سیل مهربانی

محمدرضا واعظ مهدوی‌ _ رئیس شورای‌عالی تشکل‌های اجتماعی سیستان و بلوچستان 

 بارندگی اخیر استان سیستان و بلوچستان، از حیث وسعت بارش‌ها و نیز «شدت بارش» بسیار وسیع و گسترده بوده است. شهرهای کنارک و چابهار و قصر قند و نیکشهر و دلگان و مناطق زرآباد و عورکی و آهوران و بنت و دستگرد و کاجو و ساربوگ و تلنگ و فنوج و لاشار بیشترین درگیری با سیل را داشتند. در 10شهرستان رکورد بارندگی‌ها شکسته شده و در شهرهای فنوج و دستگرد معادل 2سال بارندگی باران باریده است. حجم کل بارندگی 11میلیارد مترمکعب برآورد شده و 55درصد بارندگی‌های یک سال، طی 2روز دریافت شده است. میانگین استان 127میلی‌متر، سیستان 59میلی‌متر و در برخی نواحی از 200میلی‌متر بیشتر بوده است. آب پشت سدهای استان ۱۹۹درصد افزایش داشته و 4سد لبریز شدند. در برخی نقاط عمق سیلاب به 11متر هم رسیده است. در اغلب مناطق سیل خروشان رخ نداده، بلکه آب‌گرفتگی و قطع راه‌های مواصلاتی به‌دلیل طغیان رودخانه‌ها رخ داده و منازل مسکونی خشت و گلی و سنگی در اثر شدت بارش‌ها تخریب شده و زمین‌های کشاورزی و چاه‌ها و موتورهای آب و باغات موز منطقه آسیب شدیدی دیده است. در مقایسه با سیل فروردین سال‌جاری در استان‌های گلستان و مازندران و لرستان و خوزستان، می‌توان گفت الگوی سیل سیستان و بلوچستان بیشتر شبیه الگوی سیل گلستان و خوزستان، و کمتر شبیه الگوی سیل لرستان و به‌خصوص معمولان لرستان بوده است.

در کنار خرابی‌ها و آسیب‌های ایجادشده در اثر سیل، نعمت بزرگ خروج از خشکسالی، در منطقه‌ای که سالیان درازی با قهر طبیعت و کم‌آبی شدید مواجه بوده است، امید و نشاطی، حتی در میان آسیب‌دیدگان سیل ایجاد کرده است. تالاب‌های متعددی ازجمله تالاب جازموریان و دریاچه هامون آبگیری شده‌اند، و هوتگ‌ها که سامانه‌های سنتی و بومی ذخیره‌سازی‌ آب در منطقه هستند اغلب لبریز از آب شده و البته تعدادی هم تخریب شده‌اند. پرندگان مهاجر، احیای حیات وحش، پدیده‌های محیط‌زیستی، پرورش ماهیان و منظر زیبای پدیدارشده در اثر آبگیری رودها و تالاب‌ها، ظرفیت‌های مهمی هستند که درصورت بازشناسی و بهره‌برداری می‌توانند تهدید سیل را به فرصتی بدیع و بی‌نظیر برای اشتغال‌زایی و توانمندسازی اقتصادی شهروندان پاک‌نهاد سیستان و بلوچستانی تبدیل کنند.
علاوه بر فرصت‌های کشاورزی و دامداری و شیلاتی ایجادشده در اثر بارندگی‌های اخیر، سیل مهربانی همراه با حضور مردمی در استان سیستان و بلوچستان بسیار درخشان بود و گروه‌های کمک‌رسان به نحو چشمگیری در تامین غذا و کمک‌رسانی به مردم در اقصی‌نقاط مناطق سیل‌زده بسیار فعال بودند. در حقیقت می‌توان اینگونه اظهار کرد که سیل مهربانی و معاضدت و همبستگی ملی از سیل طبیعت بسیار وسیع‌تر بوده و احساس پیوستگی سیستان و بلوچستان با جغرافیای ملی در جریان سیل، تجلی بسیار چشمگیری پیدا کرد.
هموطنان ما در استان سیستان و بلوچستان، در جریان این سیل احساس کردند در این مصیبت، تنها نیستند؛ احساس کردند دل‌های همه ایرانیان با آنهاست. احساس کردند بخشی از پیکره سرزمین بزرگ ایران هستند؛ احساس کردند «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضو‌ها را نماند قرار».

در جای‌جای مناطق سیل‌زده کمک‌های مردمی با گستردگی توزیع می‌شد. موکب‌ها حضور داشتند، هیئت‌ها کمک‌رسانی می‌کردند؛ آشپزخانه‌ها به طبخ غذای گرم مشغول بودند؛ سمن‌ها آنچه مقدورشان بود آورده بودند، خیریه‌ها، روحانیون، دانشجویان، بازاریان و پزشکان، هرکدام در قالب گروه‌های داوطلب پروانه‌وار گرد سیل‌زدگان می‌گشتند و گاه اشک می‌ریختند و فداکارانه در تسکین آلام مصیبت‌دیدگان همت می‌کردند. افزایش سرمایه اجتماعی، احساس پیوستگی، رشد و ارتقای همدردی و انسجام اجتماعی را می‌توان درس آموخته مهم سیل اخیر قلمداد کرد. احساس همبستگی و همدردی که در صورت تداوم دستاورد‌های ارزنده‌ای برای منطقه به‌دنبال خواهد داشت.

بازدیدهای گسترده مسئولین اجرایی؛ رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، وزرا، مسئولین کشوری و مردم، زمینه آشنایی با ابعاد کمبودها و فقر زیربناها در استان را فراهم ساخت و نمود کامیون‌هایی که با پلاکارد کمک‌های مردم تبریز و اردبیل و اصفهان و مشهد و... در دورترین نقاط کمک‌رسانی می‌کردند، ابعاد گسترده‌ای از همبستگی و همدردی سراسر پهنه جغرافیایی کشور را نشان می‌داد و متقابلا مهمان‌نوازی و سفره‌های سخاوتمندانه مردم محلی برای پذیرایی از این نیروهای کمک‌رسان، ایجاد روابط پایدار و محبت متقابل و مستمری را نوید می‌دهد.