چرا باید ماهواره به مدار عملیاتی بفرستیم

روز یکشنبه ۲۰ بهمن‌ماه ساعت ۱۹:۱۵ دقیقه؛نفس‌ها در پایگاه فضایی امام‌خمینی سمنان در سینه‌ها حبس شده است. دقایقی نفسگیر در میان بیم و امید از زمان فرمان پرتاب ماهواره‌بر سیمرغ برای فهمیدن سرنوشت ماهواره ظفر ۱ طی شد. در اتاق کنترل، اما محققان و مهندسان فضایی ایران پس از چند دقیقه متوجه می‌شوند که پرتاب ناتمام مانده است. استیج ۲ماهواره‌بر سیمرغ با وجود رسیدن به ارتفاع ۵۴۰کیلومتری زمین نتوانست ماهواره را به سرعت لازم حداقل ۷۴۰۰ متر بر ثانیه برساند تا ظفر۱ در مدار عملیاتی قرار بگیرد. سرعت روی مانیتورها ثابت می‌ماند: ۶۵۳۳ متر بر ثانیه.
درصورتی که این ماهواره می‌توانست در مدار ۵۰۰کیلومتری زمین قرار بگیرد ایران برای نخستین بار در تاریخ خود نخستین ماهواره خود را به مداری عملیاتی فرستاده بود. هر چند پیش از این ایران ماهواره‌های دیگری به مدار زمین فرستاده است اما تاکنون همه آنها در مدار تحقیقاتی بوده‌اند. با وجود نرسیدن ظفر۱ به مقصد اما از هم‌اکنون شمارش معکوس برای پرتاب ظفر ۲ احتمالا در خردادماه سال آینده شروع شده است؛ ماهواره‌ای که دوربین‌های آن دقت بهتری از ظفر۱ با دقت تفکیک مکانی ۱۶متر دارد.

پرتاب ماهواره می‌ارزد؟
تا پیش از این با پرتاب ماهواره‌ها به‌عنوان پروژه‌های محرمانه برخورد می‌شد و به همین‌خاطر پرسشگری حتی درباره سرنوشت پرتاب‌ها برای خبرنگاران تا همین چند سال قبل خط قرمز به‌حساب می‌آمد. اصولا با مهری محرمانه کسی سراغی از پروژه‌های فضایی نمی‌گرفت. اکنون ولی برای نخستین بار خبرنگاران و مردم در جریان کامل پرتاب و جزئیات آن قرار گرفتند.
این قدر این قضیه و وارد کردن ماجرا به پرونده‌های محرمانه طی سال‌های قبل جدی بود که این ماجرا اصولا از فهرست پیگیری‌های خبرنگاران علم خارج شد.
در این میان بحث‌های زیادی هم در شبکه‌های اجتماعی در این رابطه مطرح شد. آیا در شرایط اقتصادی فعلی ما نیاز به پرتاب ماهواره داریم؟
در دنیای امروز با «صنعت فضایی» روبه‌رو هستیم؛یعنی استفاده از ماهواره‌ها و اطلاعات آنها یک صنعت جهانی است و رقابتی بین‌المللی درباره آن وجود دارد.
سیاوش صفاریان‌پور، روزنامه‌نگار و مروج علم درباره این سؤال که چرا اصلا ما نیاز به پرتاب ماهواره داریم به همشهری می‌گوید: به همان دلیلی که ما نیاز به دکل مخابراتی داریم. همان قدر که ما امروز به دکل مخابراتی نیاز داریم به ماهواره هم نیاز داریم. دنیای جدید اقتضائات جدیدی دارد و داشتن ماهواره اکنون برای ما مسئله استراتژیک به‌حساب می‌آید. کشورهای دیگر خیلی قبل‌تر از ما به این مسئله رسیده‌اند.
از سوی دیگر گروهی این مسئله را مطرح می‌کنند که چرا نیاز است ماهواره خودمان را داشته باشیم؟ چرا از ماهواره‌های دیگر استفاده نمی‌کنیم و عطای پرتاب ماهواره را به لقایش نمی‌بخشیم؟ 
در زمانی که شما خودتان دارای ماهواره نباشید عملا کنترل آن را هم به‌صورت کامل در اختیار ندارید. سیاوش صفاریان پور در این رابطه می‌گوید: مثلا در موقعی مانند سیل ماهواره‌ای که ما به تصاویرش نیاز داریم ممکن است در بالای ایران نباشد و تصاویرش موقعی به‌دست ما برسد که سیل آمده و رد شده است. درصورتی که با داشتن ماهواره کنترل آن و پیش‌بینی مسائل این چنینی در اختیار خودمان است. پس خیلی بدیهی است که ما به ماهواره خودمان در مدار نیاز داریم.

به خرجش می‌ارزد؟ اولویت است؟
از سوی دیگر برخی این مسئله را مطرح می‌کنند که چرا باید برای پرتاب ماهواره خرج کنیم؟ چرا باید خودمان پرتابش کنیم؟ مسائلی مانند ساخت ماهواره و ازجمله پرتاب آن ازجمله مسائلی است که هیچ جای دیگری دانش آن را به ایران نمی‌دهد و این دانشمندان ایرانی هستند که خودشان در حال تلاش برای رساندن نخستین ماهواره ایران به مدار عملیاتی هستند.
صفاریان پور در این رابطه می‌گوید: به هر دلیلی کشورهای دیگر پرتاب ماهواره برای ایران را انجام نمی‌دهند یا آن را در نوبت‌های بسیار دور قرار می‌دهند. پس مجبور هستیم خودمان بسازیم و پرتاب کنیم. آنها علم این کار را هم به ما نمی‌دهند چون این یک صنعت و بیزنس است. چرا بیایند و دانش آن را به ما بدهند؟ پس باید خودمان آن را به‌دست آوریم.
حساب و کتاب شده است که اگر مثلا با الکترونیکی‌شدن‌ فرایندها دفترچه‌های کاغذی بیمه حذف شود با بودجه آن می‌توان 20ماهواره مانند ظفر۱ ساخت. سیاوش صفاریان‌پور در این رابطه می‌گوید: برای توسعه باید هزینه کرد. چرا ما پل می‌سازیم؟ برای اینکه ما از پل برای بهبود کیفیت زندگی و حمل‌ونقل استفاده می‌کنیم. اینطور باشد می‌توان گفت چرا سالن سینما و کنسرت می‌سازیم و پول خرجش می‌کنیم؟ 
از سوی دیگر استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل آنها برای حوزه‌های مختلف از کشاورزی گرفته تا هواشناسی می‌تواند از سوی استارتاپ‌ها و کسب و کارهای دیگر ارزش‌افزوده فراوانی داشته باشد. تخمین زده می‌شود درصورتی که ایران صاحب ماهواره‌ای در مدار عملیاتی شود ارزش عکس‌های ارسالی آن می‌تواند به 10میلیون یورو برسد.