اندونزی و چین، روی خط زلزله

ویرانگرترین و غیرقابل پیش‌بینی‌ترین بلای طبیعی، زمین‌لرزه است که ارتباط چندان مستقیمی نیز با فعالیت‌های انسانی ندارد. قوی‌ترین لرزه‌نگاران جهان نیز تنها چند دقیقه قبل از وقوع زمین‌لرزه توانایی تشخیص آن را دارند. نهایت پیشرفت علم لرزه‌نگاری به اینجا رسیده ‌است که محققان دریافته‌اند احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های بسیار بزرگ پس از وقوع چند زمین‌لرزه کوچک‌تر افزایش پیدا می‌کند. پژوهش‌های فراوانی در لابراتوار ملی لس‌آلموس نشان داده‌اند که چند روز یا چند هفته پیش از وقوع زمین‌لرزه‌های بالاتر از 4ریشتر، لرزه‌های کوچکی زیر سطح زمین رخ می‌دهند که اکنون می‌توان آنها را با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته رایانه‌ای ردیابی کرد؛ قابلیت و دانشی که تا پیش از این در اختیار بشر نبوده‌است؛ اما تا بهره‌برداری درست و پیش‌بینی بموقع زلزله همچنان راه درازی در پیش دارد.
براساس آمار سازمان جغرافیایی آمریکا، سال2019 از نظر زمین‌شناسی سال چندان فعالی نبوده و تنها 10زلزله بسیار بزرگ در زمین رخ داده است. همچنین آمار مرگ‌ومیر ناشی از زلزله از سال 2000 تا 2019، در این سال به کمترین حد خود رسیده ‌است. با این همه، آلبانی شدید‌ترین لرزه‌ها را طی چند دهه گذشته تاریخ خود تجربه کرد و چندین مورد زلزله شدید نیز در اندونزی، پاکستان و فیلیپین رخ داد. تنها زلزله بالای 8ریشتر در سال2019 در کشور پرو رخ داد که به‌دلیل عمق زیاد زلزله، خسارات مالی و جانی چندانی در پی نداشت.
آمارهای ثبت‌شده در سازمان‌های جغرافیایی جهانی مانند سازمان جغرافیایی آمریکا نشان می‌دهند کشور ژاپن در فعال‌ترین منطقه از زمین قرار گرفته و از متراکم‌ترین شبکه لرزه‌ای سیاره زمین برخوردار است؛ از این‌رو تعداد لرزه‌های ثبت‌شده در این کشور در طول یک سال بسیار بالاست. با این همه بیشترین تعداد زلزله‌های بزرگ در اندونزی رخ می‌دهند، زیرا این کشور نیز روی منطقه‌ای فعال واقع شده ‌است. کشورهای تونگا و فیجی نیز در کنار اندونزی در مناطقی پرزلزله واقع شده‌اند. همچنین ایران، چین و ترکیه در طول تاریخ از بیشترین تعداد زلزله‌های فاجعه‌بار برخوردار بوده‌اند. به‌صورت متوسط سالانه 20هزار زلزله در زمین ثبت می‌شود؛ یعنی روزانه 55زلزله. همچنین انتظار می‌رود به‌صورت متوسط 16زلزله بزرگ در هر سال رخ دهد، ‌15زلزله کمتر از 7ریشتر و یک زلزله بالای 8 ریشتر. تنها در سال2010 بیش از 24زلزله برابر یا بیش از 7ریشتر در جهان رخ داده و در دیگر سال‌ها تعداد دفعات وقوع زلزله تقریبا به این اعداد نزدیک بوده‌ است.
در سال2019 بیش از 12هزار مورد زلزله 4 تا 8ریشتری در جهان رخ داده‌است که 1500مورد از آنها 5ریشتری یا کمی بیشتر بوده‌اند. این لرزه‌ها 133بار به‌شدتی بیشتر از 6ریشتر رسیده‌اند، شدت آنها تنها 9بار به عدد 7رسیده و فقط یک‌بار عدد 8ریشتری به ثبت رسیده است. مابقی لرزه‌ها بین بازه 4 تا 5ریشتر بوده‌اند. از میان تمامی زلزله‌های سال2019 درحدود 299 زلزله مخرب بوده‌اند که در میان آنها 43مورد مرگبار بوده‌است. 289نفر در این حوادث جان خود را از دست داده‌اند، بیش از 9هزار نفر مجروح شده‌اند و درحدود 274هزار ساختمان تخریب شده‌ است. همچنین درحدود 630هزار نفر در اثر خسارات ناشی از زلزله مجبور به جا‌به‌جایی شده‌اند. اندونزی و چین پرزلزله‌ترین کشورهای سال2019 بوده‌اند. در این سال تنها در اندونزی 34زمین‌لرزه رخ داده ‌است. چین با 27مورد زلزله در رتبه دوم قرار گرفته و ایران با 26مورد زمین‌لرزه رتبه سوم پرزلزله‌ترین کشور جهان در سال2019 را به‌دست آورده‌ است. پس از این سه کشور، کشورهای پاکستان با 18مورد، پرو با 16مورد و فیلیپین و ترکیه با 13مورد زلزله بیشترین تعداد وقوع زمین‌لرزه‌های مخرب را به نام خود ثبت کرده‌اند.
براساس داده‌های مرکز داده‌های زمین‌لرزه، فیلیپین بیشترین موارد زمین‌لرزه‌های فاجعه‌بار و منجر به مرگ را در سال2019 پشت‌سر گذاشته است. از 13زلزله رخ داده در این کشور، ‌7زلزله جان 72نفر را گرفت. پس از فیلیپین، ‌کشورهای اندونزی، آلبانی، پاکستان و چین بیشترین آمار قربانیان ناشی از زلزله را در سال2019 داشته‌اند. شدید‌ترین زلزله سال پس از زلزله 8ریشتری پرو، زمین‌لرزه 7.6ریشتری پاپوآ گینه‌نو بوده‌ است که تنها یک نفر در آن مجروح شد، اما 800نفر آواره شدند و 180ساختمان تخریب شدند یا آسیب دیدند.


فعالیت کم زمین
براساس آمار سازمان جغرافیایی آمریکا، سال2019 از نظر زمین‌شناسی سال چندان فعالی نبوده و تنها 10زلزله بسیار بزرگ در زمین رخ داده است