شوراها به شکل‌های مختلف محدود شده‌اند
حسن خلیل آبادی
رییس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران
متأسفانه شوراها هنوز در جایگاهی که قانون اساسی پیش‌بینی کرده است قرار نگرفته‌اند. امروز حکمروایی خوب از طریق پارلمان‌های محلی اتفاق می‌افتد. اگر مدیریت شهری در دیگر کشورها را خوب بررسی کنیم می‌بینیم که امور شهر در پارلمان‌های محلی تدبیر می‌شود. متأسفانه در کشور ما انواع دخالت در مدیریت شهری انجام می‌شود و شوراها را به «ارائه پیشنهاد» محدود می‌کنند. کل حاکمیت باید این نگاه را داشته باشد که شوراها به معنی توسعه همه‌جانبه پایدار و مردمی است. خوشبختانه در قانون اساسی به این موضوع خوب پرداخته شده است ولی در قوانین موضوعه شوراها را محدود کرده‌اند تا جایی‌که شوراها حتی در کمیسیون‌های تصمیم‌گیر برای طرح‌های شهری عضو نیستند. مثلا در کمیسیون ماده5 و ماده12 که به موضوع اراضی و طرح تفصیلی می‌پردازد نقش شورا خیلی ضعیف است. در بعضی نهاد‌ها مثلا کمیته برنامه‌ریزی در استان یا شهرستان، شوراها را حذف کرده‌اند یا اینکه حق رأی ندارند. ولی من ضمن تبریک روز شوراها به همه همکارانم در سراسر کشور، این را عرض می‌کنم که روند کلی در نهایت به سمت پارلمان‌های محلی پیش خواهد رفت.
اداره شهر و نگهداشت شهر یک برنامه مدون و نظارت و رسیدگی می‌خواهد که جز وظایف شوراست و شورای شهر تهران توانست در این زمینه موفق باشد. در این بارندگی‌های اخیر دیدیم که خوشبختانه آسیبی به دلیل وقوع سیل نداشتیم و تمهیداتی که مدیریت شهری و شورا انجام دادند اتفاقات سال‌های قبل تکرار نشد.
ما در برنامه سوم شهرداری نگاه ویژه‌ای به گردشگری داشتیم و به همین دلیل یکی از مواد برنامه سوم شهرداری که اخیرا تصویب شد تشکیل «سازمان گردشگری شهرداری تهران» به جای «ستاد گردشگری» است که امیدواریم امسال اجرا شود و خود این یک اقدام بزرگ برای کمک به تحرک بیشتر این بخش است.
شهرداری امکانات زیادی در حوزه‌های مختلف از خانه‌موزه‌ها تا برج‌های نوین و بوستان‌هایی مثل چیتگر و مجموعه‌هایی مانند عباس‌آباد دارد، اما تهران معبر گردشگری است درحالی‌که باید مقصد گردشگری باشد. با اقداماتی که شده است و جلساتی که با دست‌اندرکاران حوزه گردشگری داشتیم پیشنهاد کرده‌ایم تورهایی را به سمت مقاصد گردشگری در تهران سوق بدهند اما با شیوع کرونا این کار متوقف ماند. از طرف دیگر در سال گذشته تلاش کرده‌ایم از تخریب ابنیه تاریخی پیشگیری کنیم تا بافت‌های تاریخی حفظ شود و برای صاحبان ساختمان‌های تاریخی هم امتیاز‌هایی درنظر گرفته‌ایم. در تهران ساختمان‌های زیادی وجود دارد که واجد ارزش تاریخی، معماری و میراثی هستند، شاید تعداد این‌بنا‌ها به هزار هم برسد.
مسئله دیگری که می‌خواهم در اینجا به آن اشاره کنم این است که متأسفانه شهرری در قالب یک منطقه دیده شده است؛ درحالی‌که شهر است. سابقه تاریخی چند هزار ساله سکونت در آن و آثار تاریخی این محدوده بسیار وسیع، به اندازه‌ای که باید مورد کاوش قرار نگرفته است. تپه میل در خارج از محدوده شهر رها شده و هیچ امکانات گردشگری‌ای ندارد و بدتر از آن اینکه باستان‌شناسان از وجود شهری قدیمی در اطراف کوه بی‌بی شهربانو خبر داده بودند اما امروز بزرگراه امام علی از روی همین محدوده رد شده است.
قبلا با متخصصان دانشگاه شهید بهشتی جلسه‌ای داشتیم تا در اردیبهشت نشست علمی تاریخ و تمدن ری برگزار شود اما متأسفانه به علت بیماری کرونا به تأخیر افتاد. دپارتمان تاریخ و باستان‌شناسی این دانشگاه اطلاعات ارزنده‌ای درباره شهرری داشتند که غلفت ما از رسیدگی به این منطقه باستانی را نشان می‌دهد. البته ما تلاش کردیم مجموعه فرهنگی برج طغرل فعال و در اتصال به چشمه علی، کارخانه سیمان ری و دیگر نقاط دیدنی، یک مسیر وسیع گردشگری فراهم شود. ما در کمیسیون فرهنگی برای مطالعات این حوزه بودجه‌ای پیش‌بینی کرده‌ایم که در آینده به مرحله اجرایی می‌رسد.
برخی تصور می‌کنند کار‌های فرهنگی به اقتصاد کمک نمی‌کند اما شهر سالم و زنده جایی است که محرک‌های فرهنگی آن اقتصادی باشند. در شهرهای امروز کمتر کارخانه و کارگاه ایجاد می‌شود و برعکس مراکز فرهنگی در آن توسعه پیدا می‌کند. در استانبول از گردشگری درآمد کلانی حاصل می‌شود و اسپانیا میزبان گردشگرانی است که تعدادشان بیش از جمعیت آن کشور است. بخش فرهنگی اگر خوب مدیریت شود درآمدزاست و اگر ظرفیت‌هایی که از تجریش تا شهرری داریم مدیریت شود، درآمد ناشی از آنها نیاز به تراکم‌فروشی را رفع می‌کند.
تضعیف شوراها
در قوانین موضوعه شوراها را محدود کرده‌اند تا جایی‌که شوراها حتی در کمیسیون‌های تصمیم‌گیر برای طرح‌های شهری عضو نیستند. مثلا در کمیسیون ماده5 و ماده12 که به موضوع اراضی و طرح تفصیلی می‌پردازد نقش شورا خیلی ضعیف است
