تردید به صحت یک آزمایش

خدیجه نوروزی_روزنامه  نگار

دفاعی موفق است که پیش‌دستانه و مانع خسارت باشد و از قبل، هجوم را پیش‌بینی کند اما باید دید این دفاع چه ابرازی دارد و تا چه اندازه استدلال‌ها در عقب‌راندن خطر بر پایه علم است و می‌تواند دانشمندان و جامعه دانش فرهیخته را بدون چون و چرا مجاب به پذیرش کند. مدت‌هاست که محصولات تراریخته بحث داخل محافل مختلفی چون کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است؛ چرا که همگان بر این امر واقفند که امروز تاکتیک‌های تهاجم دشمنان تغییر کرده و یکی از بسترهای آسیب، عرصه بیوتروریسم است. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:«در بررسی محصولات تراریخته چند دغدغه در کمیسیون مطرح است که شامل تامین امنیت غذایی و سلامت مردم، بیوتروریسم و حفظ بقای نسل می‌شود. شخصا معتقدم اگر اقدامات صیانتی مربوطه در این حوزه‌ها صورت بگیرد محصولات تراریخته می‌تواند  بخشی از سرانه غذایی در ایران را تشکیل بدهد. من در زمان ریاست کمیسیون یکی از مباحثی را که در برنامه داشتم تا انجام شود موضوع امنیت قضایی در افق 1404کشور بود اما چون مسئولیت بنده ادامه پیدا نکرد این موضوع هم تاکنون عملیاتی نشده است. پیشنهادهایی به هیأت‌رئیسه جدید داده‌ایم که این جلسات را بررسی کنند اما هنوز برگزار نشده».
ما باید آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی قوی برای آزمایش محصولات تراریخته داشته باشیم. حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین مجتبی ذوالنوری،‌ رئیس کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست خارجی مجلس بر این موضوع تأکید دارد اما چقدر این آزمایشگاه هم‌اکنون در کشور موجود است که وی با قاطعیت بیان می‌کند موضوع تراریخته‌ها یک تهدید جدی است. این در حالی است که قرن بیست‌و‌یکم را قرن مهندسی ژنتیک می‌خوانند. براساس آخرین آماری که سرویس بین‌المللی دستیابی و استفاده کاربرد بیوتکنولوژی در کشاورزی منتشر کرده، کشور آمریکا بزرگ‌ترین تولید‌کننده محصولات تراریخته در دنیاست و کشورهای اروپایی و چین همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این محصولات هستند.
ذوالنوری بارها در محافل مختلف به این نکته اشاره کرده که مافیاهای خطرناکی پشت موضوع تراریخته‌ها هستند که سالوس‌وار نظر تصمیم‌گیرندگان کشور را دچار انحراف می‌کنند. درحالی‌که به‌نظر می‌رسد مافیای واردات محصولات تراریخته در ایران که عمده محصولات مربوط به غذای دام و کلزا، ذرت و دانه‌های روغنی می‌شود، مانع تولید این محصولات در ایران شده و روی تصمیم‌گیری مسئولان این حوزه تأثیر گذاشته‌اند.

در یک سال اخیر به این موضوع نپرداخته‌ایم
سید‌حسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همشهری موضوع محصولات تراریخته را بحث روز محافل علمی دنیا عنوان می‌کند و درگیرشدن کشور در این مورد و وجود مخالفان و موافقان آن را طبیعی می‌داند. او می‌گوید:«کمیسیون امنیت ملی در این زمینه در گذشته جلسات تخصصی‌ای را با حضور صاحب‌نظران بخش‌های مربوطه برگزار کرده و گزارش‌هایی در این زمینه به‌دست ما رسیده است. البته به جمع‌بندی‌هایی نیز رسید اما حداقل در یک سال اخیر به این موضوع نپرداخته‌ایم اما همچنان موضوع مهمی برای محافل علمی به‌ویژه محافل مربوط به بهداشت و سلامت انسان و همچنین حوزه کشاورزی هست چون طرفداران و مخالفان جدی دارد».
حال این سؤال پیش می‌آید که چرا موضوع به این مهمی که با امنیت غذایی کشور سر‌و‌کار دارد، تا این اندازه در نگاه مسئولان بی‌اهمیت جلوه می‌کند تا جایی که در یک سال گذشته به‌طور ویژه کمیسیون امنیت ملی به آن نپرداخته، آن هم در شرایطی که 24کشور جهان که برخی از آنها مانند آمریکا، برزیل و هند غول‌های کشاورزی جهان هستند، بیشترین تولید‌کننده این محصول هستند و سطح زیرکشت این محصولات روزبه‌روز در حال افزایش است.
 نقوی‌حسینی می‌گوید:«طرفداران می‌گویند با این محصولات می‌توان جهش زیادی در حوزه کشاورزی ایجاد کرد و مخالفان می‌گویند دستکاری ژنتیک در محصولات کشاورزی عواقب خطرناکی دارد».
با توجه به اینکه کشاورزی کشور پاسخگوی 11میلیون نفر است، ضرورت دارد که بخواهیم در این حوزه به‌صورت جدی‌تر کار کنیم. سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم در تأیید این گفته، می‌افزاید:«قطعا باید از دستاوردهای نوین علم کشاورزی استفاده کنیم چون با همین روند سنتی نمی‌توانیم به کشاورزی ادامه دهیم. لذا باید به علم روز بها دهیم و ما نیز به سمت تولید حرکت و این دانش را بومی کنیم؛ یعنی با دانش داخلی محصولاتی با طعم و بذر و متناسب با شرایط آب وهوایی کشور تولید کنیم که قابل‌اطمینان بیشتری باشد و خودکفا شویم. بدین‌ترتیب می‌توانیم جهشی در محصولات کشاورزی ایجاد کنیم».

تحقیقات دروغین و ساختگی دست و پا کردند
 معمولا در این نوع پدیده کسانی مخالفند و برای کشت مقابله می‌کنند که مبادلات مالی و پولی دارند، ورود و تبلیغات می‌کنند و روی رسانه‌ها تأثیر‌گذار هستند. نقوی‌حسینی اظهار می‌کند:« ایالت پنجاب پاکستان سالانه 50میلیون تن گندم مازاد تولید می‌کند؛ یعنی چندین برابر بیش از تولید کشور ما(ما سالانه 15میلیون تن گندم تولید می‌کنیم) ولی واردکنندگان ما گندم از استرالیا می‌خرند. زمانی که علاءالدین بروجردی در دوره‌ای رئیس کمیسیون ملی بود بر این موضوع ایراد گرفت. چرا ما از استرالیا گندم وارد می‌کنیم درحالی‌که کشور همسایه گندم دارد؟ وی معتقد بود اگر مبادلات کشاورزی ما با پاکستان روی گندم و سایر محصولات باشد دامنه قاچاق و گروه‌های تروریستی هم جمع می‌شود. پیگیری‌های زیادی هم در این راستا انجام داد اما بازهم نتوانست گندم پاکستان را جایگزین گندم استرالیا کند؛ چون تجار و کسانی که دست‌شان در دست مدیران تصمیم‌گیر در جهادکشاورزی است در استرالیا دفتر تجاری دارند و از این طریق سودهای کلانی به جیب می‌زنند اما در معامله با پاکستان آنچنان سودی گیرشان نمی‌آید. با رانت‌هایی که داشتند در آن زمان به جهادکشاورزی فشار آوردند و تحقیقات دروغین و ساختگی دست‌و پا و در سایت‌ها منتشر کردند مبنی بر اینکه گندم پاکستان آلوده است و نباید گندم آلوده وارد کشور شود. این موضوع درحالی بایکوت می‌شد که آمریکا از گندم پاکستان واردات انجام می‌داد. این مثال را زدم تا به وضوح دلیل سنگ‌اندازی‌هایی که در حوزه تراریخته می‌شود را بدانید».
 او ادامه می‌دهد:«کسانی که منافع‌شان در این وسط در میان است و دست‌شان هم در دست عده‌ای از مدیران است و از رانت استفاده می‌کنند نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد. فوری چند مرکز آزمایشگاهی را می‌بینند و هوای آنها را دارند و تهییج‌شان می‌کنند تا همان حرف‌هایی را بزنند که سودجویان می‌خواهند».
مخالفان می‌گویند برای اثبات نظریه خود مبانی علمی تحقیقاتی دارند اما ما نمی‌گوییم که حتما از محصولاتی استفاده کنیم که تحقیقات آنها را رد کرده است. همین کار را در کشور و با نظارت‌های سختگیرانه و با آزمایش‌های مکرر روی موجود زنده انجام دهیم که محصول مورد نظر مخاطراتی نداشته باشد.
سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی حساسیت روی کیفیت محصولات تراریخته از نظر ژنتیک و رسانه‌ای شدن را حاصل نتایج آزمایشگاهی قوی‌ای که در این زمینه وجود دارد عنوان می‌کند در حالی‌که دکتر بهزاد‌قره‌یاضی، رئیس انجمن علمی ایمنی زیستی و نیر‌ اعظم خوش‌خلق‌سیما، رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران نه‌تنها این محصولات را سرطان‌زا نمی‌دانند بلکه از ملت ایران عذرخواهی می‌کنند و می‌گویند قصور ما محققان بوده است که نتوانسته‌ایم وجبی از خاک کشور را زیرکشت گیاهان تراریخته ببریم.
حال باید دید چرا نتایج چنین آزمایش‌هایی که در کمیسیون امنیت ملی از سوی مخالفان کشت این محصولات ارائه می‌شود به‌دست محققان نرسیده تا موضوع شفاف‌سازی‌ شود.
نقوی‌حسینی می‌گوید:«کمیسیون موظف است برای حفظ امنیت ملی موضوع تراریخته‌ها را از لحاظ اینکه تهدیداتش چقدر است، چه تأثیرات منفی‌ای دارد، چه آثار بهداشتی و درمانی در بر دارد و روی سلامت انسان چقدر تأثیر می‌گذارد؟ مورد بررسی قرار دهد و البته این کار را با حضور محققان و پژوهشگران با توجه به مستنداتی که ارائه شده انجام داده است. رهاورد این بررسی‌ها در اختیار دستگاه‌های مرجع مانند وزارت بهداشت و جهادکشاورزی قرار داده می‌شود. به سازمان مورد نظر این اخطار داده می‌شود که هنگام واردات چنین محصولاتی به بررسی‌های کمیسیون توجه کند تا عواقب پیوست شده در گزارش ارائه شده را نداشته باشد».