گزارش
10 بازیگر یا 80هزار هنرمند
کدام گروه از هنرمندان نباید از معافیت مالیاتی استفاده کنند
فهیمه پناه‌‌آذر ـ روزنامه‌نگار
در هفته‌های اخیر موضوع حذف معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری به گوش رسید؛ تصمیمی که سازمان مالیاتی کشور با حذف بند «ل» ماده 139 موجی از انتقادات را به پا کرد. اما هنوز پرونده معافیت مالیاتی پایش به مجلس شورای اسلامی نرسیده بود که رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور از استمرار معافیت مالیاتی خبر داد اما نکته جدید مطرح شده در این روزها پیشنهاد گرفتن مالیات از سلبریتی‌ها و هنرمندان پردرآمد است، نه دیگر هنرمندان؛ موضوعی که به اعتقاد منوچهر شاهسواری «کاملا غیرکارشناسی بوده و صحبت‌ها براساس هیجان‌زدگی بوده که تنها باعث متشنج‌تر شدن فضا می‌شود.» هر چند این صحبت‌ها در حد حرف است اما باز هم جوی را در جامعه هنری ایجاد کرده و سؤالاتی را برای هنرمندان به‌وجود می‌آورد. فاطمه گودرزی عنوان می‌کند: «طرح اینگونه موضوعات مشکلاتی را برای هنرمندان ایجاد می‌کند؛ هنرمندانی که در طول سال درگیر پروژه‌های کاری نیستند و ممکن است در سال یک یا دو پیشنهاد داشته باشند.»
موضوع ما 10 سلبریتی نیست، بلکه 80هزار هنرمند است
منوچــهر شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما به همشهری، می‌گوید: «قانون معافیت مالیاتی بیش از 20سال است که انجام می‌شود، حالا چگونه بعد از این همه سال تصمیم به تغییر قانون گرفته‌اند و اینکه گفته می‌شود از بازیگران و سلبریتی‌های با درآمد بالا مالیات گرفته شود، چگونه ممکن است این امر صورت گیرد. ما در این قانون صحبتمان با 10سلبریتی یا بازیگر با درآمد بالا نیست، بلکه با 80هزار هنرمندی است که با کف حقوق‌ها و مزایا کار کرده و امرارمعاش می‌کنند. هنرمندان ما در شاخه‌های مختلف کار فصلی انجام می‌دهند و اگر دستمزد دریافتی آنها حتی اگر زیاد باشد را تقسیم بر 12ماه سال کنیم، مگر چقدر دستمزد می‌شود که مالیات از آن کم شود.»
تصمیمهای غیرکارشناسی و غیرحقوقی
شاهسواری این نوع تصمیمات را غیرکارشناسی می‌خواند: «در این موضوع دچار فضای غیرکارشناسی و غیرحقوقی شده و براساس هیجان‌زدگی و دیدگاه‌های سیاسی تصمیم‌گیری صورت گرفته است. اگر برای این موضوع کار کارشناسی صورت می‌گرفت و ما با عدد و رقم‌ها روبه‌رو بودیم شاید قابل‌قبول بود اما وقتی افرادی با رفتار‌های هیجانی به موضوع نگاه کرده و تصمیمهای غیرکارشناسی می‌گیرند، تنها نتیجه‌اش متشنج کردن فضاست.»
مدیرعامل خانه سینما با عنوان این موضوع که همه آنها فکر می‌کنند چرا هنرمندان مالیات نمی‌دهند، خودشان با چه حقوقی بازنشسته می‌شوند، یادآور می‌شود: «یک هنرمند بعد از 30سال کار و پرداخت حق بیمه و... با حقوق یک‌میلیون و 500هزار تومانی بازنشسته می‌شود. وقتی این کف حقوق عاید هنرمند می‌شود آنهایی که حذف معافیت مالیاتی را پیشنهاد می‌کنند، خودشان چقدر حقوق بازنشستگی می‌گیرند؟»
امید به ساماندهی سیستم بوروکراسی
فاطمه گودرزی، عضو هیأت‌رئیسه انجمن بازیگران خانه سینما نیز عنوان می‌کند: «وقتی قانونی را خودشان وضع می‌کنند چه اتفاقی می‌افتد که حالا می‌گویند باید مالیات پرداخت شود. در این سال‌ها اظهارنامه مالیاتی پر می‌کنیم. اگر بخشودگی مالیاتی است، این اظهارنامه‌ها برای چیست؟ وقتی در یک پروژه کار می‌کنیم چرا از طریق تهیه‌کنندگان پیگیری‌ها صورت نمی‌گیرد و چه اصراری دارند که به‌صورت تک تک اظهارنامه را پر کنیم. هنوز در بوروکراسی و سیستم‌های اداری اشکالات زیادی وجود دارد که تصمیمهای جدید گرفته می‌شود.» این بازیگر در ادامه با عنوان این مطلب که چرا فکر می‌کنند، هنرمندان به‌خصوص بازیگران دستمزد بالایی دارند، اضافه می‌کند: «حرفی که درباره بازیگران پردرآمد زده می‌شود، افرادی هستند که حتی به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند. این بازیگران هم در طول سال پیشنهاد کاری ندارند اما حضورشان باعث گردش صنعت سینما شده و اگر آن هم نباشد، سینما ورشکسته می‌شود.» گودرزی معتقد است که تصمیم‌گیری‌های مقطعی باعث می‌شود که بخش‌های مختلف هنری هم مانند دیگر بخش‌های اقتصادی دچار مشکلات عمده شود. وی ادامه می‌دهد: «هنرمندان در بخش‌های مختلف هنری فعالیت دارند و این موضوعات باعث کم‌کاری هنرمندان خواهد شد. نمی‌دانم چرا به شکل کاذب این صحبت‌ها در جامعه گسترش یافته که بازیگران در پر قو زندگی می‌کنند؛ مگر در یک سال چقدر پیشنهاد به بازیگر می‌شود. حتی تلویزیونی که امروز می‌گوید پول ندارد، چطور از بازیگران تلویزیون می‌توانند مالیات بگیرند. امیدوارم که با یک کارشناسی دقیق تصمیمهای درست گرفته شده و به‌صورت یک قانون شفاف ابلاغ شود.»
هر کدام از هنرمندان دلایل خود را مبنی بر عدم‌حذف معافیت مالیاتی دارند اما نکته قابل تامل این است که در کشور راه‌های فرار از قانون مالیاتی وجود دارد و اگر قرار است یک قانون مدون وجود داشته باشد باید راه‌های دور زدن قانون نیز اندیشیده شود.
پیش‌درآمد
از حذف معافیت مالیاتی تا دستمزد سلبریتی‌ها
قانون مربوط به معافیت مالیاتی هنرمندان و اصحاب فرهنگ با پیگیری هنرمندان در اواخر دهه70 به نتیجه و بهمن ماه سال۱۳۸۱ به تصویب رسید. به موجب این قانون، درآمدهای ناشی از فعالیت‌های تحت مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه فرهنگ و هنر و انتشارات و مطبوعات به‌طور کامل از مالیات معاف شدند. بعد از گذشت 20سال از این معافیت، سازمان امور مالیاتی کشور متن پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی را تدوین کرده که یکی از بندهای آن بند «ل» ماده 139 است. ماده اصلاحی قانون مالیات‌ها درباره معافیت‌های مالیاتی تمامی فعالیت‌های فرهنگی و هنری است که درصورت تصویب آن هنرمندان و فعالان فرهنگی و هنری دیگر از معافیت مالیاتی بهره مند نخواهند بود. در ماده79 این پیش‌نویس آمده، بندهای الف، ب، ز و ل ماده 139حذف می‌شود. بند ل ماده 139قانون مالیات‌های مستقیم، مربوط به معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی و فرهنگی و هنری است که در ماده79 متن پیش‌نویس لایحه آمده که بند ل ماده 139حذف می‌شود و در این صورت فعالیت‌های فرهنگی و هنری مشمول مالیات می‌شوند. این پیش‌نویس قرار بوده بعد از ارائه به دولت به مجلس رسیده و درصورت تصویب اجرایی شود اما با پیگیری‌های صورت گرفته و موج مخالفت ایجاد شده و نامه‌های مکرر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار شد معافیت مالیاتی در سال آینده هم استمرار پیدا کند. اما با تصمیم‌گیری صورت گرفته، رئیس سازمان برنامه و بودجه که چندی پیش خبر معافیت هنرمندان از پرداخت مالیات را اعلام کرده بود، حالا می‌گوید: «هنرمندان پردرآمد باید مالیات بدهند، اما در قانون فعلی معاف از مالیات هستند.» البته او به این نکته هم اشاره کرده که اگر می‌گویید از یک هنرپیشه که درآمد بالایی دارد مالیات بگیرید این درست است اما بنا به اعلام وزارت ارشاد ۲۰۰هزار هنرمند در عرصه‌های مختلف متوسط درآمدشان زیر ۲میلیون تومان در‌ماه است. شما ۴هنرپیشه را نبینید که درآمد بالایی دارند. وی پیشنهادهایی را داده است: «یک پیشنهاد بند ل ماده۱۳۹ قانون مالیات‌ها بود که در آن آمده؛ انتشارات، مطبوعات، فرهنگ و هنر از مالیات معاف هستند. یک پیشنهاد هم این بود که در تبصره بودجه بیاوریم ۵۰درصد معاف باشند که البته این اصلا در بودجه نیست. این موضوع در شورای‌عالی سران که مطرح شد بحث این بود یک لایحه مجزا که همه تغییرات را در بر داشته باشد، تنظیم کنیم. هنرمندان پردرآمد در قانون فعلی معاف از مالیات هستند اما باید کل قانون را اصلاح کنیم. اینها همه به ریز در طرح اصلاح ساختار دیده شده و مشخص شده که می‌توان از این محل هم با اصلاح قانون مالیات‌ها، مالیات دریافت شود.»
