جاسوس عربی در جیب مردم

  برنامه‌ای به نام ToTok، یک پیام‌رسان اماراتی است که در میلیون‌ها تلفن هوشمند نصب شده که از آن به‌عنوان جدیدترین اسلحه دیجیتال یاد می‌شود؛ روشی آسان و مطمئن برای گپ زدن از طریق ویدئو یا پیام متنی با دوستان و خانواده. با این حال و براساس اطلاعات طبقه‌بندی شده مقامات آمریکایی و همچنین تحقیقات نیویورک تایمز درباره این برنامه، سرویس ToTok در اصل یک ابزار جاسوسی محسوب می‌شود. این برنامه توسط دولت امارات متحده عربی برای اطلاع از وضعیت هر مکالمه، حرکت، رابطه، قرار ملاقات، صدا و تصویر کسانی که آن را در تلفن‌های خود نصب کرده‌اند، بوده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، ToTok که تنها چند‌ماه از زمان معرفی‌اش به دنیا می‌گذرد، میلیون‌ها بار از طریق اپل‌استور و گوگل‌پلی توسط کاربرانی در خاورمیانه، اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی دانلود و نصب شده است. درحالی‌که بیشتر کاربران آن در امارات هستند، اما براساس تحقیقات انجام‌شده، ToTok اخیرا به یکی از پردانلودترین برنامه‌های اجتماعی در ایالات متحده تبدیل شده است. اینگونه به‌نظر می‌رسد که ToTok به جدیدترین مسابقه تسلیحاتی دیجیتال بین دولت‌های مستبد و ثروتمند تبدیل شده باشد. برخی کشورهای عربی خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی و امارات پیش‌تر برای هک کردن رقبا و البته شهروندان خودشان سراغ شرکت‌های خصوصی و پیمانکارانی از رژیم صهیونیستی و آمریکا رفته بودند. به گفته کارشناسان، توسعه ToTok نشان داده که دولت‌ها می‌توانند واسطه را برای جاسوسی مستقیم از اهدافشان قطع کنند و به‌صورت مستقیم آنها را زیر چتر اطلاعاتی خود قرار دهند. یک تحلیل فنی و همچنین مصاحبه با کارشناسان امنیت رایانه نشان می‌دهد که پشت پرده ToTok، به‌احتمال زیاد یک شرکت وابسته به سازمان اطلاعاتی و سایبری «دارک مترز» (DarkMatter) مستقر در ابوظبی است که در آن مقامات اطلاعاتی اماراتی، کارمندان پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) و اپراتورهای اطلاعاتی ارتش رژیم اشغالگر قدس فعالیت می‌کنند. به گفته بسیاری از مقامات امنیتی آمریکایی، اف‌بی‌آی درحال تحقیقات گسترده روی DarkMatter است. ارزیابی اطلاعاتی آمریکایی‌ها و تحلیل‌های فنی، ToTok را به Pax AI که یک شرکت داده کاوی در ابوظبی است، مرتبط می‌کند؛ شرکتی که به‌نظر می‌رسد با DarkMatter همکاری‌های تنگاتنگی دارد. دفتر مرکزی Pax AI در همان ساختمانی در ابوظبی قرار دارد که آژانس اطلاعاتی سیگنال‌های امارات نیز آنجاست و البته تا همین اواخر جایی بود که Dark Matter هم در آن مستقر بود. امارات متحده عربی یکی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در منطقه خاورمیانه است که به چشم دولت ترامپ به‌عنوان لشکری علیه ایران دیده می‌شود. حاکمان امارات، این کشور عربی را به‌عنوان نمونه‌ای از یک ملت مدرن معتدل عرب تبلیغ می‌کنند، اما آنها همچنان در صدر استفاده از فناوری برای هک کردن روزنامه‌نگاران غربی، خالی کردن حساب‌های بانکی منتقدان و... هستند. درحالی‌که دولت عملکرد برنامه‌هایی مانند واتس‌اپ و اسکایپ را محدود کرده، ToTok به برنامه‌ای جذاب در امارات تبدیل شده است. سیا و مقامات اماراتی فعلا در این خصوص اظهارنظری نمی‌کنند، اما یکی از سخنگویان اف‌بی‌آی می‌گوید: «ما در مورد برنامه‌های خاص اظهارنظر نمی‌کنیم، اما همیشه می‌خواهیم مطمئن شویم که کاربران از خطرها و آسیب‌پذیری‌های احتمالی آگاه باشند».
در تماس نیویورک تایمز با نمایندگان اپل و گوگل و طرح سؤالاتی درباره ارتباط ToTok با دولت امارات، آنها قول انجام تحقیقاتی را دادند و سرانجام هر دو اقدام به حذف کردن برنامه از اپ‌های خود کردند. با این حال، کاربران ToTok که قبلا برنامه را نصب کرده‌اند تا زمانی که این برنامه را از روی گوشی‌های خود پاک نکنند، قادر به استفاده از آن خواهند بود. یک منبع مطلع می‌گوید، مقامات آمریکایی به برخی متحدان خود درباره خطرات این برنامه هشدارهایی را داده‌اند. براساس کارشناسی‌های انجام‌شده، ToTok برنامه‌ای است که می‌تواند به آسانی توسعه پیدا کند. به‌عنوان نمونه این برنامه با ارائه پیش‌بینی دقیق آب و هوا، موقعیت مکانی کاربران را ردیابی می‌کند. دسترسی به میکروفون، دوربین‌ها، تقویم و سایر اطلاعات تلفن یکی از کارهایی است که کاربر با نصب این برنامه روی گوشی در اختیار آن قرار می‌دهد. در بخش سیاست حفظ حریم خصوصی، موضوعی وجود دارد که می‌تواند به حدس و گمان‌ها درباره جاسوسی بودن این برنامه دامن بزند؛ «ما ممکن است داده‌های شخصی شما را با شرکت‌های گروهی به اشتراک بگذاریم.» بنابراین به‌جای پرداخت‌های سنگین به هکرها برای دستیابی به اطلاعات تلفن شخص یا اشخاص مورد نظر که براساس پیش‌بینی‌ها هزینه‌اش می‌تواند به 2.5 میلیون دلار نیز برسد، ToTok راهی رایگان را پیش روی دولت امارات قرار می‌دهد تا میلیون‌ها کاربر اطلاعات شخصی خود را به‌صورت رایگان در اختیار آنها قرار دهند.

حذف از اپ‌استور و گوگل‌پلی
در تماس نیویورک‌تایمز با نمایندگان اپل و گوگل و طرح سؤالاتی درباره ارتباط ToTok با دولت امارات، آنها قول انجام تحقیقاتی را دادند و سرانجام هر دو اقدام به حذف کردن برنامه از اپ‌های خود کردند