سال یک‌هزار ‌و‌سیصد و خیریت

بهروز رسایلی
فوتبال در ایران ورزش فوق‌العاده محبوبی است که درمورد آن، محتوای زیادی در رسانه‌ها و فضای مجازی تولید می‌شود. بین انبوه این محتوا اما، کلماتی هستند که تا مدت‌ها به یاد می‌مانند. سال96 هم از این کلمات کم نداشت؛ کلیدواژه‌هایی که هر کدام یک اتفاق بزرگ و عجیب را نمایندگی می‌کردند و خیلی از آنها سر زبان مردم افتاد. این آخر سالی بد نیست برخی از این کلیدواژه‌ها را با هم مرور کنیم.
خیریت: بدون تردید این مهم‌ترین کلیدواژه فوتبال ایران در سال96 بود. 3روز پیش از نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا، خبر محرومیت مهدی طارمی و مجازات سنگین پرسپولیس بابت شکایت ریزه‌اسپور ترکیه منتشر شد و تیم را مثل توپ ترکاند. طارمی اما در کمال خونسردی رو به دوربین باشگاه گفت: «حتما خیریتی در این ماجرا بوده.» این عبارت به‌ویژه بعد از شکست سنگین سرخ‌ها برابر الهلال میلیون‌ها بار بازنشر شد و احتمالا تا زمان بازنشستگی طارمی هم، با نام او به یاد خواهد آمد.
بزدل: این عبارت اواخر سال کولاک به پا کرد. وقتی وسط مناظره علی کریمی و ساکت کار به انتقاد از کارلوس کی‌روش کشید، سرمربی تیم‌ملی در اقدامی ناشیانه پیامکی برای عادل فردوسی‌پور فرستاد که قرائت آن توسط عادل روی آنتن، ورق مناظره را برگرداند. کی‌روش در این پیامک مدعی شده بود اتهامات علی کریمی علیه او بزدلانه است. بعد از برنامه اما لشکر هواداران جادوگر با استفاده از همین اصطلاح به جنگ کی‌روش رفتند.
دفاع یوونتوس: اوایل سال96 مصاحبه‌ای از علیرضا منصوریان منتشر شد که او در آن گفته بود در حال تحقیق روی دفاع یوونتوس است و می‌خواهد ببیند چرا آنها این‌قدر کم گل می‌خورند. مدتی پس از انتشار این مصاحبه، استقلال 6گل از العین خورد و یووه هم در فینال لیگ قهرمانان شکستی سنگین را برابر رئال مادرید تجربه کرد. به این ترتیب تصویر آن مصاحبه منصوریان به یک سوژه داغ در فضای مجازی تبدیل شد.
ستاره: پرسپولیسی‌ها بعد از کسب عنوان قهرمانی لیگ شانزدهم که دهمین قهرمانی آنها در تاریخ مسابقات سراسری باشگاه‌های کشور بود، یک ستاره روی پیراهن‌شان نصب کردند که این مساله به کانون اختلاف تبدیل شد. سرخ‌ها معتقدند در بیشتر کشورهای دنیا تیمی با 10قهرمانی یک ستاره نصب می‌کند و از این نظر کارشان درست بوده، آبی‌ها اما نصب ستاره را فقط مخصوص قهرمانی در مسابقات قاره‌ای می‌دانند. این از آن اختلاف‌هایی است که هرگز هم حل نخواهد شد.
نوکر مردم: علی دایی یکی از چهره‌هایی بود که بعد از زلزله دلخراش کرمانشاه، حضور بسیار فعالی برای یاری‌رسانی به مردم این منطقه داشت. او در واکنش به تلاش‌ها برای مصادره سیاسی رفتارش گفت: «من را وارد این بازی‌ها نکنید. من فقط نوکر مردم هستم.»
ژن خوب: این کلیدواژه ابتدا در بستر سیاسی متولد شد، اما خیلی زود در سایر حوزه‌ها هم مصداق‌ها و مابه‌ازاهای خودش را پیدا کرد. در فوتبال، عبارت ژن خوب با اتفاقاتی مثل حضور پسر شفر و برادر برانکو در ایران و یا افشای توصیه یک نماینده مجلس درمورد برادرزاده فوتبالیستش بر سر زبان‌ها افتاد.
بازی در زمین بی‌طرف: دو، سه سالی هست که به‌خاطر لابی‌گری عربستان با این عبارت دردناک آشناییم، اما امسال فدراسیون فوتبال خودمان هم طی اقدامی عجیب در واکنش به تخلف هواداران چند تیم لیگ‌برتری برای آنها حکم بازی در زمین بی‌طرف را صادر کرد! این حکم برای تراکتورسازی، سپاهان و صنعت‌نفت‌آبادان صادر شد که البته درمورد تراکتور و سپاهان به اجرا در نیامد.
پنجره: تا پیش از این استفاده از عنوان «پنجره» برای یاد کردن از بازه نقل‌وانتقالاتی چندان مرسوم نبود، اما بعد از اعمال محرومیت‌های پیاپی برای یارگیری تیم‌های ایرانی توسط فیفا، این عنوان در محافل رسانه‌ای ایران رواج یافت. امسال مساله محرومیت پرسپولیس از یارگیری در دو پنجره متوالی کاملا در بورس اخبار بود.
بچه یوزها: پیروزی 4گله و حیرت‌انگیز تیم‌ملی نوجوانان ایران برابر آلمان در جام‌جهانی نوجوانان، باعث شد رسانه‌ها با‌این عنوان به تمجید از تاریخ‌سازی این تیم بپردازند.
قلب گرم و مغز سرد: تکیه‌کلامی بود که برانکو امسال به‌خصوص پیش از بازی‌های بزرگ زیاد از آن استفاده کرد. او عقیده داشت بهترین اتفاق برای بازیکنان این است که با قلب داغ و مغز یخ‌زده پا به چنین دیدارهایی بگذارند؛ یعنی خیلی هیجان‌زده و البته خونسرد.
قرارداد جعلی: بعد از افشاگری‌های ناشیانه مهدی طارمی در برنامه90 علیه مدیران پیشین پرسپولیس، این عبارت به یک کلیدواژه تبدیل شد. طارمی می‌گفت او و باشگاه برای فریب دادن ریزه‌اسپور قراردادی را با تاریخ جعلی با هم امضا کرده‌اند و استقلالی‌ها هم با هجوم به پیج فیفا به استناد همین مساله، خواهان باز پس‌گیری عنوان قهرمانی پرسپولیس در لیگ شانزدهم بودند.
دستبوسی: یکی از ماندگارترین کلیپ‌هایی که در این سال منتشر شد، مربوط به سرکشی علی دایی از یک مدرسه فوتبال بود. هنگام ملاقات او با نونهالان حاضر در این مدرسه، یکی از بچه‌ها از ذوق زیاد قصد داشت دست دایی را ببوسد، اما اسطوره فوتبال ایران دستش را کنار کشید، پیشانی پسرک را بوسید و به او تذکر داد: «فقط دست پدر و مادر را می‌بوسی. فهمیدی؟» بعد از انتشار این ویدیو، عبارت دست‌بوسی و اظهارنظرها در‌مورد آن به یک کلیدواژ‌ه در فضای مجازی و رسانه‌ای کشور تبدیل شد.
شکایت به AFC: امسال در یک اتفاق بی‌نظیر شاهد نامه‌نگاری بازیکنان و مربیانی ایرانی برای کنفدراسیون فوتبال آسیا، به منظور دریافت طلب‌شان از باشگاه‌های داخلی بودیم. این ترفند که اولین‌بار با شکایت کاوه رضایی و آندو تیموریان علیه استقلال شروع شد، در بسیاری از موارد باشگاه‌ها را ناچار به پرداخت طلب بازیکنان کرد.
سیمرغ: یک اصطلاح کاملا سینمایی است، اما بعد از نامزد شدن پژمان جمشیدی برای کسب سیمرغ بهترین بازیگر مکمل نقش مرد از جشنواره فیلم فجر و نیز واکنش تمسخرآمیز برخی از اهالی سینما نسبت به آن، این موضوع در رسانه‌های ورزشی هم به‌شدت مورد توجه قرار گرفت.
مَترصد: درستش «مُترصّد» است، اما علی فتح‌الله‌زاده (با دو عنوان دکترا) در مصاحبه تلویزیونی‌اش در روزهای آخر سال آن را با قرار دادن فتحه روی حرف میم تلفظ کرد و سوژه رسانه‌ها شد و یاد به «صَخره» گرفتن را زنده کرد.