پتروشیمی؛ سپر دفاعی در برابر تحریم نفت

درآمد ارزی ناشی از صادرات محصولات پتروشیمی‌ها از نظر مقام‌های دولتی ایران به سپر دفاعی در برابر تحریم صادرات نفت ایران تبدیل شده و بخش زیادی از اتکای سیاستگذار ارزی به حفظ ثبات در بازار ارز ایران به درآمد ارزی پتروشیمی‌ها و عرضه آن در اقتصاد ایران بستگی دارد. دولت در بودجه سال آینده به صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی و البته محصولات پتروشیمی دل بسته؛ موضوعی که باعث شده تا منتقدان این ترکیب درنظرگرفته شده در بودجه را به صادرات روزانه یک میلیون نفت خام تقلیل دهند و از وابستگی بودجه عمومی کشور به درآمدهای نفتی انتقاد کنند.

به گزارش همشهری، میزان صادرات روزانه نفت خام ایران براساس خوش‌بینانه‌ترین فرضیه روزی 600هزار بشکه برآورد می‌شود. پس از خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم صادرات نفت خام ایران، دولت روی جایگزینی درآمدهای ارزی ناشی از صادرات غیرنفتی حسابی ویژه باز کرده است. دیروز حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در دیدار با فعالان صنعت پتروشیمی اعلام کرد؛ این صنعت در خط مقدم درآمدهای صادرات غیرنفتی است. به گفته او، دشمن فکر می‌کرد اگر درآمد نفت‌خام را کاهش دهد درآمد ارزی ما دچار اختلال می‌شود. حسن روحانی به نقل از رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد: ۲۰ درصد نیازهای ارزی و ۵۰ درصد ارز سامانه نیما را صنعت پتروشیمی تامین می‌کند. رئیس‌جمهوری درآمد ارزی ناشی از صادرات محصولات پتروشیمی را 17میلیارد دلار اعلام و تأکید کرد: این درآمد در سال 1400به ۲۵میلیارد دلار و در جهش سوم به ۳۷میلیارد دلار می‌رسد.

ارز پتروشیمی‌ها وارد نیما شود
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه بخش عمده‌ای از ارز صادراتی حاصل از صادرات محصولات صنعت پتروشیمی باید وارد سامانه نیما شود و بخش مورد نیاز صنعت پتروشیمی نیز در اختیار این صنعت قرار گیرد، تأکید کرد: ما فقط به‌دنبال چیدن محصول از این درخت نیستیم و همزمان می‌خواهیم درختان دیگری نیز غرس کنیم تا آیندگان توسعه این صنعت را به‌خوبی ببینند. او تأکید کرد: یکی از راه‌های جلوگیری از خام‌فروشی در صنایع نفت و گاز، توسعه صنعت پتروشیمی است و دستیابی به هدف مصرف، معادل روزانه ۲میلیون بشکه نفت به‌عنوان خوراک صنعت پتروشیمی خواهد بود. این موضوعی بسیار مهم و نشان‌دهنده این است که صنعت پتروشیمی، انرژی را به ارزش افزوده تبدیل می‌کند.
رئیس‌جمهوری با اشاره به مسائلی که نمایندگان شرکت‌های پتروشیمی در این نشست مطرح کرده‌اند؛ ازجمله در زمینه استفاده از خوراک مایع، گفت: باید در این زمینه گام‌هایی برداشته شود و ما می‌توانیم برای این منظور مشوق‌هایی تعیین کنیم.

افزایش صادرات پتروشیمی‌ها
گفته‌های حسن روحانی نشان می‌دهد که دولت ایران در آینده هم روی افزایش درآمدهای ارزی و هم میزان صادرات بیشتر محصولات پتروشیمی متمرکز شده تا آنجا که رئیس‌جمهور از ضرورت برداشتن «گام‌های مؤثر» از طریق وضع «تعرفه‌های ترجیحی با برخی کشورها» خبر داد و اعلام کرد: باید همه تلاش خود را انجام دهیم تا بتوانیم زمینه را برای صادرات آسان‌تر و پرسودتر محصولات خود فراهم کنیم. او همچنین با اشاره به درخواست نماینده یکی از شرکت‌ها درخصوص دریافت وام ارزی و ریالی از بانک مرکزی، گفت: این مشکل باید با کمک صندوق و بانک مرکزی حل و فصل شود. این صنعت جای اعتماد و اطمینان است و بانک‌ها نباید برای برگشت پول خود از این شرکت‌ها دغدغه خاطر داشته باشند. برای سرمایه‌گذاری در صنعت اگر هزینه زیادی نشود نمی‌توانیم با دنیا رقابت کنیم.

  دفاع از صنعت پتروشیمی

بیژن زنگنه، وزیر نفت هم در این نشست جهت‌گیری صنعت پتروشیمی را جلوگیری از خام‌فروشی، توسعه و اشتغال‌زایی اعلام کرد و گفت: پتروشیمی‌ها سربازان کشورند و رانت‌خوار نیستند؛ باید اجازه دهیم پتروشیمی‌ها کارشان را انجام دهند، ایجاد شرایط باثبات به تحقق اهداف این صنعت کمک می‌کند. عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هم با اشاره به اینکه پتروشیمی‌ها به‌خوبی به تعهدات ارزی خود عمل کرده‌اند، گفت: صنایع پتروشیمی پیشتازان تامین ارز مورد نیاز کشورند و ۹۲درصد تعهد صادراتی خود را تا پایان مردادماه تامین کرده‌اند. این رقم از نظر بانک مرکزی رقمی قابل‌قبول است. او با بیان اینکه برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور ۲۹ میلیارد دلار نیاز ارزی بود که رقمی قابل توجه است و توانستیم با وجود فشار بی‌سابقه دشمنان آن را تامین کنیم، گفت: پتروشیمی‌ها ۲۰ درصد این رقم را تامین کردند و در سامانه نیما نیز ۵۳درصد سهم پتروشیمی‌ها بود. به گزارش همشهری، این اظهارنظر نشان می‌دهد که بانک مرکزی به‌عنوان متولی سیاست ارزی برای حفظ ثبات در بازار ارز روی بازگشت ارز ناشی از صادرات غیرنفتی به‌ویژه ارز صادراتی مجتمع‌های پتروشیمی حساب ویژه‌ای باز کرده است.