فرمان بازار خودرو در دست قیمت‌سازان
احمد میرخدائی _ روزنامه‌نگار
بازار خودرو بعد از 40روز تعطیلی، همراه با افزایش سنگین قیمت‌ها باز شده؛ اما با توجه به نوسان شدید قیمت، در بازار چهارچرخ‌ها، عملا تقاضای مؤثری در این بازار وجود ندارد. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد تغییرات نرخ خودرو در روزهای اخیر، بدون تغییر در مؤلفه‌های بازار و با قیمت‌سازی برخی فروشندگان در فضای مجازی کلید خورده و اظهارات رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران تهران نیز این مسئله را تأیید می‌کند.
به گزارش همشهری، پراید 80میلیونی، تا همین چند وقت پیش، فقط یک شوخی تلخ محسوب می‌شد که به گرانی‌های افسارگسیخته و زوال ارزش ریال کنایه می‌زد؛ اما حالا، در شرایطی که بخش عمده اقتصاد زیر ضرب کرونا با مشکل رکود بازار و کاهش فروش مواجه شده، پراید 80میلیونی به لطف آشفتگی بازار به مرز واقعیت نزدیک شده است. دیروز، قیمت پراید111 در آگهی‌های فروش خودرو در فضای مجازی به‌طور میانگین روی 77میلیون تومان ایستاد، حتی برخی صفحات اینستاگرامی از پراید 80میلیونی هم رونمایی کردند؛ اما پیگیری‌های همشهری از اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران حاکی از آن بود که معاملات این خودرو در بازار روز دوشنبه روی قیمت 70میلیون تومان انجام شده، در نتیجه فعالان کف بازار هنوز قیمت ابرازشده در آگهی‌ها را نپذیرفته‌اند.
قیمت‌سازی و بازارگرمی
یک هفته از گشایش بازار خودرو می‌گذرد و پس از جهش 10درصدی قیمت‌ها روند صعودی بازار همچنان ادامه دارد. رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران می‌گوید: افزایش اولیه قیمت‌ها در هفته گذشته به‌واسطه بازارگرمی برخی دارندگان خودرو بود که با هدف فروش موجودی انجام شد و توانست بخش عمده تقاضای موجود در بازار را سیراب کند؛ اما در ادامه تقاضای چندانی در بازار باقی نمانده و نرخ‌های اعلام‌شده عمدتا با فشار و قیمت‌سازی در آگهی‌های فضای مجازی رشد می‌کند. سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری، آغاز تحویل خودروهای داخلی مدل99 در 3روز گذشته را نیز یکی از دلایل هیجانی و شارژشدن قیمت خودرو می‌داند و می‌افزاید: در بازار خودروهایی مانند پراید و تیبا که جزو خودروهای پرفروش بازار محسوب می‌شوند، بین مدل98 تا 99 آنها 5میلیون تومان اختلاف قیمت وجود دارد و این مسئله به‌واسطه هیجانی که سوداگران به بازار تزریق می‌کنند زمینه رشد قیمت مدل‌های پایین‌تر را نیز فراهم می‌آورد. به عقیده مؤتمنی، بازار خودرو ظرف 2هفته آینده با عادی‌شدن وضعیت شماره‌گذاری و ترخیص خودرو در شرکت‌های خودروسازی ثبات بیشتری پیدا می‌کند و از نوسان قیمت‌ها کاسته می‌شود. مؤتمنی با اشاره به تفاوت محسوس قیمت آگهی و معامله در بازار خودرو، می‌گوید: در تازه‌ترین معاملات بازار خودرو، قیمت مدل99 خودروی پژو405 معادل 113میلیون تومان، 206تیپ2 در محدوده 125میلیون تومان، دنا معمولی 172میلیون تومان و پراید111 در محدوده 70میلیون تومان شده است.
فشار روانی بر بازار خودرو
خودرو در ایران همواره در دسته کالاهای سرمایه‌ای قرار داشته و به لطف رشد سالانه نرخ تورم و جهش دوره‌ای قیمت ارز، به‌عنوان محلی برای حفظ ارزش سرمایه مطرح شده است. این مسئله باعث شده در همه دوره‌های جهش ارزی، بازار ثبت‌نام و خرید خودرو به‌منظور سرمایهگذاری داغ شود و این مسئله، 2سال پیش نیز که موج صعودی قیمت ارز آغاز شد، بسیاری از افراد را برای سرمایهگذاری به بازار خودرو سوق داد. نتیجه این اتفاق، رشد 3 تا 6برابری قیمت انواع خودرو در بازار بود؛ اما چرا در شرایط فعلی که به‌نظر می‌رسد کمتر کسی برای سرمایهگذاری اقدام به خرید خودرو کند، بازهم روند قیمت‌ها در این بازار صعودی است؟ رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران در پاسخ به این پرسش همشهری، به رشد نرخ ارز در یک‌ماه اخیر و بالارفتن قیمت ارز و سهام اشاره می‌کند و می‌گوید: فعلا نقش شرکت‌های خودروسازی در بازار خودرو کمرنگ است و نیاز بازار خودرو را کسانی تأمین می‌کنند که در دوره‌های قبل در این بازار سرمایهگذاری کرده‌اند؛ در نتیجه، قیمت بازار را صاحبان خودروهای در پارکینگ مانده تعیین می‌کنند و وقتی قیمت ارز، طلا و سهام رشد می‌کند این افراد نیز از نظر روانی برای بالابردن دوباره قیمت‌ها تحریک می‌شوند. مؤتمنی با اشاره به به‌روزرسانی مداوم قیمت خودرو در بازار می‌افزاید: فروشندگان خودرو به‌تناوب قیمت دارایی خود را با نرخ‌های دیگر بازارها مطابقت می‌دهند و هرگونه افزایش قیمت در این بازارها را در قیمت فروش خودرو لحاظ می‌کنند تا به‌اصطلاح از رشد بازارها جا نمانند. او همچنین با اشاره به اثرات فروش کارتکسی خودرو در نمایندگی‌های مجاز خودروسازان بر بازار خودرو می‌گوید: کارتکس فروشی در یک هفته اخیر بسیار محدود شده اما تاکنون قیمت کارتکس نزدیک به قیمت حاشیه‌ای تعیین می‌شد و با بالارفتن قیمت حاشیه افزایش پیدا می‌کرد؛ درحالی‌که قیمت حاشیه بازار نیز با افزایش قیمت کارتکس دوباره رشد می‌کرد و دومینوی افزایش نرخ اتفاق می‌افتاد.
تداوم اختلاف در قیمت‌گذاری خودرو
در شرایطی که قیمت خودرو در بازار اختلاف فاحشی با قیمت فروش کارخانه پیدا کرده، همچنان قیمت‌گذاری دولتی خودرو در اختلاف‌نظر شورای رقابت، ستاد تنظیم بازار و خودروسازان ادامه دارد. یافته‌های همشهری حاکی است دومین جلسه کمیته خودرو برای تعیین قیمت در سال‌جاری، روی مرجع قیمت‌گذاری به توافق نرسیده و همچنان شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار در این زمینه دچار اختلاف هستند. در هفته گذشته نیز جلسه این کمیته بدون نتیجه به پایان رسید و ادامه رایزنی‌ها به جلسه دیروز این کمیته موکول شد؛ اما منابع آگاه به رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که این جلسه نیز نتیجه‌ای در بر نداشته اما شواهد حاکی است امسال هم ستاد تنظیم بازار به‌عنوان مرجع قیمت‌گذاری بازار خودرو باقی خواهد ماند و احتمالا با درخواست‌های افزایش قابل‌توجه قیمت که مدنظر خودروسازان است، موافقت نخواهد شد. البته کارشناسان معتقدند به‌واسطه اینکه میانگین قیمت کارخانه خودروهای تولید داخل حدود 23درصد کمتر از قیمت تمام‌شده است، مرجع قیمت‌گذاری خودرو هر نهادی که باشد باید برای حفظ حیات خودروسازان با جراحی بازار خودرو و افزایش قیمت موردقبول شرکت‌ها موافقت کند تا از نابودی آنها جلوگیری شود. فعلا شنیده‌ها حاکی است نظر ستاد تنظیم بازار روی افزایش 20درصدی قیمت خودرو در کارخانه برای سال‌جاری مثبت است اما هنوز نتوانسته موافقت خودروسازان را جلب کند.
در همینه زمینه :
