4پیام ضربه ایران به پایگاه آمریکا

بار دیگر صدای شلیک موشک‌های شبانه خواب را از چشم ساکنین خاورمیانه ربود؛ موشک‌هایی که این بار مهم‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در عراق را نشانه رفته بودند. این حملات رسما از سوی ایران و در پاسخ به ترور سردار قاسم سلیمانی و ابو مهدی المهندس، جانشین فرمانده حشد الشعبی رخ داد. معنای این حملات چیست؟ آیا خاورمیانه به جنگی بزرگ نزدیک می‌شود؟ جزئیات آن‌چه پیام‌هایی به همراه دارد. این سؤالات را با ایلیا ج مغنایر، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در میان گذاشته‌ایم:

به باور شما ایران از طریق حملات بامداد چهارشنبه چه پیامی را به طرف مقابل ارسال کرده است؟
این حملات دارای ابعاد متعدد و البته پیام‌های مختلفی بود. نخستین پیام این بود که ایران بر وضعیت نیروهای آمریکایی موجود در عراق اشراف کامل دارد. آمریکا طی روزهای گذشته محل استقرار بخش قابل توجهی از نیروهای خود در پایگاه‌های مختلف این کشور در عراق (مخصوصا پایگاه‌های نزدیک به مناطق شیعی) را با هدف حفظ امنیت‌شان تغییر داده و بسیاری از آنها را در پایگاه عین‌الاسد تجمیع کرده بود. عین‌الاسد علاوه بر باند پرواز بزرگ، از دیگر ویژگی‌های استراتژیک نظیر پناهگاه‌های مستحکم نیز برخوردار است. از سوی دیگر می‌دانیم که موقعیت جغرافیایی عین‌الاسد واقع در استان الانبار بسیار مهم است؛ چرا که همچنان تمرکز اصلی نیروهای باقی مانده از داعش در مناطق صحرایی این استان است. همچنین اصلی‌ترین عملیات‌های نظامی آمریکا در عراق از این پایگاه مدیریت شده است. بنابراین در درجه اول، عین‌الاسد از اهمیت نمادینی برای نیروهای آمریکا در عراق و حتی منطقه خاورمیانه برخوردار است؛ پایگاهی که نیروهای آمریکایی، انگلیسی و سایر کشورهای عضو ائتلاف مبارزه با داعش در آن نیرو دارند. از سوی دیگر می‌دانیم پهپادهایی که برای ترور سردار سلیمانی، ابو مهدی المهندس و سایر همراهان‌شان مورد استفاده قرار گرفتند نیز از همین پایگاه به پرواز درآمده بودند؛ به این ترتیب می‌توان گفت؛ پیام دوم حملات موشکی بامداد چهارشنبه این است که ایران از جزئیات نظامی و اطلاعاتی داخل پایگاه‌های نظامی آمریکا هم مطلع بوده و این اشراف را با حملات موشکی خود به رخ کشیده است.
پیام سوم بیشتر بعد نظامی دارد؛ مبنی بر اینکه درصورت احساس خطر ایران، این کشور برای نابودی کامل پایگاه‌هایی که محل استقرار صدها یا هزاران نیروی آمریکایی است آمادگی دارد؛ آن هم به واسطه حملات متمرکز و ممتد به جغرافیای محدود پایگاه‌های آمریکا.
پیام چهارم که البته پیش از این نیز در مقالاتم به آن اشاره کرده‌ام این است که پایگاه‌های نظامی آمریکا از عامل تهدید ایران به فرصتی برای این کشور تبدیل شده است. در واقع ایران با حملات موشکی بامداد چهارشنبه نشان داد درصورتی که آمریکا بخواهد علیه این کشور اقدامی نظامی داشته باشد. ایران فرصت‌های متعددی برای ضربه به طرف مقابل در اختیار دارد و صرفا باید پایگاه مورد نظر خود را برای حمله انتخاب کند.
منابع آمریکایی از عدم‌ وقوع خسارت جانی در جریان حملات خبر می‌دهند. آیا این امر می‌تواند از وزن حمله در معادلات کنونی منطقه بکاهد؟
به‌نظرم تعداد نیروهای کشته شده در مقابل پیام‌هایی که ایران از طریق این حمله به آمریکا ارسال کرده چندان اهمیتی ندارد. البته مخاطب این پیام تیم امنیتی نزدیک به ترامپ و نه شخص او است؛ چرا که نشان داده فاقد عقلانیت نظامی و استراتژیک است. آنها اکنون باید در محاسبات خود تجدید نظر کنند و عواقب هرگونه اقدام نظامی علیه ایران را به‌طور جدی مورد ارزیابی قرار دهند. بخشی از این پیام در نفس حملات موجود بود و شاید بخش مهم‌تر، اعلام آمادگی ایران برای حمله به دوبی و اسرائیل درصورت پاسخ آمریکا باشد.
آیا حملات موشکی ایران بر وضعیت داخلی عراق و صحنه سیاسی این کشور تأثیر می‌گذارد؟
حتما تأثیر می‌گذارد. ایران از طریق این حملات به صراحت گزینه خروج از عراق را به آمریکا پیشنهاد داده است، چرا که پایگاه‌های آنها در تیررس موشک‌های ایران قرار دارد و دیگر امن نیست. بدون شک حملات موشکی ایران در تأیید تصمیم پارلمان عراق برای خروج نیروهای آمریکایی از این کشور بوده و موضع عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر موقت را در پیگیری این مطالبه تقویت خواهد کرد. می‌دانیم که تهران، خروج آمریکا از عراق را بزرگ‌ترین انتقام برای خون سردار سلیمانی به شمار می‌آورد.
به‌نظر شما آمریکا چگونه به این حملات پاسخ می‌دهد؟
آمریکا اکنون در موقعیت سختی قرار دارد. این کشور قادر به پاسخ به حملات ایران نیست؛ چرا که می‌داند این حملات شروع فصل تازه‌ای در تقابل با تهران است و درصورت لزوم ادامه خواهد داشت. به باور من آمریکا در مرحله کنونی ارسال پیام‌های مختلفی از سوی متحدین و دوستان خود که با ایران در رابطه هستند را آغاز می‌کند؛ پیام‌هایی که محتوای آن ‌تمایل نداشتن به جنگ و دعوت به کاهش تنش در همین سطح است.
به‌عنوان آخرین سؤال، پیش‌بینی شما از تحولات آینده چیست؟ آیا شاهد تنش‌های بیشتری خواهیم بود یا تنش‌ها به همین نقطه ختم می‌شود؟ 
فکر می‌کنم از امروز دیگر شاهد حملات مستقیم ایران نخواهیم بود. آنچه ایران انجام داد (حمله مستقیم یک کشور به پایگاه‌های نظامی آمریکا در این سطح) از زمان جنگ جهانی دوم بی‌سابقه بوده است. ایران اکنون به متحدان و دوستان خود برای حملات جانبی به آمریکا و مشغول کردن این کشور در منطقه چراغ سبز داده است. در واقع انتقام از خون سردار سلیمانی آغاز شده و این پایان مسیر نیست. در ادامه حملات ایذایی برای ضربه به استقرار نیروهای آمریکا به‌صورت اعلام نشده و غیررسمی از سوی جریانات مختلف ادامه خواهد داشت؛ آن هم درحالی‌که به‌طور همزمان، فشارهای سیاسی به‌منظور سلب مشروعیت از حضور آمریکا در عراق در جریان است.