مهمان‌های ناخوانده*

مرتضی ‌کاردر ـ روزنامه‌نگار

وقتی خانواده هنرمندی مسیر او را امتداد می‌دهند، دست‌کم خیال دوستداران او راحت است که هنرمند در خانواده‌ای قرار دارد که قدر و منزلت او را می‌دانند و جایگاه او را می‌شناسند. اگر روزی برسد که هنرمند دار فانی را وداع گوید، مراسمی درخور او برگزار می‌شود و کسانی دعوت می‌شوند که حق مطلب را درباره او ادا کنند. سخن از تشییع نصرت کریمی است؛ هنرمندی پیشکسوت که سابقه‌ای به بلندای تاریخ تئاتر امروز ایران دارد. در نمایش عروسکی، یکی از اولین‌های ایران است. کارگردان سینما، صداپیشه و گریمور بوده و کارنامه‌ای پر برگ‌و‌بار در هنر امروز ایران دارد. حضور بابک کریمی، فرزند او که بازیگر محبوب سال‌های اخیر سینمای ایران است و مهرداد اسکویی، مستندساز نام‌آشنای ایرانی که داماد خانواده کریمی است، قاعدتاً خاطر بسیاری را آسوده می‌کند که قرار نیست هنرمند پیشکسوت ایرانی غریبانه تشییع شود. 
هنرمندان بسیاری در مراسم تشییع نصرت کریمی حاضر شدند. بهمن فرمان‌آرا، خسرو سینایی، سیروس الوند، سعید پورصمیمی، پوری بنایی، مسعود فروتن، عزت‌الله رمضانی‌فر و... تردیدی نیست که شماری از سخنرانان در حد نام و اندازه و سابقه نصرت کریمی بوده‌اند، مثل آیدین آغداشلو یا کسانی که به‌دلیل تجربه و سابقه‌شان می‌توانستند درباره نصرت کریمی سخن بگویند مثل مرضیه برومند. اما نام بعضی دیگر از سخنرانان قدری تأمل‌برانگیز است. پذیرفتنی است که یک نفر که منوچهر شاهسواری باشد، به نمایندگی از خانه سینما سخنرانی کند. اما محسن امیریوسفی چه وزنی در تاریخ سینمای ایران که نه، در تاریخ حال حاضر سینمای ایران دارد که بتواند درباره نصرت کریمی سخن بگوید؟ درست است که او رئیس کانون کارگردانان خانه سینماست اما مگر مراسم تشییع نصرت کریمی، یک آیین صنفی صرف است که امیریوسفی در جایگاه سخنران حاضر شود؟ 
البته شاید گمان کنید که در این یادداشت زیادی مته به خشخاش می‌گذارم و می‌شود با اغماض از ترکیب سخنرانان گذشت. همواره عده‌ای نمی‌پذیرند که سخنرانی کنند و عده‌ای امکان حضور ندارند و... چنین ترکیبی در نهایت در هر مراسمی اتفاق می‌افتد. اما مشکل اینجاست که مهرداد اسکویی در سخنان خود به هنگام تشییع می‌گوید: «من از آقای نوید محمدزاده هم دعوت کرده بودم که برای سخنرانی بیاید» نوید محمدزاده، ستاره سینمای ایران است و حضور او رونق‌بخش هر مجلسی است و جهت دوربین‌های عکاسان را به سمت او بر می‌گرداند. اما چگونه ممکن است مستندساز نامدار سینمای ایران به‌خودش قبولانده باشد که برای تشییع نصرت کریمی از نوید محمدزاده دعوت کند؟ او دعوت شده که از کدام وجه هنری نصرت کریمی بگوید؟ مشکل از نوید محمدزاده نیست. او پاسخ درستی به دعوت‌کنندگان داده است: «من کوچک‌تر از آنم که درباره آقای کریمی حرف بزنم» مسئله دعوت‌کنندگان هستند که ظاهراً جایگاه پدر را فراموش کرده‌اند و خواسته‌اند با دعوت از سلبریتی‌ها و شخصیت‌هایی که جایگاه صنفی‌شان در سینما غلبه دارد، ‌آیین تشییع را تقلیل دهند.


* عنوان نوشته نام داستانی اثر فریده فرجام است که نصرت کریمی در دهه60 تئاتری از آن برای کودکان به صحنه برد و نسخه تلویزیونی‌اش یکی از نمایش‌های خاطره‌انگیز آن دهه است.