از پیروزی‌های میدانی تا دست برتر در میز مذاکره
پیشروی‌های اخیر ارتش سوریه در حلب و ادلب، موقعیت این کشور را در مذاکرات قانون اساسی به‌طور جدی تقویت می‌کند
سیاوش فلاح پور_خبرنگار
سرعت پیشروی‌های ارتش سوریه و متحدانش در بازپس‌گیری مناطق شمالی این کشور از مخالفان، تمام معادلات بحران سوریه را تحت‌الشعاع قرار داده است؛ آن هم درحالی‌که گروه‌های شبه‌نظامی معارضین در هیچ جبهه‌ای قادر به توقف پیشروی‌ها نیستند و از سوی دیگر، مهم‌ترین حامی آنها، یعنی ترکیه نیز عملا واکنشی جز تهدیدهای سیاسی و همزمان دعوت به مذاکره برای حل بحران از خود نشان نداده است. در پی آخرین پیشروی‌ها، خطوط دفاعی معارضین در جنوب شرقی حلب و جنوب غربی ادلب به‌طور کامل فروپاشیده و این مناطق بعد از سال‌ها به سیطره ارتش سوریه بازگشته است. به این ترتیب و با گذشت نزدیک به یک‌ماه از حملات نظامی اخیر، استان حلب به‌طور کامل آزاد شده و اکنون توجه اصلی نیروهای نظامی سوریه و متحدانش بر آزادی بخش‌های باقی مانده از استان ادلب متمرکز است؛ هدفی که البته بعید به‌نظر می‌رسد در آینده‌ای زود محقق شود.
از سوی دیگر اما ترکیه به تقویت بی‌سابقه مواضع نظامی خود در شهر ادلب ادامه می‌دهد. براساس گزارش روزنامه الاخبار، آخرین کاروان نظامی این کشور از گذرگاه‌های ریحانعلی و هاتای وارد استان ادلب شده‌اند. در این گزارش همچنین آمده: اکنون تعداد تجهیزات سنگین نظامی ارتش ترکیه در ادلب (عمدتا تانک و نفربر) از 2هزار واحد عبور کرده و عدد سربازان ترکی نیز 6الی 7هزار تن تخمین زده می‌شود. با این حال برخی منابع ترکی نزدیک به حزب حاکم در این کشور، ازجمله روزنامه ینی شفق مدعی شده‌اند تعداد سربازان ارتش ترکیه در ادلب به بیش از 10هزار نفر می‌رسد! شبکه الجزیره در گزارش خود با اشاره به این موضوع می‌نویسد: اگرچه نمی‌توان به‌طور دقیق از آمار نیروهای اعزامی ترکیه به ادلب اطلاع یافت اما اصل پیام این رخداد بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ ترکیه از ادلب همچون حلب دست نخواهد کشید!
دور سوم مذاکرات روسیه و ترکیه
تحولات میدانی نشان می‌دهد مذاکرات هیأت‌های روسیه و ترکیه در آنکارا و مسکو تاکنون هیچ نتیجه‌ای نداشته است. با این حال اظهارات مثبت وزرای خارجه2کشور بعد از مذاکرات مستقیم در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ باری دیگر امیدها را به محوریت میز مذاکره به جای میدان نبرد زنده کرده است. مولود چاووش اوغلو بعد از پایان نشست با سرگئی لاوروف گفت: طرفین همچنان بر توافق آستانه و ساختار مناطق کاهش تنش به‌عنوان بهترین راه‌حل برای مهار بحران تأکید دارند. وی همچنین خبر داد مذاکرات فنی میان مقامات دیپلماتیک، نظامی و امنیتی طرفین برای دستیابی به راه‌حلی منطقی به میزبانی روسیه از سر گرفته می‌شود. با این حال هنوز خبری از مذاکرات سران نیست، مذاکراتی که در تمام ادوار گذشته حکم کلید طلایی را برای باز کردن قفل بحران‌ها میان مسکو و آنکارا داشته است.
روزنامه العربی الجدید در این‌باره می‌نویسد: تلاش‌های اردوغان برای ملاقات مستقیم با پوتین در حالی بی‌نتیجه مانده که از سوی دیگر حمایت چشمگیری از مواضع ترکیه در واشنگتن هم دیده نمی‌شود؛ امری که تا حد زیادی به نارضایتی آمریکایی‌ها از عملیات نظامی ترکیه علیه کردها بازمی‌گردد.
چرا پیشروی هفته‌های اخیر ارتش سوریه و متحدانش مهم است؟
1_ پیروزی‌های میدانی ارتش قبل از هر چیز موقعیت دولت سوریه در مذاکره با مخالفان را بر سر قانون اساسی جدید این کشور تقویت می‌کند؛ مذاکراتی بسیار مهم که سرنوشت نظام سوریه بعد از پایان جنگ داخلی به آن بستگی دارد. مخالفان خواهان تغییر کلی قانون اساسی هستند درحالی‌که نظام معتقد است برخی تعدیلات جزئی برای حل مشکلات کنونی کافی است. این مذاکرات تاکنون به‌دلیل اختلاف مواضع شدید طرفین بی‌نتیجه مانده است.
2_ ارتش سوریه با پیشروی‌های اخیر علاوه بر عقب راندن معارضان، نیروهای ترکیه را در مناطق شاخه زیتون و سپر فرات در محاصره نسبی قرار داده است. اگرچه وقوع درگیری نظامی گسترده میان ارتش‌های دو کشور امری بسیار بعید به شمار می‌رود اما این محاصره، موقعیت ویژه‌ای را در اختیار دمشق قرار داده است؛ به‌گونه‌ای که در هر پروندهای می‌تواند از گزینه نظامی علیه نیروهای محاصره شده ترکیه استفاده کند، ازجمله مذاکره بر سر حدود مرزی یا سرنوشت کردها.
3_بازپس‌گیری بزرگراه‌های مهمی ازجمله حلب-دمشق (و شاید در مرحله بعد دمشق-لاذقیه) دستاورد بزرگی برای احیای اقتصاد جنگ زده سوریه به شمار می‌رود. اهمیت این دستاورد زمانی بیشتر روشن می‌شود که بدانیم حلب پایتخت صنعتی سوریه است و تامین امنیت آن به‌معنای هموار شدن راه صادرات داخلی به سایر شهرهای سوریه خواهد بود. تمام اینها در حالی است که سوریه اکنون شدیدترین بحران اقتصادی را از زمان آغاز جنگ داخلی تجربه می‌کند.
4_ همان‌گونه که پیشروی‌های اخیر تنها به واسطه ارتش سوریه به‌دست نیامده، برنده این نبرد نیز تنها سوریه به شمار نمی‌رود. روسیه دومین بازیگر اصلی این میدان است که بدون پوشش هوایی گسترده‌اش شاید چنین پیروزی‌هایی رخ نمی‌داد. روسیه در حالی خواهان دسترسی گسترده به آب‌های مدیترانه و کشورهای حوزه شام است که تنها یک پایگاه در این منطقه (حمیمیم) در اختیار دارد. گفته می‌شود مسکو علاوه بر سرمایه‌گذاری جدی در زیرساخت‌های اقتصادی حلب، به‌دنبال ساخت یک پایگاه نظامی جدید در نزدیکی این استان است.
