شهردار: حوادث اخیر از یک دهه قبل قابل پیش‌بینی بود

محمد سرابی _ خبر‌نگار

مهاجرت و مشکلات اقتصادی خیلی سریع‌ جمعیت حاشیه‌ شهرها را از درون شهرها بیشتر کردند و در یک یا دو دهه، شهرهای بزرگ کشور صاحب حاشیه‌های وسیعی شدند که در قالب شهر و روستا در اطراف آنها گسترش پیدا کردند. زمانی که قیمت بنزین افزایش پیدا کرد همین حاشیه‌ها در شهری مانند تهران، تبدیل به کانون اعتراضات شد که آثار آن همچنان باقی است.



شهردار تهران با اشاره به این حوادث گفت: در تهران نرخ رشد جمعیت کمتر از 2درصد را داریم اما در شهرهای اقماری تهران در مواردی شاهد رشد ۱۸ درصدی جمعیت هستیم. حوادث اخیر شاید از یک دهه قبل قابل پیش‌بینی بود چون رشد جمعیت با توسعه زیرساخت‌های این شهرها متناسب نیست و نمی‌توانیم خدمات را توسعه دهیم. این امر به افزایش نارضایتی‌ها دامن می‌زند.
«پیروز حناچی» در پنجاه‌و‌دومین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار بیان کرد: از هنگامی که ادبیات بافت‌های ناکارآمد در دهه 70در کشور آغاز شد تا به امروز شاهد عملکردهای متفاوتی در این حوزه بوده‌ایم؛ در دهه 70هر جایی را که ناکارآمد تشخیص می‌دادیم، تملک و پاکسازی و الگوهای جدید را در آن نقاط جایگزین می‌کردیم. اما بسیاری از مکان‌هایی را که به این منظور تملک کردیم با گذشت سال‌های متمادی همچنان ساخته نشده است. شهردار تهران در این نشست که مسئولان حاضر نقاط ضعف و ناکارآمدی‌های باز‌آفرینی و بازسازی بافت‌های فرسوده را از دیدگاه خود شرح دادند، بیان کرد: از اوایل دهه 80 اما سیاست‌هایی نظیر تاسیس دفاتر خدمات محلی، ترغیب ساکنان به نوسازی بافت‌ها و ارائه تسهیلات تشویقی را جایگزین سیاست‌های قبل کردیم که به‌نظر می‌رسد بسیار اثرگذارتر از سیاست‌های دوره‌های پیش از آن بوده است و اگر حجم همه پروژه‌هایی که ما ساخته‌ایم را با آنچه مردم از طریق دریافت بسته‌های تشویقی ساخته‌اند بررسی کنیم، شاهد اعداد بسیار متفاوتی خواهیم بود.
وزیر راه و شهرسازی نیز در این نشست با اشاره به اینکه موضوع پرداخت هزینه از سوی وزارت راه و شهرسازی به شهرداری‌ها را حتما پیگیری خواهیم کرد تا شهرداری‌ها پروانه ساختمانی در بافت‌های فرسوده را رایگان صادر کنند، گفت: اگر شهرداری‌ها در این خصوص طلبی دارند باید تا آخر سال تهاتر کنند؛ تا پایان سال گذشته نیز وزارت راه و شهرسازی تقریبا به‌طور کامل با مجموعه شهرداری‌های کشور تسویه حساب کرده است.
«محمد اسلامی» با تأکید بر اینکه باید در پایان سال خروجی اقداماتمان را مشاهده کنیم، افزود: در بافت‌های فرسوده نوسازی واحدهای مسکونی مهم است و نقاط آسیب‌پذیر مانند منازل متروکه را که به محلی برای تجمع معتادان و یا مزاحمان نوامیس تبدیل شده است باید سریعا تملک، تعیین‌تکلیف و تخریب کرد تا در مسیر ساخت‌وساز قرار گیرد.

حل حاشیه‌نشینی یکی از سه اولویت اصلی کشور
در بخشی از این جلسه، مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، بازآفرینی را از اولویت‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم خواند و گفت: اهمیت حل حاشیه‌نشینی امروز به حدی است که این موضوع به‌عنوان یکی از 3 اولویت اصلی کشور بیان شده و مجلس شورای اسلامی نیز در قانون برنامه ششم توسعه در این راستا تکالیفی را بر عهده دولت گذاشته است. «مهدی عبوری» با اشاره به اینکه دستگاه‌های مختلف برنامه‌های مناسبی را در راستای بازآفرینی شهری در کشور انجام داده‌اند، آیین‌نامه ۲۱ ماده‌ای مصوب هیأت دولت، تدوین و به‌روزرسانی برنامه ستاد ملی بازآفرینی و برنامه‌های اقدام مشترک را از اقدامات مناسب در این حوزه برشمرد و افزود: یک واقعیت وجود دارد که برنامه ششم توسعه در حوزه بازآفرینی شهری تکالیفی را برای دستگاه‌های مختلف مشخص کرده است
 و این تکالیف محدود و منحصر به وزارت راه و شهرسازی نیست و این وزارتخانه به‌عنوان دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار، موظف به هماهنگی برای اجرای برنامه‌های مدون و ابلاغ‌شده است.

نوسازی و تولید ۶۲۶ هزار واحد مسکونی در یک دهه 
عضو هیأت‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران در بخش دیگری از این جلسه، گفت: این مستندات براساس نقشه‌های بافت تاریخی شهرها، مصوب سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، نقشه محدوده‌های هدف مصوب شورای‌عالی معماری و شهرسازی ایران و کمیسیون‌های ماده 5 شهرهای کشور و اطلاعات و نقشه‌های بلوکی سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران تهیه شده است که براساس آن مجموع بافت‌‌های هدف از ۱۴۱ هزار هکتار اعلام شده پیش از تدقیق به ۱۳۲ هزار هکتار و میزان جمعیت ساکن در این بافت‌ها از حدود ۲۰ میلیون نفر پیش از تدقیق به ۱۶ میلیون و ۳۵۷ هزار نفر کاهش یافته و از ۳۵درصد مجموع جمعیت شهری به ۲۸ درصد رسیده است. محمد آیینی با بیان اینکه تجهیز بسته تشویقی در ۱۰سال گذشته (تسهیلات دولتی + تخفیفات صدور پروانه ساختمانی) موجب نوسازی و تولید ۶۲۶ هزار واحد مسکونی در محدوده‌ها و محلات هدف کشور شده است، گفت: در این مدت ۹۹ هزار و ۷۵۶ پروانه نوسازی در کشور صادر شده است.
عضو هیأت‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران درخصوص تعداد واحد مسکونی تحقق‌یافته از ابتدای برنامه اقدام ملی نیز گفت: تاکنون عملیات اجرایی ۲۸هزار و ۵۷۲ واحد مسکونی آغاز شده که نسبت به تکلیف برنامه سال ۹۸ پیشرفت ۵۵ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین ساخت ۷۷ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده برای سال آینده برنامه‌ریزی شده است. او درباره توسعه خدمات روبنایی و زیربنایی در محلات هدف در دولت تدبیر و امید عنوان کرد: در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا پایان نیمه نخست امسال در مجموع ۶۶۳ پروژه در حوزه‌های مطالعات و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی، مطالعه و کمک به بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، بهسازی بافت فرسوده و حاشیه کلانشهر مذهبی مشهد، بهسازی بافت فرسوده و حاشیه شهرها و کلانشهرهای مذهبی و کمک‌های فنی و اعتباری موضوع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه با صرف اعتباری بالغ بر 7 هزار و ۶۶۲ میلیارد ریال تعریف و اجرا شده که ۶۳ پروژه از این تعداد مربوط به امسال است. آیینی در ادامه گزارش عملکرد شرکت بازآفرینی شهری ایران به اقدامات غیرکالبدی نیز پرداخت و افزود: راه‌اندازی نهاد توسعه محله در محدوده‌ها و محله‌های هدف بازآفرینی شهری در ۱۵ استان، ۱۷ شهر و ۱۷ محله از اقدامات شاخص در این حوزه بوده است.

 بازسازی ۴۳درصد از بافت‌های فرسوده تهران
«کاوه حاج علی‌اکبری» مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران در بخشی از نشست به ارائه گزارشی از عملکرد این سازمان پرداخت و گفت: بافت‌های فرسوده مصوب شهر تهران 3هزار و ۲۶۸ هکتار است که 5درصد مساحت این شهر را به‌خود اختصاص داده و ۱۵ درصد از جمعیت شهر در این محدوده‌ها زندگی می‌کنند. حدود ۲۱۰ هزار پلاک در این محدوده‌ها وجود دارد و براساس تحقیقات انجام‌شده همین میزان نیز پلاک کم‌دوام که از ایستایی کافی در برابر زلزله برخوردار نیست، در شهر تهران وجود دارد. او افزود: هم‌اکنون ۵۹ دفتر در ۲۰ منطقه و ۱۸۴ محله تهران در حال فعالیت هستند و تقریباً تمام بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهر، تحت پوشش فعالیت این دفاتر قرار دارند. ما در شهر تهران برای تمام ۱۸۴ محله هدف برنامه‌های توسعه را متناسب با ویژگی‌ها، ظرفیت‌ها و مسائل آنها تهیه کردیم که تا به امروز ۱۵۹ برنامه به تصویب رسیده است. کار دیگری که در این حوزه انجام‌شده است، وصل کردن این برنامه‌ها به سیستم بودجه‌بندی است و شهرداری تهران درنظر دارد در سال آینده هزار پروژه از پروژه‌هایی که در برنامه‌های توسعه محله مشخص‌شده را به اجرا بگذارد. 

   ناپایداری کل شهرهای کشور

معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی با اشاره به یکی از مصوبات شورای‌عالی شهرسازی و معماری دوره‌های گذشته درباره بازآفرینی عنوان کرد: آن مصوبه، 3 شاخص ریزدانگی، ناپایداری و نفوذناپذیری را برای بافت‌های فرسوده مشخص کرده بود اما مصوبه دیگری را سال گذشته در شورای‌عالی شهرسازی و معماری گذراندیم که بر مبنای آن اساسا کل شهرهای کشور ناپایدار تلقی خواهند شد که کار را بسیار سخت می‌کند و باعث می‌شود که تمرکز از نقاطی که دارای اولویت هستند، برداشته شود. «فرزانه صادق مالواجرد» افزود: بنابراین پیشنهاد می‌کنم کمیته‌ای مشترک متشکل از دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی، شرکت بازآفرینی شهری ایران و سازمان نوسازی شهرداری تهران این موضوع را بررسی و اقداماتی انجام دهد؛ البته در این خصوص مرکز ملی آمار نیز می‌تواند کمک شایانی در واقعی‌تر کردن اصلاحات به ما انجام دهد. شاید بافت‌ فرسوده با بافت تاریخی در مواردی همپوشانی داشته باشد، اما به‌طور اساسی، اقداماتی که در بافت‌های تاریخی انجام می‌شود متفاوت است و اولویت با بافت فرسوده است.

تقدیر  از خادمان وطن

شب گذشته جمعی از تلاشگران و پزشکان خیر که در مناطق محروم به فعالیت مشغول بودند، در برج میلاد، میزبان شهردار تهران بودند. گروهی از پزشکانی که طی 26 سفر به مناطق محروم تلاش زیادی برای رفع مشکل پزشکی هموطنان محروم انجام دادند. پیروز حناچی، شهردار تهران ، احمد مسجد جامعی و مجید فراهانی از اعضای شورای شهر تهران نیز در این مراسم حاضر بودند تا  از فعالیت‌های موسسه خیریه مرهم قدر دانی کنند. شهردار تهران در این مراسم با اشاره به تلاش‌های شهرداری برای مناسب‌سازی شهر جهت تردد معلولان و مسئولیت اجتماعی دیگر ارگان‌ها در این زمینه گفت: تا آخر امسال تا 40دستگاه‌ آسانسور در متروی تهران نصب می‌شود و برای نصب 100دستگاه دیگر هم قرارداد بسته شده‌است. پیروز حناچی در نهمین همایش ملی و اولین همایش بین المللی تجلیل از برگزیدگان مسئولیت‌پذیری اجتماعی در سالن همایش‌های برج میلاد گفت: بیشتر ایستگاه‌های مترو برای معلولان مناسب‌سازی شده‌ یا برنامه‌هایی برای این کار در دست اجراست. اما ایستگاهی که آماده بهره‌برداری شده باشد را سریع‌تر افتتاح  می‌کنیم تا سایر تجهیزات آن تامین شود. 

شهردار تهران همچنین با تبریک میلاد حضرت مسیح (ع) و آغاز سال نو میلادی گفت: در آستانه روز پرستار و میلاد با سعادت حضرت‌زینب(س) هستیم. امیدوارم آن عزیز گرامی دستگیر همه ما باشد. 
او در ادامه بیان کرد: اشاره می‌کنم به یکی از آموزه‌های دینی ما که در آن هشدار داده می‌شود «شما به اکرام یتیم و اطعام مستمندان نپرداخته‌اید و سرگرم جمع آوری مال دنیا شده‌اید.» اما در اینجا عزیزانی را می‌بینم که می‌توانستند به آسودگی در شهرهای بزرگ زندگی راحتی داشته‌باشند اما سختی را به جان خریدند تا هموطنان نیازمند ما را درمان کنند. برای همه آنان آرزوی توفیق و سلامتی داریم.  ان‌شاءالله خداوند به ما هم توفیق خدمت بدهد.» در بخشی از این مراسم  از دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی بنیانگذار موسسه خیریه مرهم، یاسر هاشمی مدیر موسسه رها، پرفسور دوایی، جراح خیر، بهروز مروتی، فعال حقوق معلولان ، اکبر رجبی از موسسه طلوع بی نشان و خانواده شهید حسین علیمرادی خیر مدرسه‌ساز  تجلیل شد.