خطای100میلیون دلاری
همشهری برآورد اولیه از رقم خسارت سرنگونی بوئینگ اوکراینی را محاسبه و منتشر می‌کند
یک روز پس از اعلام دلیل اصلی سرنگونی هواپیمای اوکراینی، حالا یکی از اصلی‌ترین پرسش‌ها این است که میزان خسارت مادی ناشی از این خطای انسانی چه میزان است و به چه نحوی باید پرداخت شود؟ برآوردهای اولیه همشهری در پی گفت‌وگو با متخصصان و مدیران ارشد صنعت بیمه نشان می‌دهد؛ میزان خسارت اولیه ناشی از سرنگون شدن هواپیمایی مسافری اوکراینی، براساس خطای انسانی پدافند نیروی هوافضای سپاه پاسداران، دست‌کم 100میلیون دلار است هرچند به گفته رئیس کمیسیون سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، پرداخت خسارت هواپیمای اوکراینی به توافق تهران و کی‌یف بستگی دارد.
به گزارش همشهری، یک فروند هواپیمای بوئینگ ۸۰۰ - 737 متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال با شماره پرواز ۷۵۲ با ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه پرواز که در ساعت ۶ و ۱۲ دقیقه صبح چهارشنبه ۱۸ دی‌ماه از فرودگاه امام‌خمینی(ره) به مقصد کی‌یف پرواز خود را آغاز کرده بود پس از ۶ دقیقه ارتباطش با بخش کنترل ترافیک در ساعات اولیه بامداد، در حوالی صبا شهر از توابع استان تهران سرنگون شد، در این حادثه تمام سرنشینان هواپیما جان خود را از دست دادند.
ستاد کل نیروهای مسلح ایران، صبح شنبه تأیید کرد هواپیمای خطوط هوایی اوکراین بر اثر بروز خطای انسانی و غیرعمد، مورد اصابت قرار گرفته است.
رمزگشایی از خسارت هواپیما
غلامعلی جهانگیری، معاون اتکایی بیمه مرکزی در گفت‌وگو با همشهری درباره میزان احتمالی خسارت وارد شده به هواپیمای اوکراینی توضیح می‌دهد: هواپیمای ساقط شده از نوع بوئینگ 800-737 بوده و 3سال از زمان ساخت و بهره‌برداری آن گذشته و قیمت نو این هواپیما براساس آخرین اعلام برآوردها 98میلیون دلار است که قیمت هواپیمای ساقط شده بین 60تا 70میلیون دلار برآورد شده و حداکثر خسارت وارد شده به بدنه هواپیما 70میلیون دلار خواهد بود که باید پرداخت شود.
میزان غرامت مسافران
او درباره نحوه محاسبه و میزان غرامت ناشی از این حادثه که باعث جان باختن 176مسافر شده می‌گوید: میزان خسارت وارد شده به مسافران جان باخته براساس حداقل 100هزار تا 250هزار واحد SDR، بر مبنای 1.33دلار آمریکا خواهد بود. تعیین دقیق رقم به نوع بیمه‌نامه و میزان تعهد شرکت بیمه‌کننده مسافران بستگی دارد و باید مشخص شود بیمه چه میزان خسارت را تعهد کرده است. جهانگیری تأکید می‌کند: درصورتی که در قرارداد بین شرکت هواپیمایی اوکراینی و شرکت بیمه‌گر میزان غرامت ناشی از جان‌باختن هر مسافر 100هزار واحد SDR، براساس 1.33دلار آمریکا، قید شده باشد ؛ غرامتی که مقصر حادثه به هر مسافر باید پرداخت کند، 133هزار دلار خواهد بود البته اگر میزان تعهد بیش از این باشد، به‌طور طبیعی میزان غرامت افزایش می‌یابد.
به گفته معاون اتکایی بیمه مرکزی طبق عرف بیمه‌نامه‌های بین‌المللی، میزان خسارت بار هر مسافر هم بین هزار تا هزار و 500دلار، است که مقصر حادثه به پرداخت آن ملزم خواهد بود.
غرامت خدمه پرواز
معاون اتکایی بیمه مرکزی می‌گوید: محاسبه میزان غرامت ناشی از جان باختن خلبان و سایر خدمه پرواز هم به قراردادی که شرکت هواپیمایی اوکراینی با خدمه پرواز منعقد کرده و میزان تعهدات این قراردادها بستگی دارد که البته معمولا میزان غرامت به ازای هر نفر خدمه پروازی بالای 250هزار واحد SDR برمبنای 1.33دلار است.
مسئولیت پرداخت خسارت
معاون بیمه مرکزی در پاسخ به این پرسش که مسئول پرداخت خسارت چه‌کسی است، اعلام می‌کند: قاعده این است که بلافاصله شرکت بیمه‌کننده هواپیما و مسافران به پرداخت خسارت واردشده ملزم هستند. به گفته او مراحل ادعای غرامت علیه مقصر یا مقصران حادثه پس از آن طی خواهد شد.
غلامعلی جهانگیری می‌گوید: شرکت‌های بیمه معمولا به هنگام پذیرش ریسک‌های بزرگ، نظیر هواپیما و کشتی، به خرید پوشش بیمه اتکایی اقدام می‌کنند که براساس میزان قصور ناشی از بروز حادثه، میزان خسارت و سقف تعهد تعیین خواهد شد.
توافق دولت‌ها
جهانگیری در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است هواپیماهای مسافری از پوشش بیمه ناشی از پرتاب موشک و نظایر آن مستثنی باشند؟ توضیح می‌دهد: همه هواپیماها و کشتی‌ها از پوشش بیمه‌ای جنگ‌های اعلام نشده برخوردارند و استثنایی در این موارد مطرح نیست. از آنجا که در اتفاق اخیر مقصر حادثه معلوم است و رسما قصور خود را اعلام کرده و پذیرفته است، نحوه پرداخت خسارت به توافق دولت ایران با دولت اوکراین بستگی دارد. معاون اتکایی بیمه مرکزی می‌گوید: ممکن است طرفین در مذاکرات به این نتیجه برسند که مثلا پرداخت خسارت به قربانیان این حادثه را ایران مستقیم پرداخت کند و خسارت بدنه هواپیما را شرکت بیمه‌گر بپردازد و سپس نسبت اعلام غرامت وارد شده طرح دعوا کند یا اینکه به‌دلیل مشخص بودن مقصر حادثه در نهایت توافق شود که کل خسارت وارد شده بر مسافران و هواپیما را، در مجموع ایران پرداخت کند.
پرداخت دیه
جهانگیری میزان خسارت برآورد شده، بابت جان باختن مسافران هواپیمای اوکراینی را 23میلیون دلار تخمین می‌زند و تأکید می‌کند: از آنجا که هواپیما در تملک شرکت اوکراینی بوده، دیگر اینجا بحث پرداخت دیه براساس قانون داخلی به مسافران ایرانی این هواپیما مطرح نیست و خسارت پرداختی به همه مسافران، بسته به میزان تعهد تعیین شده در بیمه‌نامه، یکسان خواهد بود. جهانگیری توضیح می‌دهد: میزان غرامت قربانیان حادثه تابع تعهد حداقل 100تا حداکثر 250هزار واحد SDR بر مبنای 1.33دلار خواهد بود. به گفته او در این محاسبات؛ مبنا و ملاک اصلی، بیمه‌نامه‌ای است که در آن سقف تعهدات شرکت یا شرکت‌های بیمه‌گر این هواپیما، برای جان مسافران تعیین شده است. این رقم را در نهایت ایران باید به‌عنوان مقصر حادثه پرداخت کند. او در عین حال تأکید می‌کند: به‌طور روشن ملاک پرداخت خسارت، سقف تعهدات احتمالی و مکانیزم‌های بعدی تابع اصل بیمه‌نامه و مذاکرات بین دولت ایران با دولت اوکراین خواهد بود و شرکت‌های بیمه ایرانی خسارتی پرداخت نخواهند کرد.
شرایط خاص
حسن رضایی‌فر، رئیس کمیسیون سوانح سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید: به‌طور عادی شرکت‌های بهره‌بردار مسئول پرداخت خسارت هستند، اما با توجه به اینکه سقوط هواپیمای اوکراینی، یک حادثه معمولی نبوده، پرداخت خسارت آن به توافق ایران و اوکراین بستگی دارد. او با بیان اینکه این هواپیما دارای بیمه‌نامه معتبر از یک شرکت اوکراینی بوده است، تأکید می‌کند: بیمه این هواپیما شامل بیمه بدنه هواپیما، بیمه سرنشینان، بیمه اموال و بیمه افرادی است که در محل سقوط هواپیما دچار خسارت شده‌اند و بر این اساس، خساراتی که به خانه‌ها و باغ‌های محل سقوط هواپیما وارد شده نیز تحت پوشش شرکت بیمه‌ای اوکراینی است. رضایی‌فر توضیح می‌دهد: اما باید توجه داشت که بیمه‌نامه‌ها معمولا شرایط عادی مانند خطای خلبان و سوانحی نظیر برخورد به کوه را پوشش می‌دهند، اما سقوط هواپیمای اوکراینی با موشک پدافندی، شرایط خاص خود را دارد که باید درباره آن مذاکره کرد. رئیس کمیسیون سوانح سازمان هواپیمایی کشوری درباره پرداخت خسارت به خانواده‌های جانباختگان این حادثه می‌گوید: اطلاعات مسافران را از شرکت اوکراینی تحویل گرفته‌ایم، قرار است با خانواده‌های مسافران تماس بگیریم تا رویه قانونی انجام شود. به گفته او، خانواده‌های جانباختگان این حادثه می‌توانند برای انجام امور قانونی با شماره تلفن ۶۶۰۱۸۶۵۹ تماس بگیرند.
SDR چیست؟
حق برداشت مخصوص یا SDR سبدی از چند ارز عمده شامل دلارآمریکا، یورو، فرانک سوئیس، پوند انگلیس، ین ژاپن، یوان چین، کرون سوئد، کرون نروژ و درهم امارات است که وزن هر ارز را در این سبد، صندوق بین‌المللی پول تعیین می‌کند. ارزش هر SDR مانند سایر ارزها از بانک مرکزی استعلام می‌شود.
غلامعلی جهانگیری، معاون اتکایی بیمه مرکزی:اگر در قرارداد بیمه‌گر میزان غرامت ناشی از جان باختن هر مسافر، 100هزار واحد SDR، براساس 1.33دلار آمریکا، قید شده باشد، غرامتی که باید به هر مسافر پرداخت شود 133هزار دلار خواهد بود و اگر میزان تعهد بیش از این باشد، به‌طور طبیعی میزان غرامت افزایش می‌یابد
حسن رضایی‌فر، رئیس کمیسیون سوانح سازمان هواپیمایی کشوری: با توجه به اینکه سقوط هواپیمای اوکراینی، یک حادثه معمولی نبوده، پرداخت خسارت آن به توافق ایران و اوکراین بستگی دارد
