عبور از استیضاح

نمایندگانی که برای علی ربیعی وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی و عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، آرایش استیضاح گرفته بودند، دیروز بیش از آنکه به وزیر بتازند، کوشیدند از حجم اتهامات به‌خودشان بکاهند. فضا چنان شد که وزیر و وکیل هر دو در جایگاه پاسخگو قرار گرفتند؛ هم آنکه استیضاح می‌کرد و هم آنکه استیضاح می‌شد. استیضاح‌کنندگان جملگی تلاش می‌کردند خود را از اتهام سهم‌خواهی تبرئه کنند، چنین هم بود که وقتی قسیم عثمانی نماینده بوکان پشت تریبون رفت، از وزیر خواست تا مرد باشد و پشت همان تریبون اعلام کند کدام نماینده ملت از او باج خواسته و ربیعی هم در نطق پایانی خود از 2 نماینده استیضاح‌کننده نام برد که از او در انتصابات سهمی خواسته بودند، آنجا که خطاب به محمدرضا پورابراهیمی گفت: «خوشحالم که شما و آقای تاجگردون در استیضاح من باهم متحد شده‌اید چرا که خود شما در انتصاب مدیر پاسارگاد به من گفتید چرا آدم تاجگردون را در پاسارگاد گذاشته‌اید؟». شاید اگر نیم رأی، فقط نیم رأی، این طرف به سبد استیضاح‌کنندگان ریخته می‌شد، ماموریت آنها در گرفتن صندلی وزارت از ربیعی به سرانجام مطلوبشان ختم می‌شد، اما وزیر کار لب به لب از تیغ استیضاح جست. موافقت 126نماینده با استیضاح از مجموع 253نماینده حاضر در صحن نمی‌توانست ربیعی را از بازگشت به وزارت کار بازدارد، زیرا نصف به علاوه یک رأی برای بیکار شدن وزیر کار لازم بود. 124نفر با استیضاح مخالفت کردند، 2نفر رأی ممتنع دادند و یک رأی هم باطله بود، رأیی که اگر دیر به گلدان آرا ریخته نمی‌شد، می‌توانست سرنوشت یک وزیر را تغییر دهد، چنان‌که سال 92سرنوشت محمدعلی نجفی، وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای وزارت آموزش و پرورش را تغییر داد یا تک رأی الهه راستگو در همان سال در شورای شهر سرنوشت را برای محمد باقر قالیباف و مردم تهران عوض کرد. دراستیضاح آخوندی هم از مجموع 246نماینده‌ای که در مجلس حضور داشتند 92نماینده به استیضاح رأی موافق داده و 152نفر هم مخالفت خود را با استیضاح اعلام کردند. 2رأی ممتنع هم داده شد. به این ترتیب مجلس به استیضاح نه گفت و 2 وزیر هم از استیضاح عبور کردند. دولت دیروز وزیران خود را از مجلس پس گرفت اما امروز نیز باید در نگاه داشتن محمود حجتی، وزیر کشاورزی با مجلس بجنگند.

اسم و رسم‌های استیضاح کنندگان

هر چه استیضاح‌کنندگان علی ربیعی نمایندگان استخوان خرد کرده‌ و نامداری مثل محمدرضا پورابراهیمی (رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس)، غلامرضا تاجگردون (رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس)، محمدحسین فرهنگی (نماینده تبریز در 4دوره مجلس)، محمد قسیم عثمانی (نماینده بوکان در 3دوره مجلس) و... بودند، استیضاح‌کنندگان عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در جلسه بعدازظهر خیلی با قدرت وارد نشدند که جلسه را مثل صبح، گرم و پرشور جلو ببرند؛ جلسه بعدازظهر سرد و خسته بود مگر جایی که وزیر راه به اتهامات نمایندگان علیه او پاسخ داد. آخوندی که سخنرانی‌اش را با آیات «والعصر؛ ان الانسان لفی خسر» شروع کرده بود در ابتدای صحبتش به‌عنوان بالاترین مسئول وزارت راه و شهرسازی از مردم به‌خاطر «هرنوع رنجی که برای مردم پیش‌آمده» پوزش خواست و در پایان صحبتش هم گفت که وزیر بدی است چون حق دلالی به کسی نمی‌دهد. و این شاید کنایه‌ای به انگیزه استیضاح‌کنندگان بود از طرف وزیری که در 5سال گذشته در مجلس 3بار استیضاح شده و 4بار هم برای سؤال به مجلس رفته بود. وزیر راه که به نوشته حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور خود را برای «ماجرای نیمروز» سه‌شنبه آماده کرده بود، در بخش پایانی‌اش گفت: «دلیل فشارها و شایعاتی که علیه من ساخته‌اند را می‌دانم. به‌طور مثال در گذشته به ازای معامله یک هواپیما، دلال 7میلیون دلار حق دلالی دریافت می‌کرد اما در دوره بنده قرارداد خرید بیش از ۲۰۰ هواپیما امضا شد و حتی یک سنت حق دلالی پرداخت نشد. در قراردادهای خارجی وزارتخانه حتی یک سنت رشوه مشاهده نمی‌شود که اگر می‌شد رئیس کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی مجلس گزارش آن را اعلام می‌کرد. در قراردادهای داخلی نیز حتی یک ریال خارج از عرف جابه‌جا نشد. سختگیری‌ام در مجموعه وزارتخانه در حدی است که اگر کسی به جای ارتباط مستقیم و قانونمند با واسطه وارد وزارتخانه شود فردای آن روز از ورودش به وزارتخانه جلوگیری می‌کنم.» آخوندی نقبی هم به نطق مخالف نادر قاضی‌پور یکی از استیضاح‌کنندگان زد که تلویحا از وی به‌عنوان یکی از وزیران اشرافی دولت یاد کرده بود. شاید این بخش از نطق آخوندی که موجودی حساب بانکی خود را اعلام کرد کنایه‌ای هم به طرحی بود که با عنوان« اعاده اموال نامشروع مسئولان» در مجلس در حال ساخت و پرداخته شدن است. وزیر راه گفت: از بنده یک تصویر ثروتمند ساختند. آقای قاضی‌پور! بنده سالوس و اهل ریاکاری نیستم اما مجبورم کردید موجودی خودم و دخترم در ابتدای دوره وزارتم در دولت دوازدهم را اعلام کنم. در شایعاتی که علیه بنده ساخته شده است، اعلام کردند 7هزار میلیارد تومان ثروت دارم درحالی‌که طبق مشروح اموالی که در ابتدای دوره وزارتم به رئیس قوه قضاییه اعلام کردم، کل موجودی حسابم ۴.۵ میلیون تومان و کل موجودی دخترم ۶۳۸ هزار تومان بود. این چه حرف‌هایی است که علیه بنده زده می‌شود؟

به خاطر پرونده‌ای که خودم باز کردم

علی ربیعی دیروز نکته جالبی در صحن علنی گفت. ‌او گفت که به‌خاطر پرونده‌ای که خودش باز کرده، دارد استیضاح می‌شود. یکی از نمایندگان استیضاح‌کننده دیروز با بیان اینکه ورشکستگی مجموعه اقتصادی شستا و صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی عامل به‌جریان‌افتادن طرح استیضاح علی ربیعی است، خطاب به وزیر کار گفت: شما 6‌ماه قبل وعده اشتغال، اصلاح مدیریتی، برخورد با مفاسد، جمع‌کردن باشگاه‌های سیاسی در شستا و صندوق بازنشستگی را دادید اما ربیعی امروز یعنی عدم‌وفای به عهد، عدم‌اصلاح مدیریتی و نیز ناتوانی و ضعف در مدیریت مجموعه‌اش. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم در پاسخ خاطرنشان کرد: بنده از آقای لاریجانی در مجلس قبل درخواست برگزاری جلسه غیرعلنی برای توضیح درباره وضعیت صندوق‌ها را مطرح کردم و آنجا شرایط را تشریح کرده و اخطارهای لازم را دادم اما اکنون خودم به‌دلیل صندوق‌ها استیضاح می‌شوم؛ همان کسی که آژیر داد که این شرایط برای صندوق‌ها به‌وجود می‌آید. یکی از موضوعات اصلی استیضاح‌کنندگان در این جلسه هم پرداختن به مسائل شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) بود؛ چنان‌که شهاب نادری نماینده پاوه خطاب به ربیعی گفت: بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری کشور در اختیار شماست مثل شستا و بازنشستگی که هیچ‌گاه مدیریت نداشتند. شما متولی کارگران هستید ولی برای آنها و بازنشستگان چه کاری انجام دادید؟ خط فقر ۲.۵میلیون تومان است و به برکت مدیریت شما در حوزه رفاه در ۶سال گذشته ۸۰درصد جامعه ایران زیر خط فقر هستند. شما مسئول اشتغال کشور نیستند ولی ۴۰درصد بنگاه‌های اقتصادی دست شماست.  ربیعی هم پاسخ داد: در این جلسه عمده مباحث مطرح شده از سوی استیضاح‌کنندگان حول شرکت‌های وابسته به این وزارتخانه بود. متأسفم که کارکردهای اجتماعی وزارتخانه به عرصه‌ای مثل شستا و برخی مجموعه‌های اقتصادی آن تقلیل پیدا کرده است. ربیعی با بیان اینکه اداره کردن شرکت‌ها به اندازه وزارت کار وقت او را می‌گیرد، گفت: شما باید به ما کمک کنید، بدانید برنامه دولت، مقابله با فقر مطلق و ایجاد اشتغال است. ما را محدود به یک گوشه‌ای نکنید. ربیعی در بخش دیگری هم خطاب به نمایندگان گفت: به شما قول می‌دهم که اگر از این وزارتخانه رفتم دست تک تک‌تان را می‌بوسم و جایی در نظام به خدمت می‌پردازم. اگر در این وزارتخانه ماندم به همین قرآن و مشی عادلانه قسم می‌خورم که همانطور که تاکنون به کسی باج نداده‌ام، در آینده نیز باج نخواهم داد که اگر باج می‌دادم این بلاها سرم نمی‌آمد. ربیعی افزود: اینکه یکی از دلایل استیضاح را سقوط هواپیمای آسمان عنوان می‌کنند در شرایطی است که 3هفته قبل برخی از دوستان به بنده پیامک می‌دادند که می‌خواهند من را استیضاح کنند، پس استیضاح ربطی به شرکت هواپیمایی آسمان ندارد.

کمک کنید تا کشور را اداره کنیم

محور استیضاح آخوندی همان بود که در 3استیضاح دیگر مطرح شده بود؛ چیزی که دیروز احمد مرادی نماینده مردم بندرعباس از عباس آخوندی پرسید: پاسخگوی کشته‌شدگان جاده‌ای، دریایی، هوایی و ریلی کیست؟ یا در نطق محمد قسیم عثمانی به آن اشاره شد: جاده‌های کشور به قتلگاه مردم تبدیل شده است. آخوندی در پاسخ با بیان اینکه میزان راه‌های کشور به ۲۱۷ هزار کیلومتر رسیده است، گفت: برای نگه داشتن راه‌های کشور طبق استانداردهای جهانی به چیزی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان پول نیاز است که کل اعتبار راهداری در بهترین حالت به ۲۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. وی افزود: بنده شرمنده روی همکاران خود هستم. تعداد زیادی از کارگران زحمتکش راهدار و نگهداری ریل در طول 3‌ماه گذشته حقوق نگرفته‌اند؛ کسانی که در شرایط بسیار سخت کار می‌کنند. فراموش نکنیم که همه ما با هم در یک کشتی کار می‌کنیم پس باید ببینیم که چطور می‌توانیم به یکدیگر کمک کرده تا کشور را اداره کنیم.

نوسان در مجلس

روز نفسگیر بهارستان با بررسی استیضاح علی ربیعی، وزیر کار آغاز شد؛ جلسه‌ای پر فراز و نشیب که به‌دلیل رایزنی‌ها و گعده‌های سیاسی نمایندگان، هم بی‌نظم بود و هم غیرقابل پیش‌بینی. ابقای ربیعی هم با رأی موافق 126نماینده به استیضاح در برابر رأی مخالف 124نماینده و 2 رأی ممتنع، نشان‌دهنده جو بی‌ثبات مجلس‌ بود. جلسه بعد‌از ظهر مجلس نیز با رأی نیاوردن استیضاح عباس آخوندی وزیر راه ، ناکامی مجلس را در استیضاح کامل کرد.

  جلسه استیضاح ربیعی تا ساعت 9و 20دقیقه خطی مستقیم و بدون جنجال را دنبال می‌کرد، اغلب نمایندگان مشغول دیده‌بوسی با اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور و هیأت همراهش – محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، وزرای دفاع و ورزش و جوانان- بودند تا اینکه یکباره فریدون حسنوند از موافقان استیضاح از تهدیدهای وزارت کار علیه استیضاح‌کنندگان پرده برداشت و گفت از جانب وزارت کار پیامک‌هایی برای نمایندگان ارسال شده و استیضاح‌کنندگان را تهدید کرده‌اند که اگر ربیعی استیضاح شود مقابل مجلس تجمع خواهند کرد.
  حسنوند که پیش از این گفته شده بود در جلسه مردادماه 4نماینده مجلس با حبیب‌الله بیطرف وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای وزارت نیرو هم حضور داشت، ربیعی را به راه‌اندازی باشگاه سیاسی در وزارت کار متهم کرد.او ربیعی را به داشتن خانه چند صد میلیاردی متهم کرد و خطاب به اصلاح‌طلبان مجلس گفت ربیعی در جمع اصولگرایان خودش را نفوذی نظام در ستاد انتخاباتی نخست‌وزیر امام می‌دانسته و وانمود به اصلاح‌طلبی می‌کند و رئیس بخش جاسوسی وزارت اطلاعات بوده است. حسنوند ربیعی را با نام سابق اطلاعاتی او «برادر عباد» خطاب می‌کرد.
  در خارج از صحن علنی مجلس، حسام الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور تحلیل‌های خود را از فضای مجلس ارائه می‌کرد. او به این جمله علی ربیعی که گفت ربیعی را به شکل شستا نبینید، اشاره کرد و گفت که این جمله کلیدی‌ترین جمله ربیعی بود.
  در استیضاح ربیعی فراکسیون امید با 105عضو تصمیم بر حمایت فراکسیونی داشت و در آن سوی میدان هم استیضاح‌کنندگان با پشتوانه قریب به 90رأی همیشگی‌شان هم میدان دار ماجرا بودند و همین امر هم سبب شکل‌گیری رایزنی‌های گسترده آنها و فراکسیون امیدی‌ها با نمایندگان اصولگرای مجلس شده بود.
  در ساعات پایانی جلسه استیضاح ربیعی، علی لاریجانی کرسی ریاست بهارستان را به مسعود پزشکیان نایب‌رئیسش سپرد، که این غیبت ناگهانی علی لاریجانی همزمان با نطق تند غلامرضا تاجگردون و محمدرضا پورابراهیمی محسوس‌تر و پرمعنا‌تر شد.
  هواپیمایی آسمان دیروز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: در پی اظهارات تاجگردون در جریان استیضاح وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی به اطلاع مردم عزیز و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی می‌رساند که هواپیماهای شرکت آسمان ازجمله هواپیمای سانحه دیده در کوه دنا، همگی بیمه بوده و هیچ هواپیمایی بدون داشتن اسناد و مدارک بیمه مجوز پرواز از سازمان هواپیمایی کشوری را دریافت نمی‌کند.
  نزدیکی رأی موافق و مخالف به استیضاح علی ربیعی در پایان جلسه علنی دیروز بهارستان حاشیه‌ساز شد و تاجگردون در تذکری آیین‌نامه‌ای مدعی شد که ربیعی با یک رأی باطله که پس از جمع‌آوری آرا اخذ شده به مسند وزارت کار رسیده است. این سخنان به‌شدت از سوی مسعود پزشکیان رد شد. او گفت که همه برگه‌های رأی با امضای دریافت‌کنندگانش مطابقت دارد و این ادعا نادرست است.
 بعد از پایان جلسه علنی دیروز و پس از آنکه 2 وزیر رأی آوردند برخی نمایندگان پیشنهاد دادند جلسه استیضاح وزیر کشاورزی لغو شود اما لاریجانی اعلام کرد این جلسه امروز صبح برگزار می‌شود.