حفظ منافع عمومی با توسعه شهرسازی از سطح محلات
محمد سالاری
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران
در دوره پنجم شوراها، به‌رغم اینکه برخی فرصت‌ها از دست رفت ولی استراتژی شورا بر مبنای توجه به حوزه‌های نرم‌افزاری پیش رفته است. یکی از دستاوردهای این دوره، توجه به محلات و پروژه‌های کوچک مقیاس است. مبارزه با فساد و رانت از طریق نهادینه‌کردن شفاف‌سازی از دیگر اقدامات بوده است. در این مدت توانستیم اغلب تصمیم‌گیری‌هایی را که منشأ آنها فساد و امضاهای طلایی بودند با اصل شفافیت و نظارت تا حد قابل‌قبولی کاهش بدهیم. به‌عنوان مثال در حوزه واگذاری املاک شهرداری، توانستیم مصوبه‌ای را اجرا کنیم که در آن شهرداری ملزم می‌شود به هیچ عنوان ساختمانی در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار ندهد و برای واگذاری املاک ابتدا گزارش کار به شورا بیاید تا مشخص شود آیا واگذاری املاک در راستای منافع عمومی است یا خیر؟ مبارزه با شهرفروشی و تعرض به حقوق عمومی نیز در دوره پنجم شورا شکل گرفت. با وجود اینکه زمانی شهر را تحویل گرفتیم که شهر بدهی‌های قابل توجهی داشت و بسیاری از صاحب‌نظران اظهار نگرانی می‌کردند که دچار کمبود منابع درآمدی خواهیم شد، ولی موفق شدیم بیش از 70درصد از شهرفروشی را متوقف و مصوبه برج‌باغ را لغو کنیم. برای انسان محورکردن شهر، توسعه عرصه‌های عمومی و مناسب‌سازی میادین، بودجه قابل توجهی را اختصاص دادیم. همچنین توجه مدیریت شهری را به مفاد طرح تفصیلی جلب کردیم. برای تاب‌آوری شهر و مقاوم‌سازی ساختمان‌های عمومی مصوباتی را تدوین و تلاش کردیم بودجه آتش‌نشانی را به‌شدت افزایش بدهیم. به‌علاوه توانستیم با همکاری شهرداری مناطق 22گانه و همراهی قوه قضاییه بخش عمده‌ای از ساختمان‌های ناایمن شهر را ایمن کنیم. یکی دیگر از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره شورا مشورت‌دهی مردم در تصمیم‌گیری‌ها بود و در این راستا برای نخستین بار منظر شهری نهادینه و دارای قانون شد. مصوبه‌ای داشتیم که همه ساختمان‌ها و نماها براساس اصول و چارچوب باشند و از رویکرد سلیقه‌ای پرهیز شود. توجه به سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی ازجمله نوروزخوانی، ورود زنان به ورزشگاه آزادی، ارائه طرح پهنه رودکی، راسته کتاب و... ایمن‌سازی خطوط حمل‌ونقل و... از دیگر اقدامات این دوره شورا بوده است.
در فرصت باقیمانده چشم‌انداز شورا با توجه به محدودیت منابع اعتباری، ادامه سیاست‌های برنامه پنج‌ساله سوم است. هر چند با شیوع ویروس کرونا هنوز یک تصویر درست و واقع بینانه از تهران پس از کرونا، منابع درآمدی شورا، دولت، مناسبات بین‌المللی و... نداریم. با اینکه قبل از کرونا حدود 30هزار میلیارد بودجه برای اداره شهر تصویب کرده بودیم، بعد از کرونا منابع درآمدی مدیریت شهری ازجمله دریافت عوارض از بنگاه‌های اقتصادی، مازاد تراکم، صدورپروانه، حمل‌ونقل عمومی و... کاهش چشمگیری داشته است و به همین دلیل در شورا کمیته‌ای جدا تشکیل دادیم تا بتوانیم برنامه‌ای متناسب با فضای کرونایی برای اداره شهر ارائه بدهیم. البته دولت باید از محل برداشت صندوق ارزی، سهم شهرداری را در شرایط کرونایی بدهد.
در نهایت به دوره پنجم شورا نمره 15 را می‌دهم و اگر یک شهروند عادی بودم انتظارم از مدیریت شهری توسعه قلمروهای عمومی، افزایش سرانه خدمات عمومی، احیای بافت فرسوده، عدم‌شهرفروشی و... در نهایت ترجیح منافع عمومی مردم به منافع خصوصی بود، این درحالی است که اکنون همچنان شهرسازی و توسعه از سطح محله‌ها در اولویت قرار دارد.
