استفاده از پالس اکسیمتر در بیماران کرونا

علی ملائکه _  روزنامه نگار و پزشک

گروهی از بیماران مبتلا به بیماری کوویدـ۱۹ ناشی از ویروس کرونا با وجود میزان‌ پایین اکسیژن خون، علائمی از تنگی‌نفس نشان نمی‌دهند و ظاهرا به راحتی نفس می‌کشند. بروز این عارضه که «هیپوکسی خاموش» نامیده می‌شود، پزشکان را به فکر توصیه به استفاده از دستگاه «پالس اکسیمتر» به‌وسیله بیماران کوویدـ1۹ در خانه انداخته است تا بیماران قبل از اینکه وضعیتشان وخیم شود به بخش اورژانس مراجعه کنند.
پالس اکسیمتر دستگاه کوچکی است که دور انگشت شما قرار داده می‌شود و میزان اکسیژن خون شما (و سرعت ضربان قلب شما) را اندازه می‌گیرد.
میزان طبیعی اکسیژن خون در اندازه‌گیری با پالس اکسیمتر حدود ۹۷درصد است، مگر اینکه از قبل بیماری زمینه‌ای ریوی داشته باشید.
معمولا هنگامی که سطح اکسیژن در این اندازه‌گیری به زیر ۹۰درصد سقوط می‌کند، باعث نگرانی می‌شود، چراکه ممکن است بر میزان اکسیژنی که به مغز و سایر اندام‌های حیاتی باید برسد، تأثیر بگذارد. در این شرایط افراد دچار گیجی و خواب‌آلودگی می‌شوند. هنگامی که این میزان به زیر ۸۰درصد برسد، بیمار در وضعیت خطرناکی است و احتمال آسیب به اندام‌های بدن افزایش می‌یابد.
هم‌اکنون دقیقا معلوم نیست، چرا برخی از بیماران کووید-۱۹ دچار «هیپوکسی خاموش» می‌شوند.
در گروهی از بیماران کووید-۱۹ ویروس باعث آسیب‌دیدن کیسه‌های هوایی کوچک ریه می‌شود و این کیسه‌ها با مایع، سلول‌های التهابی و سایر مواد پر می‌شوند و در نتیجه جلوی انتقال اکسیژن به جریان خون گرفته می‌شود.
در چنین وضعیتی سطوح اکسیژن خون افت می‌کند و بیمار دچار تنگی‌نفس می‌شود.
اما در گروهی از بیماران کووید-۱۹ که با وجود سطوح پایین اکسیژن بیمار، ظاهرا به راحتی نفس می‌کشد، ممکن است رگ‌های خونی ریه‌ها آسیب دیده باشند. وقتی بخشی از ریه‌ آسیب می‌بیند، رگ‌های خونی آن بخش تنگ می‌شوند و خون به سوی مناطق دیگری از ریه هدایت می‌شود که آسیب ندیده‌اند و به این ترتیب سطح اکسیژن خون در حد طبیعی حفظ می‌شود. ممکن است در بیماران کووید-۱۹ این پدیده رخ‌ ندهد و جریان خون همچنان به مناطق آسیب‌دیده ریه که تبادل اکسیژنی در آن رخ نمی‌دهد، برقرار بماند. همچنین ممکن است عفونت با ویروس کرونا با ایجاد این لخته‌های کوچک در رگ‌های خونی ریه‌ها و مسدود کردنشان باعث افت سطح اکسیژن خون شود.