انسان خداگونه، انسان خردمند...

ماجرای کتاب «انسان خردمند»، پس از آن «انسان خداگونه» و در مجموع، کتاب‌های «یووال نوح هراری» چه بود؟ سال 98هرجا که می‌رفتید، نام او - البته بیشتر نام کتاب‌هایش - را می‌شنیدید. صداهایی که در مجموع یک جمله را مدام تکرار می‌کردند: انسان خردمند را هنوز نخوانده‌ای؟ فوق‌العاده است، بی‌نظیر و... خیلی ستایش‌های دیگر از نویسنده‌ای که انگار تازه کشفش کرده بودند. بااین حال، حرف‌هایی که از کتاب‌های نوح هراری نقل می‌شد، چندان عجیب و البته غیرمنتظره نبودند. در حقیقت اغلب این نظریه‌های علمی - فلسفی، پیش از این هم در کتاب‌های دیگر از نویسنده‌هایی دیگر تکرار شده بود. ماجرای پیچیدن نام کتاب‌های نوح هراری در ایران چه بود؟ چرا بارها و بارها شایعه لغو مجوز این کتاب در شهر پیچید و هربار هم به رقم شایعه‌ها، همچنان در ویترین کتابفروشی‌های شهر خوب می‌فروخت؟ به هرحال این کتاب بعد از بارها و بارها شایعه لغو مجوز که هربار هم با فروش پربارتر همراه بود، در دهه پایانی آبان 98رسما در فهرست کتاب‌های ممنوعه قرار گرفت و توسط وزارت ارشاد فاقد مجوز انتشار شناخته شد. اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در توضیح خبر لغو مجوز کتاب‌های یووال نوح هراری، اطلاعیه‌ای صادر کرد که در آن نوشته شده بود: «طبق اطلاع واصله، تعلیق مجوز کتاب‌های نویسنده یووال نوح هراری (تاریخ‌دان اسرائیلی و استاد دانشگاه اورشلیم) به شرح ذیل است: انسان خردمند ترجمه نیک گرگین، انسان خداگونه ترجمه زهرا عالی، ساپی ینس ترجمه محسن مینوخرد، بیست و یک آموزه برای قرن بیست و یکم ترجمه سودابه قیصری، پول(سرمایه) ترجمه مهدی نمازیان.»