابد تعجب می‌کنید که در قرن بیست و یکم میلادی، نظام پادشاهی دیگر چیست؟ در این دست کشورها، نظام پادشاهی مشروطه است و حالت سمبلیک دارد؛ یعنی صرفاً هست. اسپانیا نظام پارلمانی دارد و یک پادشاهی مشروطه. پادشاه قبلی این کشور خوان کارلوس اول بود که بعد از روزگار وحشت‌زای دیکتاتور ژنرال فرانکو به تخت نشست. او پادشاه محبوبی نزد اسپانیایی‌ها بود تا اینکه 6سال پیش، به نفع پسرش یعنی فیلیپ ششم کنار نشست. در اروپا، یکی از مثال‌های معروف سطح زرنگی و کار و تلاش، مقایسه شمال و جنوب این قاره است. البته خود اسپانیا که همین الان هم جزو 15کشور اول دنیا از حیث قدرت اقتصادی است. اما در مقایسه با کشورهای شمال اروپا مثل آلمان و سوئد و نروژ و... وضعیت بدتری دارد. چرا؟ چون اساساً در اروپا، می‌گویند که جنوب این قاره، مردمان تنبلی دارد. البته بیراه هم نمی‌گویند. اسپانیایی‌ها علاقه زیادی به حفظ آرامش دارند و زیاد اهل هیجان و جاه‌طلبی و... نیستند. در سال 2013، می‌گفتند که 16ساعت از 24ساعت اسپانیایی‌ها به تفریح، غذا‌خوردن، نوشیدن و خوابیدن می‌گذرد! از دیگر جاذبه‌های کشور اسپانیا، باید به زبان و همچنین ادبیات آن اشاره کرد. ادبیات اسپانیولی، امروزه بخش مهمی از ادبیات جهان را تشکیل می‌دهد و جدا از خود اسپانیا، بخش قابل توجهی از رمان‌ها و ادبیات آمریکای لاتین هم به این زبان خلق شده است. جالب اینکه دن‌کیشوت، اثر جاودانه دن میگوئول د سروانتس را هم گروهی، نخستین رمان مدرن دنیا و اروپا و اساس ادبیات کلاسیک اروپا می‌دانند که همین نشان از اهمیت ادبیات اسپانیولی در جهان دارد، ضمن اینکه زبان اسپانیایی هم یکی از چند زبان پرگوینده اول دنیاست؛ کمی بیشتر از نیم‌میلیارد نفر در جهان.
فستیوال‌های صد ساله
اسپانیا یکی از توریست‌پذیرترین کشورهای دنیا و اروپا محسوب می‌شود. در برخی از سال‌های گذشته، حتی بعد از آمریکا و فرانسه، سومین رکورد را در پذیرش توریست داشته است؛ یعنی جمعیتی نزدیک به ایران، به این کشور برای گردش و سیاحت و... سفر کرده‌اند. از حیث زیرساخت‌ها هم که در حوزه توریسم جزو کشورهای اول دنیاست. تنها 3-2 کشور هستند که سایت‌های گردشگری پذیرفته‌شده یونسکوی آنها، بیشتر از این کشور است. از سوی دیگر موضوع فستیوال‌های این کشورها هم که شهره عام و خاص است؛ با صدها فستیوال مهم در طول سال.
قرعه‌کشی‌های میلیاردی
یکی دیگر از نکته‌های جالب اسپانیا، آن است که بزرگ‌ترین قرعه‌کشی کل دنیا به‌نام بخت‌آزمایی کریسمس یا ال گوردو در این کشور برگزار شده و چند میلیارد یورو هم قبل از فرا‌رسیدن کریسمس، توزیع می‌شود. این قرعه‌کشی یا لاتاری، به سال 1812میلادی بر می‌گردد و همه‌ساله بیست و دوم دسامبر در مادرید برگزار می‌شود. همین امر باعث می‌شود تا سالانه هزاران نفر راهی این شهر شوند. البته میلیون‌ها نفر هم ترجیح‌شان آن است که برنامه را از راه دور و از تلویزیون تماشا کنند. البته همه این ۳-۲ میلیارد یورو یک‌جا به کسی داده نمی‌شود و بین شرکت‌کنندگان توزیع می‌شود. اما گران‌ترین جایزه آن 5-4میلیون یورویی می‌ارزد.
ماتادورها
از معروف‌ترین جنبه‌های زندگی اجتماعی امروز اسپانیایی‌ها، همان مراسم گاوبازی است. گاهی اسپانیایی‌ها را به نام ماتادورها هم می‌شناسند. گاوبازی امروزه در اسپانیا به دو صورت پیاده و سواره است. در پیاده، ماتادور باید به مصاف گاو وحشی برود. در روش بعدی، باید سوار بر اسب به تقابل برود. در نوع پیاده ماتادور لباس‌های شاد و جذب می‌پوشد، درحالی‌که در نوع سواره باید لباس‌های گشاد و ساده به تن کند. جالب اینکه رنگ‌های استفاده‌شده توسط گاوبازها، صرفاً برای خوش‌لعاب‌شدن این مراسم است، وگرنه گاوها که کوررنگی دارند. گفته می‌شود که سابقه برگزاری این رقابت‌ها به دوران گذشته و رومیان بر می‌گردد و کماکان جا مانده است.