10کتاب، 10مترجم

با کتاب به سفر می‌رویم، از شرقی‌ترین نقطه زمین به غرب آن می‌رویم، شمال و جنوب دنیا را زیر‌پا می‌گذاریم و با جادوی کلمه‌ها، فرهنگ و زندگی مردمانی از کشورهای دیگر برایمان آشنا می‌شود. با کتاب است که فاصله‌ها کوتاه می‌شوند. این سفر دوست‌داشتنی ممکن نیست مگر به کمک مترجمانی که بهترین آثار ادبیات جهان را برایمان به فارسی ترجمه و پنجره‌ای باز می‌کنند رو به دنیای غیرفارسی‌زبان‌ها تا با آداب و رسوم، فرهنگ و زندگی اجتماعی آنها آشنا شویم. از میان آثاری که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند، فرصت خواندن برخی کتاب‌ها را نباید از دست داد. این فهرست معرفی برخی از این ‌دسته آثار است.

گور به گور/ ترجمه نجف دریابندری

«گوربه‌گور» اثر ویلیام فاکنر، داستانی درآمیخته با مرگ و وصیت مادر به فرزندانش دارد. هرچند ممکن است ابتدا پیچیده به‌نظر برسد اما کمی که با داستان پیش برویم، همه‌چیز ساده و روشن است. حضور نیروهای انگلیسی در شهر آبادان سبب رواج این زبان در محاورات روزمره و در تعامل با آنها شده بود. دریابندری که ‌زاده این شهر است به‌تدریج و با مواجهه‌ روزمره با زبان انگلیسی به آن علاقه‌مند و پیگیر فراگیری آن شد. با گذشت زمان، دریابندری که زبان انگلیسی را خودآموز یاد گرفته بود، به‌تدریج به جایگاهی ویژه بین مترجمان آثار ادبی رسید. ترجمه‌های روان و دلنشین او در کنار انتخاب‌های هوشمندانه‌اش سبب شده تا آثاری که نام او روی جلدشان دیده می‌شود، ترجمه‌هایی دوست‌داشتنی باشند.

شب‌های روشن/ ترجمه سروش حبیبی

«شب‌های روشن» اثر داستایوفسکی، داستانی عاشقانه از این نویسنده‌ نام‌آشنای روسی است که انتخاب اثر برتر از بین آثارش چندان کار راحتی نیست. شب‌های روشن یکی از محبوب‌ترین نوشته‌های اوست که هرچند زمینه‌ای عاشقانه دارد اما نویسنده به‌خوبی آن را ساخته‌ و پرداخته کرده است. در بیان موفقیت این داستان همین بس که سینماگران بسیاری از کشورهای مختلف آن را پسندیده و با اقتباس از آن دست به ساخت آثار نمایشی زده‌اند. سروش حبیبی ازجمله مترجمان کهنه‌کاری است که تسلط او بر چند زبان سبب شده تا آثاری از زبان‌های مختلف در کارنامه‌اش داشته باشد. خود او این ویژگی را نه فقط در وسعت دیدی که به مترجم می‌بخشد که در دقیق‌تر‌بودن محصول نیز مؤثر می‌داند؛ چراکه امکان مقایسه با نسخه‌های ترجمه‌ شده‌ دیگر را برای مترجم فراهم می‌کند.

همه می‌میرند/ ترجمه مهدی سحابی

«همه می‌میرند» اثر نویسنده معروف سیمون دوبووار، از مردی می‌گوید که دچار نفرین زنده‌ماندن تا ابد شده است. دوبووار در قالب این داستان به وجوه مختلف زندگی مهدی سحابی هم از مترجمانی است که به کمک تسلطش بر چند زبان و ترجمه آثاری از زبان‌های مختلف، نویسندگان متعددی را به خوانندگان معرفی کرده است. برای معرفی اثری شاخص از میان ترجمه‌های مهدی سحابی می‌توان به ترجمه رمان «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» اثر مارسل پروست هم اشاره کرد، البته شاید خواندن این رمان هفت جلدی کار دشواری باشد. سحابی خودش هم دستی بر قلم داشته و آثاری چون «ناگهان سیلاب»، «پیچک باغ کاغذی» و «خیابان مارگوتا شماره ۱۱۰» را از خود به یادگار گذاشته است.

سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های زیارتش/ ترجمه امیرمهدی حقیقت

«سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های زیارتش» نامی طولانی بر کتابی است که نویسنده محبوب، هاروکی موراکامی نوشته است. این کتاب روایتگر داستانی است که از زندگی، دوستی و دل‌شکستگی می‌گوید. کتاب با ترجمه امیرمهدی حقیقت منتشر شده است. علاقه‌مندی امیرمهدی حقیقت به زبان انگلیسی بسیار ساده و با شنیدن یک نوار آموزش زبان شروع شد. اما این موضوع در حد علاقه‌ صرف باقی نماند و به‌تدریج به مشغولیت دائمی و حرفه‌ای‌اش بدل شد. تا جایی که به‌گفته خودش «ترجمه» فعالیتی است که نه در زمانی خاص که در تمامی لحظات زندگی‌اش، هرکجا که باشد و هر زمانی که فرصت داشته باشد، به آن مشغول است.

زندگی عزیز/ ترجمه مژده دقیقی

کتاب «زندگی عزیز» اثر آلیس مونرو یکی از کتاب‌های ترجمه‌شده به فارسی است که خواندن آن خالی از لطف نیست و این کتاب مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه است. مژده دقیقی که سابقه کار مطبوعاتی نیز دارد ازجمله مترجمانی است که در حوزه ادبیات داستانی فعال است. او همزمان با کار در مطبوعات به نوشتن و ترجمه هم مشغول بوده است؛ داستان‌هایی که قهرمان‌هایی معمولی دارند، کسانی شبیه همان‌ها که هرکدام از ما در زندگی روزمره‌مان با آنها در ارتباط هستیم. او با قلم روان خود در قالب این داستان‌ها به روابط فردی و اجتماعی و زندگی‌های مختلف مردان و زنان معمولی جامعه پرداخته است.

ملت عشق/ ارسلان فصیحی

چهل قاعده عشق که به نام «ملت عشق» نیز شناخته می‌شود، توسط نویسنده فرانسوی متولد ترکیه الیف شافاک نوشته شده است. رمان عاشقانه ملت عشق که پرفروش‌ترین کتاب تاریخ ترکیه به‌حساب می‌آید، اثری برگرفته از ارتباط عرفانی بین شمس تبریزی و مولاناست که به‌صورت دو داستان موازی و در هم تنیده روایت می‌شود. فصیحی کار ترجمه را از جوانی شروع کرد و نخستین کتابش که از ترکی به فارسی ترجمه شده بود، سفرنامه‌ای بود به شوروی که هرگز منتشر نشد. توجه به زبان، به‌ویژه نحو و دستور زبان، از دغدغه‌های همیشگی فصیحی در ترجمه بوده است. به عقیده‌ او، مشکل بسیاری از مترجمان تازه‌کار به عدم‌شناخت آنها از دستور زبان فارسی برمی‌گردد.

اتحادیه ابلهان/ ترجمه پیمان خاکسار

جان کندی تول، رمان «اتحادیه ابلهان» را در 30سالگی نوشت و بعد از اینکه هیچ ناشری زیر بار چاپ آن نرفت به زندگی خود پایان داد. بعد از مرگ او با تلاش‌های مادرش کتاب از سوی دانشگاه لوئیزیانا منتشر شد و بلافاصله مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. رمان اتحادیه ابلهان را پیمان خاکسار به فارسی ترجمه و نشر چشمه آن را منتشر کرده ‌است. مترجم و تدوینگر ایرانی است که آثار ادبی انگلیسی‌ زبان را به فارسی ترجمه می‌کند. ترجمه او از رمان اتحادیه ابلهان درنظرسنجی منتقدان و نویسندگان تجربه در سال 1391رتبه اول را به‌دست آورد. کتاب جز از کل با ترجمه خاکسار هم در فهرست پرطرفدارترین آثار جا دارد.

کنستانسیا/ ترجمه عبدالله کوثری

«کنستانسیا» اثر کارلوس فوئنتس کتابی است که به زندگی یک زوج میانسال و اتفاقاتی که برایشان پیش می‌آید، می‌پردازد؛ داستانی انسانی که در آن تقابل مرگ و زندگی به تصویر کشیده شده است.  کوثری کتاب‌های نام‌آشنایی را به فارسی برگردانده و با این کار نه‌فقط خود اثر که نویسندگان مشهوری را نیز به خوانندگان آثارش معرفی کرده است. عبدالله کوثری جایی درباره دشواری‌های ترجمه به‌خصوص در معادل‌یابی‌ها به میزان تأثیر تسلط مترجم در این موارد پرداخته و آشنایی با فرهنگ خالق اثر را در کنار تسلط بر زبان مبدا و مقصد در این موضوع مؤثر دانسته است. کوثری نقش اشتراکات انسانی را در ترجمه بسیار مؤثر می‌دانست.

دن کیشوت/ ترجمه محمد قاضی

«دن کیشوت» اثر ماندگار سروانتس است؛ داستانی که طرفداران زیادی دارد و دستمایه ساخت آثار هنری مختلفی قرار گرفته است. ترجمه این اثر را محمد قاضی برعهده گرفت. نجف دریابندری ترجمه محمد قاضی از اثر مشهور دن کیشوت را ستوده و آن را از بهترین ترجمه‌های فارسی دانسته است. محمد قاضی چه از لحاظ سبک و سیاق ترجمه‌اش و چه از نظر تنوع آثار از پرکارترین‌هایی است که در حوزه کاری خود موفق نیز بوده است. او علاوه بر ترجمه، دستی بر قلم نیز داشت و آثاری چون «خاطرات یک مترجم»، ‌«سرگذشت ترجمه‌های من» و «زارا» از خود به یادگار گذاشته است.

یادداشت‌های پنج‌ساله/ ترجمه بهمن فرزانه

کتاب «یادداشت‌های پنج ساله» یکی از کتاب‌های محبوب نویسنده‌ای است که نامش برای اهالی ادبیات جایگاه ویژه‌ای دارد: گابریل گارسیا مارکز. این کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌های پراکنده نویسنده در بازه‌ای چهارساله است که موضوعات مختلفی دارد و در کنار هم و در قالب یک کتاب منتشرشده است. بهمن فرزانه که پس از دیپلم به ایتالیا رفته بود، یک دوره تحصیلی چهارساله را در مدرسه مترجمی گذراند. او علاقه‌ زیادی به فراگیری زبان‌های مختلف داشت و به‌تدریج زبان‌های ایتالیایی، انگلیسی و فرانسه را آموخت. علاوه بر اینها، او دوره نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی را هم در مدرسه تئاتر گذراند. ازجمله بهترین آثار بهمن فرزانه در حوزه ترجمه می‌توان به «صدسال تنهایی» اثر مارکز اشاره کرد.