حکم تخلیه مستأجران با کرونا آمد

احمد میرخدائی _ روزنامه‌نگار

فصل جابه‌جایی بسیاری از اجاره‌نشین‌ها آغاز شده اما بی‌توجهی دولت و ستاد مقابله با کرونا به وضع بازار اجاره و فراموش‌شدن مستأجران در دوره شیوع بیماری کووید-19 مشکلاتی را برای اجاره‌نشینان به‌وجود آورده؛ کار به‌جایی رسیده که تشکل صنفی مشاوران املاک از موجران خواهش کند تخلیه واحدهای اجاری را به تعویق بیندازند. با وجود این مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد با توجه به رشد سریع قیمت املاک و آپارتمان در زمستان پارسال و به‌تبع آن افزایش نرخ اجاره‌بها، بسیاری از مستأجران از موجران جواب منفی شنیده‌اند و امسال باید جابه‌جا شوند.

به‌گزارش همشهری، شیوع کرونا به وضع مقررات سختگیرانه در اغلب حوزه‌های اقتصادی منجر شده و حتی آن دسته از اصناف که کسب‌وکارشان غیرضروری تشخیص داده شده، درصورت فعالیت با اخطار و پلمب یک‌ماهه محل کسب‌وکار مواجه خواهند شد. در این شرایط دفاتر مشاوران املاک نیز به تعطیلی واحد صنفی خود مکلف شده‌اند و درنتیجه همه معاملات بازار مسکن اعم از خریدوفروش یا اجاره باید به بعد از بازگشایی این دفاتر موکول شود. در این شرایط مستأجران که عملا جزو فراموش‌شدگان کرونا محسوب می‌شوند، از یک‌سو مجبورند طبق قرارداد اجاره خود، نسبت به پرداخت اجاره یا تخلیه واحد استیجاری اقدام کنند و از سوی دیگر عملا به یافتن واحد استیجاری برای انتقال سکونت یا کسب درآمد برای پرداخت اجاره قادر نیستند؛ آن‌هم در شرایطی که برخی موجران چک اجاره مستأجران را به‌حساب گذاشته‌اند و حتی خواستار تخلیه واحد استیجاری خود هستند.

بازار سه‌‌قفله
اگرچه شهروندان بسیاری این روزها مجبورند برای تأمین معیشت و رفتن به محل کار از قرنطینه خارج شوند و حتی در رسانه ملی به بی‌خیالی و بی‌توجهی به کرونا متهم می‌شوند؛ اما اغلب آنها در چهاردیواری محل سکونت خود به‌شدت مقید به رعایت اقدامات پیشگیرانه از شیوع کرونا هستند. این روزها، به‌دلیل شیوع کرونا، کمتر خانواده‌ای به افراد غریبه اجازه ‌ورود به منزل مسکونی خود را می‌دهد و این مسئله عملا به قفل‌شدن بازار مسکن و اجاره منجر شده است. از سوی دیگر واحدهای صنفی مشاور املاک نیز طبق قواعد فاصله‌گذاری اجتماعی، فعلا اجازه فعالیت ندارند و فقط برخی از آنها به‌صورت چراغ‌خاموش به سر کار بازگشته‌اند. از سوی دیگر در شرایط فعلی تعداد انگشت‌شماری از واحدهای نوساز عرضه‌شده به بازار مسکن یا اجاره عرضه قابل بازدید خریداران و مستأجران است و بازدید از بخش عمده واحدهای مسکونی دارای سکنه اعم از فروشی یا اجاره‌ای میسر نیست؛ اما مستأجرانی که زمان قراردادشان به پایان رسیده و قادر به توافق با موجر نبوده‌اند، مجبورند برای یافتن واحد مسکونی جدید ریسک ابتلا به کرونا را بپذیرند و در بازار مسکن به‌دنبال بازدید از معدود واحدهای استیجاری باشند. البته طبق گفته مشاوران املاک احتمال موفقیت این افراد بسیار پایین است زیرا حتی در فروردین سال‌های قبل نیز پیداکردن مورد مناسب برای اجاره یا خرید در بازار مسکن مشکل بوده است.

تمنای ترحم از موجران
طبق اعلام رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، در دوره شیوع کرونا بسیاری از مستأجران در تماس‌ با این اتحادیه اعلام کرده‌اند مالکان حکم تخلیه واحد‌های مسکونی آنها را گرفته‌اند و به‌واسطه اینکه در شرایط کرونایی بسیاری از ساکنان اجازه بازدید از واحد‌های مسکونی خود را نمی‌دهند، این موضوع باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای آنها شده است. مصطفی‌قلی خسروی با اشاره به اینکه پیشنهاد‌های زیادی برای توجه به مستأجران به وزارت راه و شهرسازی ارائه شده می‌گوید: در این زمینه هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم؛ ازاین‌رو از صاحبخانه‌ها و مالکان درخواست می‌کنیم با توجه به شرایط کرونایی کشور، هوای مستأجران را به‌دلیل نبود ملک مناسب برای بازدید داشته باشند و از آنها خواهش می‌کنیم تا اطلاع ثانوی با مستأجران کنار بیایند و قراردادشان را تمدید کنند. یکی از مشاوران املاک تهران به همشهری می‌گوید: فروردین‌ماه اصولا یکی از ماه‌های کم‌مشتری در بازار مسکن است اما مستأجران یک‌ماه قبل از اتمام قرارداد خود باید برای یافتن مورد جدید اقدام کنند و بر همین اساس فعلا مستأجرانی که یک‌ماه دیگر تا اتمام قراردادشان باقی مانده نیز به تکاپو افتاده‌اند. او با اشاره به کاهش شدید فایل‌های اجاره در بنگاه‌ها، می‌افزاید: فعلا به‌جز واحدهای نوساز و واحدهایی که به‌صورت اورژانسی باید فروخته شده یا اجاره داده شود، هیچ واحدی در بازار مسکن قابل بازدید نیست و حتی تعداد آگهی‌های مربوط به خریدوفروش و اجاره مسکن در فضای مجازی نیز به‌شدت افت کرده است. به عقیده او، با توجه به اینکه طبق قانون، قراردادهای اجاره مسکن باید در سامانه املاک و مستغلات ثبت شوند و داری کد رهگیری باشند، بهتر بود دولت تاریخ اعتبار همه قرارداد‌های اجاره را تا پایان دوره کرونا تمدید کند تا از لحاظ قانونی موجران قادر به فشار به مستأجر نباشند؛ چراکه در شرایط فعلی چنانچه مستأجری پس از اتمام قرارداد از تخلیه واحد خودداری نکند موجر می‌تواند از او درخواست خسارت کند، درحالی‌که اگر قانونا تاریخ قرارداد او تمدید ‌شود چنین امکانی برای او وجود نخواهد داشت.

  اما و اگرهای بازار مسکن پساکرونا

تعداد معاملات بازار مسکن تهران در اسفند98 با کاهش 24درصدی نسبت به بهمن‌ماه روبه‌رو شد و به ۱۰هزار و ۲۴۲ فقره رسید که نسبت به ‌ماه مشابه سال قبل نیز ۲۱درصد کاهش نشان می‌دهد. همزمان میانگین قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران با رشد 8.7درصدی مواجه شد. حالا اما در شرایطی که بازار مسکن از ترس کرونا به‌نسبت تعطیل شده، متولیان امر پیش‌بینی می‌کنند حداقل 40درصد دیگر از تعداد معاملات آن کاسته شود و این بازار به بدترین وضع رکودی برسد. البته این پیش‌بینی‌ها فقط به دوره شیوع کرونا اختصاص دارد و برای دوره بعدازآن برآوردهای متفاوتی می‌شود. برخی فعالان بازار املاک معتقدند اگر وضعیت بازار مسکن عادی شود، به‌واسطه انباشت تقاضای خریدوفروش و اجاره مسکن، این بازار با دوره‌ای از رونق مواجه خواهد شد که یکی از تبعات آن می‌تواند رشد قیمت و تنش نسبی در بازار باشد. از سوی دیگر، برخی مشاوران املاک می‌گویند با توجه به رشد 3برابری قیمت مسکن در 2سال اخیر، رونق دوباره این بازار با وضع بازار سرمایه ارتباط مستقیمی دارد و فقط اگر جذابیت این بازار کم شود احتمال هجوم نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن وجود دارد. به عقیده این افراد، فعلا اغلب صاحبان سرمایه بازار مسکن را برای کسب بازده مناسب نمی‌دانند و به‌واسطه اینکه سهم تقاضای مصرفی در بازار مسکن کمتر از 30درصد است، افزایش تقاضای خرید مسکن بدون افول بورس دور از انتظار است.


  مشاهدات میدانی نشان می‌دهد با توجه به رشد سریع قیمت املاک در زمستان پارسال، بسیاری از مستأجران از موجران جواب منفی شنیده‌اند و در این روزهای کرونایی باید جابه‌جا شوند

   باوجود تشویق دولت به تداوم قرنطینه خانگی، مستأجران مجبورند برای رعایت مفاد قرارداد اجاره خود، برای یافتن واحد استیجاری از قرنطینه خارج شوند

  درشرایطی که هنوز بنگاه‌های معاملات ملکی تعطیل هستند؛ تشکل صنفی مشاوران املاک از موجران خواسته تخلیه واحدهای اجاری را به تعویق بیندازند