یادداشت
نیاز به تصمیم‌های سخت در شرایط بحرانی
شهرداری در راستای مسئولیت اجتماعی به معتادان متجاهر خدمت می‌دهد
سیدمالک حسینی؛ سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی
پدیده شیوع ویروس کرونا زندگی همه مردم را از جهات مختلف و به اشکال متنوع تحت‌تأثیر قرار داده است. شاید در یک قرن اخیر که تجربه زیسته بشر کنونی امکان بازخوانی دارد هیچ پدیده مشابهی را نمی‌توان همتراز با شیوع کرونا یافت که توانسته باشد همه آحاد بشریت را برای حفظ جان خود به تکاپو واداشته باشد.
گروه‌های آسیب دیده اجتماعی به‌ویژه مصرف کننده‌های مواد‌مخدر در اشکال مختلف آن به سبب سبک زندگی و سطح رفاهی که از آن برخوردار هستند جزو در معرض خطرترین گروه‌های جمعیتی محسوب می‌شوند. با شروع شیوع ویروس کرونا مراکز نگهداری معتادانی که اصرار بر مصرف مدام مواد دارند و اصطلاحا متجاهر خوانده می‌شوند، پذیرش جدید را متوقف و برخی از افراد حاضر در آن مراکز را نیز مرخص کردند.
به این گروه آن دسته از زندانیانی که به همین سبب به مرخصی فرستاده شده و پذیرش از سوی خانواده نداشتند را هم باید اضافه کنیم که مجموع این افراد در شهر تهران به روایت متواتر مسئولان امر بیش از ۱۲هزار نفر می‌شود. ازدحام پرخطر این افراد در مناطق مختلف تهران از نیمه دوم اسفندماه مشهود و در روزهای نخستین سال جدید به اوج رسیده است.
درپی وقوع این پدیده 2دیدگاه پررنگ‌تر مطرح شده است؛ نخست، ارائه خدمات کاهش آسیب و استمرار وضع موجود به این دلیل که نگهداری جمعی این افراد خطر سرایت ویروس کرونا به سایر افراد را ممکن است در پی داشته باشد و دوم، دیدگاهی که قایل به فعال‌سازی دوباره مراکز ماده۱۶ با لحاظ افزایش سطح مراقبت‌های بهداشتی این مراکز است. نقدهای بسیاری به هردو دیدگاه وارد شد اما یک بحث جدی این است که اکنون زمان اتخاذ تصمیم‌های ایده‌آل نیست و اصولا هیچ‌گاه و در هیچ جای دنیا در شرایط بحران امکان ایده‌آل‌گرایی وجود ندارد بلکه زمان تصمیم‌های مطلوب ممکن و یا بهینه با درنظر گرفتن منافع و مصالح عامه است.
شهرداری تهران در موضوع معتادان متجاهر الزام و وظیفه مشخص قانونی ندارد و آنچه مشخصا به‌عهده شهرداری گذارده شده و در چارچوب قانون برنامه ششم توسعه کشور آمده است به بازپروری معتادان پس از ترک اعتیاد اشاره دارد. اما شهرداری در راستای مسئولیت اجتماعی خود تلاش کرده است معتادان غیرمهاجم و داوطلب کمک را در گرمخانه‌های شهر تهران سامان داده و ضمن ارائه خدمات مددکاری و تغذیه مناسب آنها را در برابر کرونا محافظت کند. در یک‌ماه گذشته نسبت به‌ماه قبل میزان جذب افراد بی‌خانمان افزایش بیش از ۹۰درصدی داشته و بالغ بر 8500نفر بوده است که به‌طور تقریبی نصف این تعداد را معتادانی تشکیل می‌دهند که برای یک شب یا بیش از آن مهمان گرمخانه‌های تهران بوده‌اند.
غالب بودن نگاه اجتماعی در مدیریت شهری کنونی و شورای شهر پنجم سبب شده تا به‌رغم وجود مضیقه‌های بودجه‌ای، نه‌تنها اعتبارات این بخش کاهش نیافته بلکه در اولویت تامین و پرداخت اعتبار نیز قرار گرفته است.
نگاه ما به پدیده اعتیاد از جنس آسیب و اختلالات روحی بوده و بر این باوریم که در شرایط عادی تا جایی که ممکن است باید از رویکرد انتظامی و ترک اجباری دوری کرد اما شرایط بحرانی نیاز به اتخاذ تصمیم‌های سخت و مبتنی‌بر در نظرگرفتن منافع اکثریت جامعه دارد.
