یادداشت
سال سخت برای بودجه‌نویسی پایتخت
سیدابراهیم امینی _ معاون نظارت شورای شهر تهران
صبح روز گذشته، شهردار تهران با حضور در صحن شورای اسلامی شهر لایحه پیشنهادی بودجه 1399مدیریت شهری تهران را به نمایندگان مردم در پارلمان محلی تقدیم کرد. بی‌گمان بر شهروندان عزیز نیز پوشیده نیست که تنظیم بودجه سال پیش‌رو یکی از دشوارترین اعمال بودجه‌ریزی در تاریخ شهر تهران از زمان بلدیه تا به امروز است.
سال 98یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر کشور بود که نوسانات بازار آن را برای عموم غیرقابل پیش‌بینی ساخته بوده و از این‌رو برای اعضای شورا و مدیران شهری نیز پیش‌بینی نحوه هزینه‌کرد منابع و همچنین میزان تحقق درآمدها کاری بس دشوار بود.
در بودجه پیشنهادی برای سال 99با افزایش حدود 25درصدی نسبت به بودجه سال پیش، شهرداری بودجه‌ای بالغ بر 30هزار میلیاردتومان را به شورا پیشنهاد داده است. حال این سؤال پیش می‌آید که شورا و مدیریت شهری تهران باتوجه به تنگناهای اقتصادی موجود و دشواری پیش‌بینی وضعیت اقتصادی سال آینده چه اقدامی باید در برابر بودجه پیشنهادی و تلاش برای تحقق آن صورت دهند؟
نخستین اقدامی که به‌نظر می‌رسد شورای پنجم باید در روزهای پیش‌رو و مدت زمان بررسی بودجه انجام دهد، بررسی تحقق‌پذیری بودجه ارائه شده باتوجه به افزایش زیاد آن نسبت به بودجه سال گذشته و تدقیق در این مهم است که آیا شهرداری توانایی تأمین این میزان درآمد را داراست؟ بودجه اولیه مصوب برای شهرداری در سال 98، بالغ بر 18هزار میلیاردتومان بود که شهرداری باتوجه به نوسانات شدید اقتصادی در ماه‌های پایانی سال اقدام به ارائه لایحه متمم 6000میلیارد تومانی برای بودجه کرد.
کمیسیون‌های شورا در مدت زمان کمتر از 20روز فرصت بررسی بودجه در جلسات تخصصی را دارد و کمیسیون‌ها باید به دقت مصارف و هزینه‌های شهرداری و همچنین امکان دستیابی به مبالغ پیش‌بینی شده در بودجه را با توجه به رکود نسبی در ساخت‌وساز و سیاست‌های راهبردی شورا ازجمله عدم شهرفروشی در کنار افزایش درآمدهای پایدار مدنظر قرار دهند. از سوی دیگر، مقتضی است در بودجه امسال باتوجه به وضعیت اقتصادی جامعه و معیشت شهروندان، با سنجش دقیق هزینه‌های احتمالی، بودجه با حداقل افزایش مبلغ عوارض و افزایش هزینه برای شهروندان در کنار توجه به افزایش درآمدهای پایدار به تصویب برسد.
مسئله مهم دیگری که مدیریت شهری تهران در سال 99با آن روبه‌روست، افزایش قابل‌توجه استفاده‌کنندگان از وسایل حمل‌ونقل عمومی ازجمله وسایل انبوه‌بر نظیر مترو و همچنین اتوبوس‌های خط ویژه است. در نتیجه شهرداری مجبور به افزایش ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی در این سال است. اما نباید فراموش کرد که شهرداری تهران از سویی با حجم چند ده هزار میلیاردی بدهی به بانک‌ها و طلبکاران حقیقی و حقوقی روبه‌روست و از سوی دیگر باتوجه به افزایش قیمت‌ها، هزینه تمام شده گسترش ظرفیت ناوگان عمومی برای شهرداری به‌مراتب افزایش یافته است.
در نتیجه با حسابی سرانگشتی می‌توان نتیجه گرفت که شهرداری تهران در وضعیت اقتصادی فعلی امکان تأمین تمام هزینه‌های لازم برای افزایش ظرفیت ناوگان ریلی درون‌شهری و اتوبوسرانی را ندارد. بنابراین در شرایط کنونی که با افزایش 3 برابری قیمت بنزین، هزینه خرید تجهیزات لازم برای مترو و اتوبوس سیر نجومی یافته و در کنار آن باافزایش شمار مسافران مترو و اتوبوس روبه‌رو بوده‌ایم، ضروری است دولت در سال پیش‌رو توجه بیشتری در زمینه کمک به حمل‌ونقل عمومی تهران (که در عمل هزینه پایتخت‌بودن و جمعیت میلیونی مراجعان روزانه را پرداخت می‌کند) بکند.
در کنار همه اینها در سال دشوار پیش‌رو، لازم است مجموعه مدیریت شهری با نهایت بهره‌وری از امکانات موجود، سعی در افزایش درآمدهای پایدار از منابع موجود داشته باشد و در سال 99به‌ویژه در زمینه بازپس‌گیری املاک واگذارشده بدون ضوابط به اشخاص مختلف اقدام کند تا درآمدهای ناشی از آن بتواند دردی از دردهای کلانشهر تهران دوا کند.
با ملاحظه وضعیت فعلی می‌توان به جرأت گفت افزایش بودجه تهران، به‌معنای افزایش هزینه‌ها نیست، بلکه جبران افزایش قیمت‌ها در سال گذشته است، اما با وجود این مسئله لازم است مدیریت شهری بیش از پیش در این سال مهم نسبت به انضباط در هزینه‌ها و جلوگیری از اسراف منابع حساسیت نشان دهد و شورای شهر نیز به‌عنوان نهاد ناظر منتخب مردم، نظارت خود را بر نحوه هزینه‌کرد بودجه افزایش دهد.
