خطوط هوایی خارجی، پول دفاتر مسافرتی را نمی‌دهند

اسفندماه گذشته کشمکش میان مسافران و دفاتر مسافرتی بر سر استرداد پول سفرهای لغو شده تا آنجا پیش رفت که سازمان تعزیرات، آژانس‌ها را به پلمب دفاتر درصورت عودت ندادن پول مسافران تهدید کرد و رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و گردشگری استان تهران از مردم خواست با تغییر زمان سفر خود به جای لغو کامل، به آژانس‌ها کمک کنند. اما چرا آژانس‌ها نتوانستند پول مردم را پس دهند؟ 
به گزارش همشهری، مشکل از آنجا شروع شد که به‌دنبال شیوع کرونا در ایران و ورود چند مسافر آلوده از ایران به کشورهای دیگر، بسیاری از کشورها ورود پروازهای برخاسته از ایران را ممنوع اعلام کردند. این موضوع باعث شد یک‌ماه مانده به عید نوروز و در اوج فصل درخواست برای سفرهای خارجی، آژانس‌های مسافرتی هوایی با حجم عظیم لغو پرواز ایرلاین‌های داخلی و خارجی به مقصد کشورهای دیگر و درخواست لغو بلیت از سوی مسافران مواجه شوند. دفاتر خدمات مسافرت هوایی از سوی وزارتخانه‌های راه و گردشگری و میراث فرهنگی با اعلام شرایط اضطراری، به استرداد تمام و کمال وجوه مسافران بدون کسر جریمه ملزم شدند و مردم با استناد به این ابلاغیه، برای لغو تورها و پروازهای رزرو شده و دریافت وجه آنها به آژانس‌ها مراجعه کردند اما موفق به این کار نشدند؛ چون آژانس‌ها اعلام کردند پول کافی برای پوشش دادن حجم عظیم مطالبات در حساب‌هایشان ندارند.

دفاتر مسافرتی واسطه‌اند
رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی هوایی و گردشگری ایران در گفت‌وگو با همشهری دریافت تمام مبلغ هزینه شده را حق مردم می‌داند و می‌گوید: آژانس‌ها این پول را بدهکار مردم هستند و باید کل آن را برگردانند ولی مشکل اینجاست که این پول‌ها اکنون نزد آژانس‌ها نیست و برای رزرو پرواز و هتل محل اقامت در خارج کشور برای مسافران خرج شده است. حرمت‌الله رفیعی با گلایه از اینکه تاکنون در این زمینه شفاف‌سازی‌ نشده، ادامه می‌دهد: چنین شرایطی باعث بدنامی دفاتر مسافرتی شده و سازمان هواپیمایی کشوری و وزارت گردشگری باید در زمینه دخالت دیگر عوامل در ایجاد این مشکل شفاف‌سازی‌ کنند. مردم باید بدانند که پولشان در اختیار ایرلاین‌ها و هتل‌های خارجی و داخلی است و تا این پول به دفاتر مسافرتی برگشت داده نشود آنها نمی‌توانند مطالبات مردم را پس دهند. به گفته او آژانس‌ها تا جایی که توانسته‌اند و پولی در حسابشان بوده با مردم تسویه حساب کرده‌اند ولی بازپرداخت کل مطالبات بدون همکاری خطوط هوایی و هتل‌ها غیرممکن است. رفیعی با انتقاد شدید از عملکرد ایرلاین‌های خارجی در این زمینه می‌افزاید: ایرلاین‌های خارجی سال‌ها با قیمت‌های گزاف، مسافران را جابه‌جا کرده‌اند و سود برده‌اند ولی امروز که چنین بحرانی ایجاد شده یا پاسخگو نیستند یا بازپرداخت این وجوه را به زمان نامعلومی حواله می‌دهند.

بیانیه ایرلاین‌ها
اشاره رفیعی به بیانیه‌ای است که به‌تازگی ترکیش ایرلاین صادر کرده و براساس آن آغاز بازپرداخت مطالبات آژانس‌ها را به 60روز بعد از برقراری نخستین پرواز این خط هوایی در ایران موکول کرده است. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران با بیان اینکه سایر خطوط پروازی ازجمله ایرعربیا، امارات ایرلاین و لوفت‌هانزا هم با اقتدا به ترکیش ایرلاین همین رویه را پیش گرفته‌اند، اضافه می‌کند: پول در حساب این شرکت‌ها در تهران موجود است و بهره این پول را هم می‌گیرند درحالی‌که این پول متعلق به آنها نیست. آژانس‌ها اسناد و مدارک کافی در این زمینه دارند و بارها در این زمینه با مسئولان صحبت شده ولی نهادهای مسئول تاکنون نسبت به این مسئله بی‌تفاوت بوده‌اند. رفیعی معتقد است که هم‌ریختگی وضعیت اقتصادی و نبود قاطعیت کافی در این زمینه باعث شده ایرلاین‌های خارجی با گردن کلفتی پول مردم را در حساب‌هایشان نگه‌دارند، درحالی‌که دولت و نهادهای نظارتی برای جلوگیری از این تخلف باید حساب‌های این شرکت‌ها را بلوکه کنند و نه‌تنها جلوی پرداخت سود به این حساب‌ها را بگیرند بلکه باید ضرر و زیان و دیرکرد هم مطالبه کنند و به مردم برگردانند.

زیان آژانس‌ها
بسته شدن فرودگاه‌های دنیا و لغو پروازهای خطوط هوایی برای جلوگیری از گسترش کرونا تنها به صنعت گردشگری و ایرلاین‌های ایران ضربه نزد. بسیاری از ایرلاین‌های بزرگ و قدیمی دنیا یا اعلام ورشکستگی کرده‌اند یا با اخراج بخش زیادی از پرسنل خود سعی کرد‌ه‌اند از میزان ضرر و زیان خود بکاهند. صنعت گردشگری در تمام کشورهای دنیا به حالت تعطیل درآمده و هنوز مشخص نیست چه زمان شرایط به حالت‌عادی بازخواهد گشت. در ایران، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری ایران میزان خسارت وارد شده به این دفاتر از اسفند 98تا اردیبهشت 99را یک‌هزار و 500میلیارد تومان برآورد می‌کند و معتقد است حتی با عادی شدن شرایط و برقراری پروازهای تفریحی مدت‌ها زمان لازم است تا چرخ صنعت گردشگری دوباره به راه بیفتد. او با این حال معتقد است بخشی از این ضرر و زیان متوجه ایرلاین‌های خارجی است، به همین دلیل و با تخلفی که شرکت‌های هواپیمایی خارجی در نگه‌داشتن پول مردم انجام داده‌اند، برقراری مجدد همکاری با آنها باید با حفظ‌شأن مردم ایران و مشروط به عذرخواهی و پس دادن کل بدهی و ضرر و زیان ما باشد. چون در غیراین صورت ناوگان داخلی کشور برای گردشگری تابستان جوابگوست و نیازی به شرکت‌های هواپیمایی خارجی نداریم.

رفتار غیرمنطقی سازمان هواپیمایی 
به گزارش همشهری، دفاتر مسافرتی در حقیقت واسطه‌ای بین تولیدکنندگان محصولات گردشگری نظیر ویزا، پرواز و هتل، با مصرف‌کنندگان آن یعنی مردم هستند و عملا جز تهیه بسته سفر، خود تولید محصول دیگری ندارند. در نهایت نیز آژانس‌ها ارائه‌دهنده اصلی خدمات هم نیستند و تنها وظیفه خرید این خدمات برای گردشگران برعهده آنهاست. رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی هوایی و گردشگری تهران با بیان اینکه دفاتر وجه دریافتی از مردم را برای تامین خدمات هزینه می‌کنند، به همشهری می‌گوید: پول دریافتی از مردم به ایرلاین‌ها پرداخت شده ولی تعدادی از آنها اعلام کرده‌اند این وجوه به شکل ارز به کشورهایشان ارسال شده و بازگشت آن زمان‌بر خواهد بود، درحالی‌که به همان ترتیبی که این وجوه از کشور خارج شده به همان ترتیب هم می‌تواند وارد کشور شود و به‌دست دفاتر برسد. امیرپویان رفیعی‌شاد می‌افزاید: چیزی که بیش از همه‌‌ باعث آزار ما شده این است که هیچ اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی‌ در این زمینه نشده و این موضوع وضعیت نامطلوبی را از لحاظ روانی و اجتماعی برای همکاران ما ایجاد کرده است چون تمام فشار وارد شده از مسافران به دفاتر مسافرتی وارد می‌شود. او نقش وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری را به‌عنوان متولی در رفع این بحران بسیار پررنگ می‌داند و اضافه می‌کند: پروازهای ایران قطعا برای شرکت‌های هواپیمایی خارجی انتفاع اقتصادی به همراه دارد و آنها تمایل دارند این پروازها ادامه‌دار باشد، در نتیجه به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست که ایرلاین یک کشور دیگر برای ما تعیین تکلیف کند و پرداخت مطالبات ما را با قوانین و روش‌های خودش انجام دهد. او واکنش سازمان هواپیمایی کشوری و وزارت راه به این بخشنامه ایرلاین‌های خارجی را غیرمنطقی می‌خواند و ادامه می‌دهد: چگونه است که وقتی ایرلاین‌های ما به کشورهای دیگر پرواز دارند کشور مقصد برای ما تعیین تکلیف می‌کند درحالی‌که ایرلاین خارجی برای فعالیت در کشور ما طبق قوانین خودش رفتار می‌کند و برای ما تعیین تکلیف می‌کند؟ سازمان هواپیمایی کشوری باید با تمهیدات و محدودیت‌هایی در زمینه اعطای مجوز پروازی و خدمات فرودگاهی، رفتار نامناسب ایرلاین‌های خارجی را پاسخ دهد زیرا این شرایط از لحاظ دیپلماسی هم زیبنده ایران نیست.

دخل خالی آژانس‌ها
رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی تهران ضمن انتقاد از روند درنظر گرفته شده برای بازپس دادن وجه بلیت‌ها می‌گوید: میزان دارایی ایرلاین‌ها با دارایی دفاتر مسافرتی قابل قیاس نیست، پشتوانه مالی دفاتر محدود است و وقتی به مردم اعلام می‌شود که برای دریافت پولتان مراجعه کنید باید مشخص کنند که دفاتر با کدام پشتوانه باید این مطالبات را بپردازند درحالی‌که دو بلیت ساده مسیر اروپایی 20میلیون تومان قیمت دارد و آژانس نه می‌تواند هزینه این بلیت‌ها را بپردازد و نه با توجه به شرایط اقتصادی و کمبود ارز و نقدینگی، رواست که پرداخت این هزینه‌ها برعهده دفاتری گذاشته شود که سرمایه‌ای محدود دارند. رفیعی‌شاد با بیان اینکه دفاتر مسافرتی این مشکلات را با ایرلاین‌های داخلی نیز دارند می‌گوید: بعضی از شرکت‌های هواپیمایی داخلی درخواست کرده‌اند که این بدهی در گزارش‌های فروش تهاتر شود، اما در شرایطی که تعداد پروازهای داخلی بسیار کاهش یافته و بعضا از 6تا7پرواز در روز به یک پرواز در روز رسیده که همان نیز با کف نرخی فروش می‌رود و حداقل مطالبات را هم پر نمی‌کند. اگر قرار باشد کل بدهی با این روش تسویه شود بسیار زمان‌بر خواهد بود و ما نمی‌توانیم پاسخگوی مسافران باشیم.

زورگویی ایرلاین‌های خارجی
رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و گردشگری ایران: ایرلاین‌های خارجی سال‌ها با قیمت‌های گزاف، مسافران را جابه‌جا کرده‌اند و سود برده‌اند ولی امروز که چنین بحرانی ایجاد شده یا پاسخگو نیستند یا بازپرداخت این وجوه را به زمان نامعلومی حواله می‌دهند به همین دلیل برقراری دوباره همکاری با آنها باید مشروط به عذرخواهی و پس دادن کل بدهی و ضرر و زیان ما باشد