نقض حریم‌خصوصی و تماس‌ها و پیامک‌های تبلیغاتی
محمد صالح نیک‌بخت _ حقوقدان
تلفن همراه و هر وسیله ارتباطی که افراد بتوانند به وسیله آن با دیگران ارتباط برقرار کنند جزو حریم خصوصی محسوب می‌شود و باید به این حریم احترام گذاشته شود. از سال‌های ابتدایی دهه40 مخابرات در شهرها و روستاها گسترده شد و برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در سال1350 قانونگذار مواردی را در قانون پیش‌بینی کرد. براساس اصلاحیه ماده واحده تبصره2 ذیل ماده14 قانون تاسیس شرکت مخابرات «هر فردی وسیله مخابراتی خود را به وسیله مزاحمت برای دیگران تبدیل کند، یا با سوء نیت ارتباط فرد دیگری را مختل کند، پس از کشف مزاحمت برای نخستین بار قطع تلفن به‌مدت یک هفته همراه با اخطار کتبی، مزاحمت برای بار دوم قطع وسیله ارتباطی مزاحم برای 3ماه و چنانچه مزاحمت برای بار سوم تکرار شود، وسیله ارتباطی فرد مزاحم به‌طور دائم قطع می‌شود.»
در مقررات حاکم بر سامانه‌های مخابراتی نیز همین قانون مبنا قرار گرفته و به‌طور مشخص به چندین بند اشاره شده است. یکی ارسال مطالب خلاف اصول و مبانی دین اسلام و قانون اساسی کشور یا تشویش اذهان عمومی و یا باعث اخلال در نظم و آرامش حاکم بر جامعه باشد. مضافا اینکه از این سامانه‌ها نباید پیام‌هایی فرستاده شود که با سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور مغایرت داشته و یا مطالب با محتوای غیراخلاقی و... باشد.
با وجود اینکه در قانون به این مسائل اشاره شده هم‌اکنون می‌بینیم از سامانه‌های مخابراتی و تلفن‌های همراه افراد به‌طور گسترده‌ای سوءاستفاده می‌شود و ما هرروز شاهد انواع پیامک‌ها و تلفن‌ها تبلیغاتی از مؤسسه‌های مختلف هستیم که این مصداق روشن تعرض به حریم خصوصی افراد است. افزون بر این در ماده641 قانون مجازات اسلامی عنوان شده که اگر فردی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند- مثل همین تبلیغاتی که برای مشترکان تلفن همراه بدون اجازه از مخاطب ارسال می‌شود- علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات مرتکب این مزاحمت به یک تا 6ماه حبس محکوم می‌شود.
با وجود این با توجه به مواردی که در قانون به آنها اشاره شده و حفظ حریم خصوصی افراد شاهد این هستیم که هیچ‌یک از مقررات مزبور رعایت نشده و عملا اشخاص و شرکت‌ها بدون توجه به این مقررات، وسیله‌های مخابراتی را تبدیل به وسیله‌ای برای ایجاد مزاحمت برای مخاطبان کرده‌اند. با توجه به اینکه این اقدام شرکت‌های تبلیغاتی، آموزشگاه‌های آموزشی و کنکوری، مطب‌های پزشکی، مؤسسات زیبایی و فروشندگان کالاهای بهداشتی و... بدون شکایت فردی که مورد مزاحمت قرار گرفته رفع نمی‌شود، نمی‌توان امید چندانی به حل این مشکل همگانی داشت. البته مدتی قبل شاهد این بودیم که مسئولان وزارت ارتباطات و شرکت مخابرات سامانه‌ای را راه‌اندازی کردند که افراد با ورود به این سامانه می‌توانستند درخواست مسدود کردن پیامک‌های تبلیغاتی را داشته باشند اما در کمتر از یک‌ماه بعد از درخواست لغو، ارسال این پیامک‌های کلافه‌کننده دوباره از سر گرفته شد.
به‌نظر می‌رسد که مسئولان مرتبط آنچنان که باید با این متخلفان برخوردهای قانونی نداشته و پیگیر موضوع نبوده‌اند. با توجه به قوانینی که در این‌باره وجود دارد و مقررات حاکم بر سامانه‌ها، به‌نظر می‌رسد وزارت ارتباطات و شرکت مخابرات نباید به این شرکت‌ها اجازه تماس و ارسال انواع و اقسام پیام‌های تبلیغاتی که حریم خصوصی افراد را نقض می‌کنند را بدهند و باید با عاملان این موضوع در سطوح مختلف برخورد قانونی شود.
