کرونا در فرانسه؛ در دنیای آنلاین و آفلاین اطلاعرسانی چه خبر است؟
اشکان خسروپور ـ خبرنگار
فرانسه نخستین کشور اروپایی بود که از حدود 3 ماه پیش، نخستین موارد ابتلا به کرونا در آن گزارش شد. تا زمان پایان تعطیلات در اسفندماه همه‌چیز به‌نظر تحت کنترل می‌رسید. اما با بالا رفتن تعداد مبتلایان، قرنطینه و قوانین سختگیرانه‌تری اعمال شد. این شرایط پیچیده، روی کار خبرنگاران و روش‌های اطلاعرسانی عمومی دولتی نیز تأثیر گذاشت. این گزارش نگاهی دارد به بخشی از این تلاش‌ها و روش‌هایی که در فرانسه برای گسترش اطلاعرسانی به‌کار گرفته شده است. منابع به‌کار رفته در این باره، رسانه‌های فرانسه و در مواردی مشاهدات میدانی بوده است.
بخش بزرگی از روزنامه‌ها و مجلات فرانسوی صرفا در حالت آنلاین کار می‌کنند. از میان روزنامه‌ها لوموند و اکو نسخه کاغذی هم دارند. پست نیز به‌صورت محدود فعالیت دارد و اشتراک‌های روزنامه را به‌دست مشتریان می‌رساند. اشتراک وب سایت‌های رسانه‌های مختلف در بسیاری از موارد – ازجمله لوموند و فیگارو- برای مدت مشخصی رایگان شده تا افراد بتوانند به اخبار دسترسی بیشتری داشته باشند. برای جست‌وجوی راحت‌تر و تفکیک اخبار کرونایی از دیگران، جلوی تیتر هرکدام از اخبار مرتبط با کرونا، عبارت «کرونا ویروس» درج شده است. در عمده خبرگزاری‌ها یک بخش ویژه با نام «کرونا ویروس» اضافه شده است.
پاسخگو نگه‌‌داشتن دولت در میزگردهای تلویزیونی
برگزاری میزگردهای مختلف در تلویزیون بسیار باب شده است. در بخشی از این برنامه‌ها از مقامات ارشد کشور هم دعوت می‌شود تا به سؤالات مردم و کارشناسان برنامه پاسخ بدهند. مجری‌کارشناس برنامه سؤالاتی که عمدتا توسط مردم و به شکلی ساده‌تر بیان می‌شود را بسط داده و تا رسیدن به جواب، مصاحبه‌شونده را درگیر می‌کند.
پیشگیری از پخش شایعه
مثل تمام دنیا در شرایط این‌چنینی احتمالات و شایعات به سرعت پخش می‌شود. تلاش رسانه‌ها در شکار این شایعات و تولید سریع خبر برای رد آنها ستودنی است. ازجمله این شایعات مربوط به‌احتمال بازگشایی مدارس تا تاریخی مشخص بود و دیگری درباره زمان شروع قرنطینه یا نوع فعالیت ارتش در زمان قرنطینه که در گفت‌وگو با مقامات کشوری نسبت به آن واکنش نشان داده شد.
اطلاعرسانی در شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین سامانه‌های پخش اخبار و اطلاعات بودند؛ در عین حال، کمکی بزرگ برای پخش کمپین‌های مردمی مثل «تشویق می‌کنیم» است که برای سپاسگزاری از کادر درمان فرانسه تدارک دیده شد. در تمام شبکه‌های اجتماعی هشتگ‌های داغ روزانه خبرهای داغ را یادآوری می‌کردند اما به جز این، هر شبکه راهکارهای جدای خودش را هم داشت.
توییتر: تمام سامانه‌های دولتی و عمومی روی توییتر حساب کاربری دارند و اخبار مرتبطشان را با استفاده از این پلتفرم پخش می‌کنند. این روال از گذشته وجود داشته و اکنون با شیوع کرونا، اخبار و اطلاع‌رسانی‌های سازمان‌ها از این طریق بیشتر شده است. سخنرانی‌های رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر ازجمله در توییتر به‌صورت زنده پخش می‌شود و عمدتا دارای زیرنویس و مترجم برای ناشنوایان است.
اینستاگرام: اصحاب دولت در این شبکه اجتماعی نیز عضو هستند و داده‌هایشان را در قالب ویدئو و عکس در اینستاگرام به اشتراک می‌گذارند. در نخستین روزهای شیوع کرونا، اطلاع‌رسانی‌های دولتی در قالب اطلاع‌رسانی‌های فوری جدید در این شبکه اجتماعی پخش می‌شدند. آگهی‌های فروش محصولات آنلاین و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز در همین شبکه اجتماعی در دسترس مخاطبان بود.
اطلاعرسانی در سایت‌های رسمی و دولتی
سایت‌های رسمی دولت فرانسه از زمانی که اپیدمی در چین آغاز شد، به‌خصوص بعد از پیدا شدن نخستین موارد ابتلا به این ویروس در اوایل زمستان بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های رسمی را به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و چینی منتشر کردند. فرمت‌های این فایل‌ها متنوع بود تا امکان دسترسی به مطالب آنها برای همه وجود داشته باشد. اطلاعیه‌ها عمدتا نوشته‌های بسیار کوتاهی دارند و بیشتر عکس و گرافیک‌محور هستند تا سریع و راحت خوانده شوند. پیش از آغاز قرنطینه، آموزشگاه‌ها اطلاعیه‌های رسمی را از روی همین سایت‌ها دریافت کرده و در معرض دید دانشجویان و دانش‌آموزان می‌گذاشتند. از آموزگارها خواسته شده بود این متون را برای شاگردان‌شان به زبان ساده توضیح داده، مطمئن شوند که همه از مشکل و راه‌حل آن اطلاع دارند.
اطلاعرسانی تلفنی
به جز تلفن اصلی اورژانس که بیماران و افراد مشکوک به ابتلا می‌توانند با آن تماس بگیرند، دولت یک شماره تلفن اضطراری و رایگان برای تماس شهروندان فراهم کرده است. در تماس با این شماره، افراد می‌توانند اطلاعات مربوط به ویروس، راه‌های ابتلا و... را فرا گرفته و به اطلاعاتی که روی سایت دولتی قرار گرفته بود، دسترسی داشته باشند.
اطلاعرسانی در سامانه حمل‌ونقل عمومی و فروشگاه‌ها
در اماکن عمومی ازجمله در مترو، اتوبوس و تراموا روی نمایشگرهای الکترونیکی و بیلبوردها آگهی‌های دولتی درباره ویروس پخش می‌شود. در برخی خطوط مترو نیز اطلاعیه‌های از پیش ضبط‌شده‌ای درباره شستن دست‌ها و دیگر توصیه‌های بهداشتی برای مسافران و مردم پخش می‌شود. این اتفاق بعدتر و همزمان با قرنطینه نیز در فروشگاه‌ها پی گرفته شد. در تمام فروشگاه‌ها صداهای ضبط شده‌ای مدام پخش و تکرار می‌شود که توصیه می‌کند فاصله را با دیگران حفظ کنید. همزمان درباره تغییراتی که در ظاهر فروشگاه‌ها ایجاد شده، مثل فاصله‌گذاری یک‌متری در صف صندوق، اولویت دادن به کادر درمانی برای خرید سریع‌تر، در پوسترهای کوچکی در ورودی‌ها و خروجی‌ها اطلاعرسانی شده است.
