تاب‌‌آوری
اختلال تبدیلی و شیوه‌های درمانی
غلامرضا حاجتی ـ روانپزشک
اختلال تبدیلی در میان پزشکان به‌عنوان هیستری شناخته می‌شود و شامل یکسری علائم یا نقص‌هایی در کارکردهای حسی - حرکتی است که در ابتدا وجود یک اختلال جسمی را تداعی می‌کند اما عمدتاً به‌دنبال تعارضات یا عوامل استرس‌زای زندگی و به‌صورت غیر‌عمد ایجاد می‌شود. این در حالی است که تقریباً یک سوم کل جمعیت در طول عمرشان دچار برخی از علائم فوق می‌شوند و نسبت خانم‌ها 2 تا 10برابر آقایان است.
اختلال تبدیلی بین افراد کم‌هوش و سواد گروه‌های اجتماعی پایین‌تر و بینِ نظامیان در موقعیت‌های جنگی شایع‌تر است. شایع‌ترین علائم هم فلج، کوری و سکوت هستند و با بعضی از اختلالات مثل شخصیت نمایشی و ضد‌اجتماعی ارتباط دارد. بی‌حسی دست و پا نیز شایع و ممکن است کری، کوری یا دید تونلی یکطرفه یا دوطرفه هم داشته باشند. وقتی خانواده به نشانه‌های بیمار توجه افراطی می‌کنند، بیماری تشدید می‌شود. از علائم دیگر، تشنج‌های کاذب است که‌گاه تفکیک آن از تشنج‌های واقعی مشکل و در یک سوم موارد همراه با تشنج‌های واقعی در بیماران مشاهده می‌شوند.
«بی‌تفاوتی زیبا» هم حالتی است که بعضی از این بیماران نسبت به علامتی مهم واکنش عاطفی متناسب ندارند. در اختلال تبدیلی، بررسی کامل نورولوژیک الزامی و همکاری تیمی میان متخصص مغز و اعصاب و متخصص روانپزشکی در تشخیص و درمان بیمار ضروری است. سیر بیماری معمولاً حاد بوده و در ۹۵درصد خودبه‌خود ظرف 2 هفته برطرف می‌شود. البته در مواردی که شروع بیماری ناگهانی یا عوامل استرس‌زای مشخصی وجود دارد و هوش بیمار بالاست و همچنین علائمی مثل فلج و خفگی صدا یا کوری وجود داشته باشد، پیش‌آگاهی بهتر است.
همچنین بعد از تشخیص روان‌درمانی، مهم‌ترین روش درمان است. برقراری ارتباط درمانگری دلسوز و با اعتماد به نفس با بیمار و استفاده از مهارت‌های مدیریت استرس می‌تواند در درمان این بیماری مؤثر باشد. یک کار نامناسب دیگر هم اینکه به بیمار گفته شود علائم فوق خیالی هستند که باعث تشدید بیماری می‌شود. هیپنوتیزم، درمان‌های دارویی ضد‌اضطراب، درمان افسردگی همراه و تمرینات تن‌آرامی عضلانی نیز در درمان بیماری مؤثر هستند.
