کرونا روی خط سفر

کرونا ظرف چند روز توانست ایران را به کشوری بسته تبدیل کند. همسایگان ایران مرزهای خود با کشور را بستند، پروازها تعلیق و سفر به ایران متوقف شد. حتی ایرانی‌هایی که به مقاصد خارجی سفر می‌کنند نیز یا به کشور دیپورت می‌شوند یا باید 14روز در قرنطینه بمانند تا درصورت پاسخ منفی تست کرونایشان اجازه ورود به کشور مقصد بیابند. روسیه نیز همین دیروز ورود ایرانی‌ها به آن کشور را ممنوع اعلام کرد. وزارت بهداشت نیز اعلام کرده است شیب ابتلا به کرونا تا هفته آینده در کشور افزایش می‌یابد و در این شرایط به‌نظر می‌رسد بخشنامه لغو سفرهای نوروزی از سوی این وزارتخانه خطاب به مردم ایران و وزارت میراث‌فرهنگی تا چند روز آینده ابلاغ شود. ویروس کرونا در ایران اما، با توجه به بررسی نقشه فراگیری اپیدمی، روی خط سفرهای داخلی کشور گسترش یافته است. انتشار از قم آغاز شد و به تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، خوزستان، هرمزگان، مازندران و گیلان و حتی سیستان‌وبلوچستان رسید. این درست همان مسیری است که ایرانی‌ها به‌عنوان مهم‌ترین خط گردشگری کشور از سال‌ها پیش مورد استفاده قرار داده‌اند و حالا به خط بحران اپیدمی تبدیل شده است.

قرنطینه های داخلی
مقاصد شمالی کشور که پرترددترین مسیرهای گردشگری و سفر ایرانی‌ها بود اما وضعیت بغرنجی را تجربه می‌کنند. همین دیروز نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که آمار ابتلا به کرونا در استان گیلان به‌مراتب بیشتر از آماری است که از سوی دستگاه‌ها اعلام می‌شود. مازندران که در تعطیلات همواره بالاترین میزان جذب گردشگر را داشت اما از سه‌شنبه هفته گذشته در یک اقدام هوشمندانه مسیر سفر به آن استان را سخت کرد. این استان اواخر هفته گذشته که اعلام شد مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل هستند مسیر کرج به چالوس را مسدود کرد. در اطلاعیه‌ای که اعلام شد، ترس از ریزش کوه و خرابی جاده و تعمیر آن دلیل بسته شدن مسیر تردد به مازندران اعلام شد. پس از آن اکیپ‌های غربالگری در جاده‌های مازندران مستقر شدند و با تب‌سنجی رانندگان و رهگذران جاده شمالی کشور تست‌های ابتدایی کرونا را انجام دادند. اقدامی که از همین امروز در ورودی‌های استان تهران آغاز شده است تا برای مسافران ورودی به پایتخت، پس از انجام تست کرونا اجازه ورود صادر شود.
اصفهان و شیراز مهم‌ترین مقاصد گردشگری و سفرهای نوروزی ایرانی‌ها و البته مهم‌ترین مقاصد جهانی برای سفر به ایران نیز حالا تبدیل به استان‌های بسته برای مسافران داخلی شده‌اند. شیوع کرونا مهم‌ترین عامل خودداری از سفر به این استان‌هاست و حتی تشنگان سفر در کشور نیز از ورود به شهرها و استان‌های درگیر با اپیدمی کرونا خودداری کرده‌اند.
پروازهای داخلی به‌شدت با افت قیمت مواجه شده‌اند و پیگیری‌های گروه اقتصادی روزنامه همشهری مشخص کرده است که نبود تقاضا برای سفر عامل کاهش شدید قیمت بلیت پرواز است.

ایرلاین‌ها پول گردشگران را نمی‌دهند
وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که متولی امر سفر در کشور است و حالا تابع محض وزارت بهداشت برای تصمیم‌گیری در سفر است، به همراه وزارت راه و شهرسازی که متولی حمل‌ونقل انبوه مسافران و گردشگران با تکیه بر ناوگان هوایی کشور است، در بخشنامه‌های لغو سفر اعلام کرده‌اند که لغو تورها و بلیت پروازها بدون جریمه کنسلی انجام می‌شود و مسافرانی که تورها و پرواز خود به مقاصد آلوده را لغو کنند پول خود را کامل دریافت می‌کنند.
انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ایران اما همین دیروز در نامه‌ای به وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد که لغو سفرهای خارجی بدون کسر جریمه ممکن نیست. از سوی دیگر با بسته‌شدن مرزهای هوایی و زمینی برخی کشورها با ایران به‌دلیل هراس از شیوع کرونا در نقاط دیگر جهان، بسیاری از مسافران و گردشگران ایرانی که با استفاده از فصل ارزان سفر به خارج از کشور سفر کرده بودند بلاتکلیف پشت مرزهای ایران مانده‌اند.
همین دیروز حرمت‌الله رفیعی در نامه‌ای جداگانه به وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: مورد مهم دیگری که نیازمند پیگیری سریع و صدور دستورات مقتضی از طرف شماست انتقال آبرومندانه و سریع شهروندانی است که در فرودگاه‌های استانبول، دوبی و … سرگردان و بلاتکلیفند و متأسفانه شرکت‌های هواپیمایی برخلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی و قوانین مربوطه از انتقال این مسافران به ایران خودداری می‌کنند. همین امر باعث شده عزت و حقوق شهروندی هموطنان‌مان در خارج از کشور مورد تعدی قرار گیرد.
بلافاصله پس از این نامه خبر از اعزام چند فروند هواپیما به فرودگاه دوبی برای بازگرداندن شهروندان ایرانی بلاتکلیف در آن کشور منتشر شد تا شهروندان مانده در پشت مرزهای کشور را به ایران منتقل کنند.

جریمه‌ها برقرار است
براساس آنچه فعالان گردشگری خبر داده‌اند، به رغم آنکه وزیر راه‌وشهرسازی و وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی روز چهارشنبه اعلام کردند، جریمه کنسلی پروازها و تورها به‌دلیل شیوع کرونا از مسافران اخذ نمی‌شود و مبلغ خریدهای آنها به‌طور کامل بازگردانده می‌شود، شرکت‌های هواپیمایی و برخی شرکت‌های خدمات مسافرتی که تورهای خارجی فروخته‌اند زیربار این دستور نرفته‌ و می‌گویند باید جریمه کنسلی از مسافران گرفته شود.
سهند عقدایی، مدیر یکی از شرکت‌های خدمات مسافرتی به ایسنا خبر داده است که عمل به بخشنامه معاونت گردشگری مبنی بر عودت همه مبالغ پرداختی تورهای خروجی بدون کسر جریمه کنسلی، برای دفاتر خدمات مسافرتی به سبب وسعت ضرر و زیان وارده امکانپذیر نیست و این دستور منجر به درگیری وسیع هزاران مسافر تورهای خروجی با دفاتر خدمات مسافرتی شده که در نهایت امکان ادامه فعالیت را از این دفاتر سلب خواهد کرد. حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نیز آنطور که ایسنا خبر داده است، با ارسال نامه‌ای به وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد: بخشی از هزینه‌های پرداختی سفر، ازجمله ویزا، اقامت در هتل‌های خارج از کشور با هزینه بلیت پروازها، قطارها و اتوبوس‌های خریداری شده برای سفرهایی که مبدا و مقصد آن در خارج از ایران است، قابل استرداد به مسافران نیست که در نامه معاون گردشگری به تاریخ ۶ /۱۲ /۱۳۹۸ مغفول مانده و عملا دفاتر خدمات مسافرتی امکان استرداد این وجوه به مسافران را ندارند و لذا با توجه به مشکلات فوق و ارائه نشدن راهکار مناسب که هتل‌ها و شرکت‌های هواپیمایی را ملزم به همکاری بیشتر برای استرداد وجوه دریافتی از آژانس‌ها و مسافران کند، دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی سراسر کشور به تنهایی امکان استرداد وجوه مسافران را با توجه به ابعاد ملی این پیشامد ناگوار که از نمونه‌های بارز فورس‌ماژور است، ندارند. پیش‌تر معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی با اعلام شرایط فوق‌العاده در گردشگری از شرکت‌های خدمات مسافرتی و ایرلاین‌ها خواسته بود بدون جریمه کنسلی مبلغ کامل تورهای گردشگری و بلیت‌های پروازی را به گردشگران مسترد کنند. حالا حرمت‌الله رفیعی به وزیر میراث‌فرهنگی خبر داده است که شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌ها نیز از بازگرداندن وجوه، بدون کسر جریمه خودداری می‌کنند. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اطلاع داده است: «متأسفانه با وجود تأکید وزیر محترم راه و شهرسازی مبنی بر ابطال بدون جریمه هزینه سفرهای هوایی، زمینی و ریلی کماکان شرکت‌های هواپیمایی از اجرای دستورالعمل فوق خودداری می‌کنند، لذا همکاران دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی توان و امکان استرداد وجوه دریافتی از مسافران را بدون همکاری شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌های داخلی و خارجی ندارند.» رفیعی در نامه خود تأکید کرد: وقتی بیشتر کشورها مسافر ایرانی را نمی‌پذیرند و مردم حتی اگر بخواهند نمی‌توانند سفر بروند، چرا ایرلاین‌ها هزینه‌ها را کامل برنمی‌گردانند، این کسر از جریمه بابت چیست؟! ایرلاین‌های خارجی هم که خودشان تصمیم گرفته‌اند مسافر خارجی را جابه‌جا نکنند، باید هزینه بلیت را کامل برگردانند، چطور وقتی قضیه هواپیمای اوکراینی پیش آمد و اروپایی‌ها سفرشان را لغو کردند، تمام پولشان را گرفتند، چرا ما نتوانیم. باید با طرف‌های خارجی ازجمله ایرلاین‌ها و هتل‌ها صحبت کنیم پول کنسلی‌ها را سریع‌تر برگردانند. شرایط کشور «فورس‌ماژور» است و این وضعیت را طرف‌های خارجی با لغو پروازهایشان و بستن مرزهایشان به روی ایران متوجه شده‌اند. رفیعی در نامه خود به وزیر میراث‌فرهنگی گفته است در این شرایط نباید عامل سفر مردم شویم چرا که به‌زعم او دولت و فعالان گردشگری از یکسو از مردم می‌خواهند سفر نروند و از سوی دیگر به آنها اعلام می‌شود خسارت کنسلی دریافت می‌شود.

لغو سفرهای نوروزی با افزایش شیب ابتلا به کرونا
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اطلاعیه‌ای که همین دیروز منتشر کرده است افزایش شیب ابتلا به ویروس کرونا در کشور را پیش‌بینی کرد و بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد تا 3 هفته آینده تعداد بیشتری از هموطنان به بیماری کرونا مبتلا شوند. سفرهای نوروزی در ایران معمولا از 27اسفندماه تا 16فروردین‌ماه انجام می‌شود و در این شرایط به‌نظر می‌رسد ابلاغ سریع لغو سفرهای نوروزی به مردم از سوی وزارت بهداشت که به دستور رئیس‌جمهوری متولی اصلی مقابله با شیوع کرونا و اطلاع‌رسانی کشوری شده است، علاوه بر جلوگیری از متضررشدن مردم و فعالان صنعت گردشگری، امکان قرنطینه شهروندان ایرانی را آسان‌تر خواهد کرد و از شیوع بیشتر کرونا بر خط دائمی سفر در کشور جلوگیری خواهد کرد. تاکنون 60درصد بلیت‌های قطار برای سفرهای نوروزی کنسل شده‌اند. بلیت‌های پرواز که هر ساله در یک ماه باقیمانده تا پایان سال به گرانترین سطح خود به‌دلیل تقاضای بالا می‌رسیدند نیز حالا با کنسل شدن تورها و خریدهای نوروزی سفر به ارزانترین سطح خود رسیده‌اند. با این حال مسافران پروازی نیز از ترس ابتلا به کرونا یا بلیت‌های خود را کنسل کرده‌اند و یا از سفر منصرف شده‌اند. فعالان گردشگری کشور پیش‌بینی کرده‌اند که اگر نوروز 98سیلاب ابتدای سال از حجم سفرهای نوروزی در هفته نخست کاست، نوروز 99سال خشکسالی گردشگری در کشور است و اپیدمی کرونا اجازه سفر به مقاصد گردشگری کشور را نخواهد داد. بنابراین بهترین اقدام اعلام سریع‌تر لغو سفرهای نوروزی از سوی وزارت بهداشت است تا با ابلاغ بخشنامه لغو سفرهای نوروزی، هم از زیاندهی بیشتر شرکت‌های خدمات مسافرتی کشور جلوگیری شود و هم شهروندان ایرانی از بلاتکلیفی درخصوص امکان سفر در کشور خارج شوند. بخشنامه لغو سفرهای نوروزی حتی به زعم ناظران گردشگری کشور می‌تواند روند مقابله با شیوع اپیدمی کرونا در کشور را که تا 3 هفته آینده در کشور به اوج خود می‌رسد، تسریع کند.