• دو شنبه 28 اسفند 1402
  • الإثْنَيْن 8 رمضان 1445
  • 2024 Mar 18
یکشنبه 21 دی 1399
کد مطلب : 121392
+
-

دنج و میدان

آثار خرمشاهی دائم میان جهان‎‌‎های موازی سنت و تجدد در حرکت است

نثر
دنج و میدان


علی‌اکبر شیروانی

بهاءالدین خرمشاهی سنت‎‌‎گرایی نوگرا و نوگرایی سنت‎‌‎گرا بود؛ از همان ابتدای کارهای مکتوبش. پل زدن از ترجمه هنری میلر و فردریک کاپلستون به چند تألیف درباره حافظ و در نهایت ترجمه قرآن کریم، مسیری بود که خرمشاهی طی کرد و البته مسیرش خطی و مستقیم نبود که دائم میان جهان‎‌‎های موازی سنت و تجدد در حال حرکت بود. نثر و زبان خرمشاهی همین الگو را تکرار می‎‌‎کند؛ حرکت از سوی بافت متن کلاسیک فارسی به سمت نوگرایان نثر و بازگشت دوباره. خرمشاهی به یک زمینه اکتفا نکرد و علاوه بر ترجمه و پژوهش، شاعری کرد، طنز نوشت و تألیفاتی در حوزه‎‌‎های مختلف ارائه داد و از هر کدام از کارهایش طرفی بست برای زبانی شوخ‎‌‎طبع و بازیگوش. آثار و تألیفات خرمشاهی به فراخور سرک‎‌‎کشیدنش به این‎‌‎سو و آن‎‌‎سو بر یک سیاق نیست و نقیصه چنین رویه‎‌‎ای، سبک‎‌‎گریزی است و نتیجه، دشواری برکشیدن سرکه از عسل.
«بدون هیچ حماسه‎‌‎سرایی و لفاظی تو خالی، نه از روی غیرت مسلمانی که ممدوح است اما در کاروبار تحقیق و تحقیق علمی به‌کار نمی‎‌‎آید، و نه از روی جزم‎‌‎اندیشی (که ممدوح نیست و ترکیب درستی هم نیست زیرا جزم یعنی قبول تقلیدی صرف، بدون اندیشه که چون‎‌‎وچرا و تحلیل و تعقل و استدلال لازم دارد) با نظر به‌گفته‎‌‎های محققانه محققان/ فرهنگ تمدن‎‌‎شناس و اسلام‎‌‎شناس عرض می‎‌‎کنم که پیامبر ما حضرت محمد مصطفی(ص) را مؤثرترین شخصیتی که تاریخ بشر به‌خود دیده است و چهره فرهنگ و تمدن و جغرافیای معرفتی و تاریخ معرفت را دگرگون و متحول و متکامل کرده است، ارزیابی کرده‎‌‎اند. کتاب صد چهره که به فارسی هم ترجمه شده است و به گمانم بیش از یک‌دو دهه از تألیف آن نمی‎‌‎گذرد، در مورد قرآن کریم و اثر تمدن‎‌‎آفرین و انسان‎‌‎ساز و فرهنگ‎‌‎پرور آن نیز از میان ده‎‌‎ها و صدها قول از امثال ناپلئون که به ولتر...». 
 

این خبر را به اشتراک بگذارید