کانال مالی سوئیسی، بازار ارز را کاهشی کرد

روز پنجشنبه پس از آنکه وزارت خزانه داری آمریکا مجوز فعالیت کانال مالی ایران و سوئیس را صادر کرد، نرخ دلار در بازار آزاد ارز تهران وارد روند نزولی شد. نرخ دلار در 2روز گذشته دست‌کم 4درصد افت کرد. فعالان بازار حدس می‌زنند ایجاد این کانال مالی می‌تواند به تسهیل ورود ارز به کشور منجر شود.

به گزارش همشهری، هفته قبل و درپی قرارگرفتن نام ایران در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF قیمت هر دلار آمریکا به شکلی انفجاری 15درصد رشد کرد و ازمحدوده 13هزارو 900تومان تا مرز 16هزار تومان پیشروی کرد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که با قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF جریان ورودی ارز به کشور محدود می‌شود. با این حال از روز پنجشنبه و بعد از آنکه وزارت خزانه‌داری آمریکا رسما اعلام کرد کانال مالی ایران و سوئیس برای تسهیل در نقل و انتقال غذا و دارو، وسایل پزشکی و محصولات کشاورزی به‌طور کامل عملیاتی شده، قیمت هر دلار آمریکا که در محدوده 15هزارو 800تومان بود به یکباره با افت ارزش مواجه شد و تا محدوده 15هزارو 200تومان نزول کرد. تحت‌تأثیر ساز و کار مالی سوئیس، ایران قادر خواهد بود بخشی از کالاهای اساسی، ازجمله غذا و دارو را  از طریق سیستم کالا به کالا وارد ایران کند. برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که دلیل این گشایش سیاسی، شیوع ویروس کرونا در ایران است، ایران به‌دلیل اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا، با محدودیت‌های گسترده‌ای در نقل و انتقال ارزی، حتی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی، مواجه است. گفته می‌شود، آغاز به‌کار کانال مالی سوئیس می‌تواند ورود دارو و تجهیزات پزشکی را به ایران تسهیل کند.

تسهیل در نقل و انتقال ارزی با امارات
همزمان با آغاز به‌کار کانال مالی ایران و سوئیس، رئیس‌کل بانک مرکزی در یادداشتی در اینستاگرام تأکید کرد: قیمت ارز به‌تدریج به تعادل ساختاری خود منطبق با متغیرهای واقعی اقتصاد باز خواهد گشت. عبدالناصر همتی با اطمینان خاطر نوشت: درچند روزگذشته صدها میلیون دلار ارز مورد نیاز واردات مواداولیه و واسطه‌ای کارخانه‌ها در بازار ثانویه عرضه شده، ولی تصمیم FATF، نوسان غیرساختاری و ناپایداری را در بازار ارز به‌وجود آورده است. به‌نظر می‌رسد اطمینان خاطر رئیس‌کل بانک مرکزی ناشی از گشایش مسیر تازه‌ای برای ورود ارز بوده، چنان‌که برخی خبرهای غیررسمی حاکی از آن بود که دولت امارات متحده عربی نیز گشایش‌های تازه‌ای را در مسیر نقل و انتقال ارز، به‌ویژه انتقال و مبادله حواله‌های ارزی بر مبنای درهم امارات، البته با چراغ سبز آمریکا، ایجاد کرده است. از قرار معلوم امارات که از شرکای اصلی تجاری ایران است به روند صدور حواله‌های ارزی ایران ازجمله درهم سرعت داده و با این کار روند نقل و انتقال ارز را تسهیل کرده است.گمانه‌زنی‌های اولیه نشان می‌دهد درصورت تداوم این روند، منابع قابل دسترس ارزی برای ایران افزایش خواهد یافت که این امر خود به عامل فشاری در جهت کاهش قیمت ارز منجر خواهد شد.به‌طور کلی درهم امارات به‌عنوان یکی از ارز‌های پر کاربرد در نقل و انتقال‌های ارزی ایران در کنار دلار آمریکا، یورو، یوان چین و دینار عراق محسوب می‌شود. در بازار ارز عمدتا از درهم با عنوان قیمت‌ساز بازار دلار یاد می‌شود؛ بنابراین افزایش سرعت گردش مراودات ارزی با درهم در عین حال می‌تواند نقش مهمی در کاهش قیمت دلار داشته باشد. در طول سال‌های گذشته، درهم امارات به مبنایی برای قیمت‌گذاری دلار تبدیل شده و این ارز به نوعی به دلار آمریکا سینگال رشد یا کاهش می‌دهد. با این حال، دولت در طول یک سال گذشته تلاش کرده از طریق افزایش مراودات تجاری با عراق نقش دینار را تقویت کند؛ هدفی که هنوز محقق نشده است.

احتمال گسترش مبادلات تا اروپا
گشایش کانال مالی ایران و سوئیس، امیدواری‌ها را به گسترش مبادلات با کل اروپا و آغاز به‌کار سازو کار مالی ایران معروف به اینستکس با کشور‌های اروپایی به‌ویژه انگلیس، فرانسه و آلمان بعد از سوئیس هم افزایش داده است. برخی خبر‌ها حاکی از آن است که مذاکرات برای گسترش مبادلات تجاری ایران با سایر کشور‌های اروپایی تحت سازو کار مالی اینستکس به نتیجه رسیده و این احتمال وجود دارد که بعد ازآغاز به‌کار کانال مالی ایران و سوئیس، سازو کار مالی اروپا هم فعال شود. در همین رابطه مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا گفت: اتحادیه اروپا برای تأیید این سازوکار ۸‌ماه منتظر خزانه‌داری آمریکا بود تا هماهنگی‌های لازم صورت بگیرد و شرکت‌های همکار تحریم نشوند. از همین روی ذره‌بین‌هایی که کشورهای فرانسه، آلمان و انگلستان، برای تأیید هویت و شفافیت شرکت‌ها تعیین کرده‌اند، پذیرفته شده است. او ادامه داد: اگرچه این موضوع در مرحله مقدماتی است، اما تأیید آن بسیار مهم . هرچند که تأیید کل سیستم به‌دلیل نپیوستن ایران به FATF با مشکل روبه‌رو شده است. او تأکیدکرد: در 2روز آینده نشستی برگزار خواهد شد تا ابزارهای مورد نیاز در اینستکس برای پاسخگویی به ابهامات طراحی شود تا شرکت‌هایی که در این کانال مالی حضور دارند به‌صورت قانونی شناخته شوند.

   آغاز به‌کار کانال مالی ایران و سوئیس

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: سازوکار جدید مبادله کالاهای کشاورزی و دارو میان سوئیس و ایران، به‌طور کامل عملیاتی شده است. طبق بیانیه‌ای که وزارت خزانه‌داری آمریکا در سایت رسمی‌اش منتشر کرده؛ این کانال مالی با نام SHTA مجوز‌های گسترده‌ای را برای انجام تجارت بشردوستانه با ایران صادر می‌کند و روند پرداخت‌های ارزی ایران برای وارد شدن کالاهای کشاورزی، مواد غذایی، دارویی و وسایل پزشکی را تسهیل می‌کند. وزارت خزانه‌داری آمریکا در این بیانیه اعلام کرده است: شرکت‌های سوئیسی از این پس می‌توانند تحت نظارت وزارت اقتصاد سوئیس به این کانال مالی، برای تجارت با ایران، دسترسی داشته باشند. در این بیانیه تأکید شده؛ حتی ممکن است استثنائاتی هم برای برخی گروه‌ها در سوئیس برای انجام تجارت با ایران، خارج از این کانال مالی درنظر گرفته شود. استیون منوشن، وزیر خزانه‌داری آمریکا در تشریح دلایل این تصمیم گفت: ما از همتایان سوئیسی خود برای تلاش‌های ویژه‌شان برای ایجاد موافقتنامه تجارت بشر دوستانه سوئیس(SHTA) تشکر می‌کنیم و مشتاقانه منتظر ادامه همکاری هستیم. به گفته او، این کانال مالی ترتیب یک تجارت بشردوستانه را با ایران فراهم می‌کند.