وضعیت آب‌های زیرزمینی نگران‌کننده است

محققان کشور تأثیر تغییرات اقلیمی بر کاهش سطح آب‌های زیرزمینی را مطالعه و به نتایج قابل‌تأملی دست یافتند.
به گزارش ایسنا، محققان اعلام کردند: سازگاری با تغییر اقلیم یکی از اجزای برنامه‌ریزی در توسعه زیربنایی و پذیرفته‌شده در تمام نهادهای بین‌المللی است. این سازگاری شامل پیش‌بینی دقیق از وضعیت فعلی و آینده کشورها خواهد بود. در کشور ما ایران، بخش عمده سرزمین در منطقه خشک جهان قرار داشته و میزان بارش‌های جوی متوسط سالانه آن با حدود ۲۴۰ میلی‌متر، یعنی تنها یک‌سوم متوسط نزولات جوی سالانه کره زمین است. براساس آمارهای موجود ۲۰ استان کشور تاکنون از حداکثر ظرفیت سفره‌های زیرزمینی خود استفاده کرده‌اند. همچنین، سرانه منابع آبی تجدیدپذیر کشور از ۷ هزار مترمکعب در سال ۱۳۳۵ به حدود ۱۸۵۰ مترمکعب تقلیل یافته است.
براساس مطالعات صورت‌گرفته از سوی محققان دانشگاه بیرجند، از آنجا که در بیشتر نقاط برای اهدافی مانند توسعه مناطق شهری، افزایش سطح زیرکشت در کشاورزی، کاربرد شدید در صنایع آب‌بر و موارد دیگر، منابع آب زیرزمینی را ملاک عمل خود قرار می‌دهند، اجرای طرح‌های وابسته به منابع آب، بدون برنامه‌ریزی درازمدت، عواقب جبران‌ناپذیری خواهند داشت. از بین رفتن ظرفیت ذخیره آبخوان‌ها درنتیجه برداشت بی‌رویه، کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی و هدر رفتن این منابع درنتیجه اجرای ناصحیح طرح‌های مربوط به آب ازجمله این موارد است. به همین دلیل، انجام مطالعات گسترده‌ای که اثرات تغییر اقلیم را بر منابع آب زیرزمینی تحت بررسی قرار دهند، اهمیت زیادی دارد.
براساس این مطالعات و با درنظر گرفتن میانگین سطح آب زیرزمینی حدفاصل سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ در دشت بیرجند، سطح آب زیرزمینی آبخوان مورد نظر در حدفاصل سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ میلادی پیش‌بینی شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که سطح آب زیرزمینی آبخوان دشت بیرجند در بازه زمانی مطالعه شده با روند نزولی مواجه خواهد شد.
به گفته عباس خاشعی سیوکی، محقق و دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند و دو همکار دیگرش در این پژوهش، «طبق شبیه‌سازی‌های مدل مفهومی درخصوص سطح آب زیرزمینی، انتظار می‌رود که سطح آب زیرزمینی این نواحی تا ۷ متر دچار افت شود و ارتفاع آن، حدوداً به ۱۳۱۶ متر برسد».
این محققان می‌گویند: «نتایج بررسی عملکرد سطح ایستابی شبیه‌سازی‌شده و مشاهده‌شده در آبخوان بیرجند نشان داد که ترکیب مدل مفهومی بیلان آبخوان در کنار یک ابزار بهینه‌سازی چندهدفه می‌تواند به‌عنوان یک گزینه مناسب جهت ارزیابی رفتار آب زیرزمینی معرفی و درنظر گرفته شود».
خاشعی سیوکی و همکاران محققش که با توجه به مقادیر مقاطع ورودی و خروجی آبخوان و حجم قابل توجه برداشت چاه‌های کشاورزی، صنعت و شرب، وضعیت بیلان آبخوان دشت بیرجند را به‌صورت نزولی و همراه با کسری مخزن قابل توجه پیش‌بینی کرده‌اند، بیان می‌کنند: «مطالعه ما ضمن تأکید بر استفاده راحت و کاربردی مدل مفهومی پیشنهادشده درخصوص بیلان آبخوان، بر وجود خطای قابل توجه مدل‌های گردش عمومی نیز تأکید می‌کند.»

بارش برف و باران در غرب و شمال غرب ایران
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با بیان اینکه امروز و فردا (یکشنبه) در اغلب مناطق کشور جو آرام پیش‌بینی می‌شود، گفت: از بعدازظهر شنبه با ورود سامانه بارشی از سمت شمال غرب به کشور، بارش باران و برف در این منطقه شروع خواهد شد. صادق ضیاییان به ایسنا گفت: از روز یکشنبه در مناطق شمال غرب، غرب، استان‌های واقع در دامنه‌های زاگرس مرکزی و دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی بارش برف و باران و وزش باد و در استان‌های ساحلی خزر بارش باران و وزش باد و در ارتفاعات و مناطق سردسیر بارش برف و باران پیش‌بینی می‌شود.
وی افزود: روز دوشنبه (12اسفند ماه) هم این سامانه بارش در شمال غرب و غرب تضعیف خواهد شد و در سواحل دریای خزر، دامنه‌های البرز و همچنین شمال شرق فعال خواهد بود. در روز دوشنبه کاهش دما و وزش باد نسبتا شدید در نوار شمالی کشور پیش‌بینی می‌شود.
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی گفت: روز سه‌شنبه این سامانه در شمال شرق سبب ریزش برف و باران شده و از اواخر وقت از کشور خارج می‌شود.
به گفته ضیاییان، آسمان پایتخت نیز فردا نیمه ابری به‌تدریج همراه با افزایش ابر و وزش باد و بارش باران از اوایل شب با بیشترین و کمترین دمای 17و 6درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود.