نبرد برای واکسن

ساسان شادمان منفرد _ خبرنگار

۶۵ سال پیش وقتی خبر ساخته شدن واکسن ایمن و مطمئن فلج اطفال توسط جوناس ادوارد سالک منتشر شد، ناقوس کلیساها به‌صدا درآمد و مردم در خیابان یکدیگر را در آغوش کشیدند. دنیا بار دیگر به جایی امن تبدیل شده بود. حالا بار دیگر جهان روزهای بسیار سختی را سپری می‌کند. اگرچه به‌نظر می‌رسد همه دست در دست هم داده‌اند تا ویروس کرونای جدید را شکست دهند، اما پشت پرده، چنین چیزی وجود ندارد و یک رقابت پنهان بین بزرگ‌ترین شرکت‌های داروسازی جهان برای ساخت واکسن شکل گرفته است. حالا علاوه بر رقابت علمی، تقابل قدرت و پول هم در این ماجرا جدی شده است. همه منتظر دانشمندان هستند. با بحران جهانی بیماری COVID-19 رسیدن واکسنی مطمئن می‌تواند بار دیگر دنیای ما را امن کند و آرامشی که شاید پیش از این قدرش را نمی‌دانستیم به زندگی مردم جهان بازگرداند.

 در انتظار یک خبر
مردم دنیا این روزها در کنار دنبال‌کردن اخبار مربوط به تلفات بیماری COVID-19 یک‌سری خبر را نیز پیگیری می‌کنند و آن آخرین وضعیت ساخت واکسن ویروس کروناست. جهان در تاریخ خود بارها و بارها شاهد هجوم ویروس‌ها و باکتری‌ها به مردمانش بوده که در هر دوره نتایج اسفباری به‌وجود آمده است. با این حال، با پیشرفت علم و فناوری، انسان‌ها به مبارزه با این موجودات برخاسته و دستاوردهای بزرگی را نیز کسب کرده‌اند. در سال1955 و زمانی که مشخص شد آزمایش‌های بالینی واکسن فلج اطفال، ایمن، مؤثر و قدرتمند بوده است، خبرش تیتر اول روزنامه‌ها شد. مردم جشن برپا کردند و از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجیدند؛ اتفاقی که این روزها منتظریم درخصوص ویروس کرونا رخ دهد و نخستین آزمایش‌های بالینی واکسن آن با موفقیت به پایان برسد.

رقابت جهانی
چند هفته پیش یک شرکت داروسازی آلمانی به‌نام CureVac تحقیق و مطالعه درخصوص تولید واکسن بیماری COVID-19 را شروع کرده و می‌خواهد در این زمینه در دنیا پیشتاز باشد. کارشناسان این شرکت امیدوارند که تا پیش از تابستان، نخستین نمونه دارو را برای تست و آزمایش تولید کنند. اگرچه پیش‌تر چند شرکت در آمریکا، چین و... برنامه‌هایی را برای تولید واکسن در پیش گرفته‌اند، اما به‌نظر می‌رسد که این داروسازی آلمانی، گام‌های مؤثری را برای ساخت واکسن برداشته است، زیرا دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا اصرار دارد که امتیاز کار آنها را به‌دست آورد.

وبسایت ولت‌ ام زونتاگ در این خصوص نوشته که ترامپ سخت به‌دنبال به‌دست آوردن انحصار واکسن COVID-19 است و رایزنی‌هایی را نیز با سران و کارکنان این شرکت انجام داده تا کار را آمریکایی کند. درحالی‌که شرکت CureVac همچنان به سکوت خود درباره درخواست ترامپ ادامه داده، مطرح‌شدن چنین موضوعی خشم آلمانی‌ها را به‌دنبال داشته است. یکی از سخنگویان وزارت بهداشت آلمان در این خصوص به شبکه DW گفته است: «ما با شرکت داروسازی CureVac در تماس نزدیک هستیم و علاقه فراوانی داریم که اگر دارویی ضد ‌ویروس کرونای جدید تولید می‌شود، در آلمان و سراسر اروپا نیز قابل استفاده باشد.»
شرکت آلمانی CureVac که یک شرکت بیو دارویی بالینی است با توجه به نحوه عملکرد ذاتی خود، mRNA را به‌عنوان یکی از مولکول‌های قدرتمند برای ارائه راه‌حل‌های سریع و کارآمد در سناریوهای شیوع ویروس‌هایی مانند کرونا می‌بیند. این شرکت با داشتن تخصص علمی بیش از 2دهه، از پلتفرم واکسن قوی خود استفاده می‌کند تا بر تولید یک واکسن نیرومند، مؤثر، ایمن و سریع علیه COVID-19 تمرکز کند. آنها اخیرا در آزمایش‌های اولیه نتایج بسیار خوبی را به‌دست آورده و اعلام کرده‌اند که واکسن با دوز یک میکروگرم می‌تواند از انسان مقابل ویروس محافظت کند که این مقدار واقعا دلگرم‌کننده است.

از شب گذشته به وقت تهران، آزمایش بالینی واکسن ساخته‌شده توسط شرکت داروسازی مُدرنا زیر نظر مؤسسه سلامت ملی (NIH) در شهر واشنگتن آغاز شد. فاز اول آزمایش واکسن در دوزهای متفاوت روی 45جوان داوطلب و کاملا سالم انجام می‌شود. دانشمندان البته گفته‌اند که در این راه هیچ مشکلی برای داوطلبان به‌وجود نخواهد آمد و خطری این 45نفر را تهدید نمی‌کند، زیرا قرار نیست به آنها ویروس کرونای ضعیف‌شده تزریق شود. در اصل هیچ‌کدام از واکسن‌های این آزمایش حاوی ویروس کرونا نیستند و هدف، در حال حاضر صرفا بررسی عوارض جانبی واکسن است و دانشمندان و محققان می‌خواهند در گام نخست، بابت چنین مسائلی خیال‌شان راحت باشد. این تست، شرایط را برای آزمایش‌های بزرگ‌تر فراهم می‌کند. نکته مهم درخصوص چنین آزمایش بزرگی این است که دانشمندان قول واکسن را برای 12 تا 18ماه آینده داده‌اند.
 شرکت‌های Moderna، Therapeutics CureVac و Inovio Pharmaceuticals تنها بخشی از شرکت‌های بیوتکنولوژی جهان هستند که رقابت شدیدی برای به نتیجه رساندن واکسن خود دارند. به‌طور حتم با ساخته‌شدن واکسنی کارآمد برای مقابله با ویروس کرونای جدید و بیماری COVID-19 ، دنیا به محل امن‌تری برای همه تبدیل می‌شود. چیزی که جهانیان تنها به آن می‌اندیشند، بازگشت به حالت عادی است و در این میان، نیاز به تلاش‌های بیشتر برای ساخت واکسن و دارویی برای مقابله با این ویروس جدید به‌شدت احساس می‌شود.