جنگجویان کوهستان

بهنام سلطانی

برف ناگهانی تهران همچون تن‌پوشی سفید، پیست اسکی توچال را پوشانده و سرمای سوزناک در فاصله یک‌ماه مانده به زمستان و موسم سرما تا مغز استخوان رسوخ می‌کند. تحمل چنین سرمایی برای افراد عادی دشوار است اما دختران ملی‌پوش اسکی، سال‌هاست که به زندگی در چنین شرایطی خو گرفته‌اند و اگر بگوییم نیمی از عمرشان در پیست‌های اسکی سپری شده اغراق نکرده‌ایم. آنها که این روزها برای حضور در المپیک زمستانی جوانان و المپیک آسیایی آماده می‌شوند نسل جدید دختران اسکی‌باز ایران به شمار می‌روند و می‌توانند در ورزشی که معمولا به قشر مرفه جامعه تعلق دارد تاریخ‌ساز شوند. اینکه دختران ملی‌پوش اسکی به قشر مرفه جامعه تعلق دارند دلیل نمی‌شود که دشواری‌های این رشته ورزشی برایشان تحمل‌ناپذیر باشد.آنها می‌گویند اسکی آن ورزشی نیست که به‌عنوان نماد زندگی و تفریح لاکچری در باور عموم شکل گرفته و برای محقق‌شدن رؤیای‌شان‌گاهی از عمق وجودشان مایه می‌گذارند. از صحبت‌های دختران ملی‌پوش اسکی پیداست که این ورزش همانقدر که مهیج و تکنیکال است، پیچ و خم‌های بسیاری هم دارد و بدل شدن به یک اسکی‌باز حرفه‌ای و رسیدن به جایگاه مقبول در رده‌بندی جهانی این رشته کار چندان آسانی نیست.

   از مدرسه اسکی تا تیم ملی 
قریب به اتفاق اسکی‌بازهای حرفه‌ای به واسطه یکی از اعضای خانواده به این رشته ورزشی علاقه‌مند شده‌اند و اسکی کردن در خانواده آنها ریشه موروثی داشته است، اما آرتمیسا حسینی، دختر 16ساله‌ای که این روزها برای حضور در المپیک زمستانی جوانان آماده می‌شود یک استثناست. او که 10سال است در رشته اسکی فعالیت می‌کند و 4سال است در مسابقات استانی و کشوری می‌درخشد، در رشته مارپیچ کوچک و بزرگ تخصص دارد و در رده جوانان یکه‌تاز است. او ماجرای علاقه‌مند شدنش به اسکی را حاصل اردوهای یک‌روزه مدرسه در پیست‌های اسکی تهران می‌داند؛«وقتی در دوره ابتدایی تحصیل می‌کردم پنج‌شنبه هر هفته از طرف مدرسه به یکی از پیست‌های اسکی تهران می‌رفتیم و اسکی می‌کردیم. بعد از مدتی چند دانش‌آموز برای حضور در مسابقات استانی انتخاب شدند و من هم یکی از دانش‌آموزان منتخب بودم. از همان روزها به یکی از مدارس اسکی رفتم و برای حرفه‌ای شدن و حضور در مسابقات مختلف تلاش کردم.» آرتمیسا حسینی از سال 1394پای ثابت مسابقات استانی و کشوری در رده سنی نونهالان بوده و حالا که به 16سالگی رسیده وارد رنکینگ فدراسیون جهانی اسکی شده است و می‌تواند در مسابقات بین‌المللی به میدان برود. او یکی از دختران ملی‌پوشی است که تا چند روز دیگر به لوزان سوئیس اعزام می‌شود تا شانس موفقیتش را در مسابقات المپیک زمستانی جوانان محک بزند. او ارتقای جایگاه در رنکینگ فدراسیون جهانی را نشانه گرفته و معتقد است با مربی ایرانی در این مسابقات رتبه قابل اعتنایی کسب خواهد کرد؛«رکورد ایران در دوره‌های قبل المپیک زمستانی قرار گرفتن در رده سی و چهارم است و با تمریناتی که زیرنظر سرمربی ایرانی انجام داد‌ه‌ام می‌خواهم بین 30نفر اول قرار بگیرم و بهترین جایگاه ایران در المپیک زمستانی را تصاحب کنم.» رتبه‌بندی اسکی بازهای ملی‌پوش اینگونه است که مجموع امتیازهای آنها در مسابقات مختلف سال محاسبه می‌شود و اگر امتیازها به حدنصابی برسد که بین 30نفر برتر قرار بگیرند مشمول حمایت‌های مالی اسپانسرها می‌شوند. از این‌رو قرار گرفتن بین 30 اسکی‌باز برتر مسابقات المپیک زمستانی سوئیس و ارتقای جایگاه در رنکینگ فدراسیون جهانی برای دختران ملی‌پوش اسکی، سکوی پرتاب و یک فرصت طلایی است.

   دختری که تاریخ ‌ساز شد 
دختر 18ساله‌ای که صاحب بسیاری از رکوردهای ویژه در اسکی بانوان ایران است خودش را برای مسابقات آسیایی جوانان که اسفندماه امسال در تهران انجام خواهد شد آماده می‌کند. عاطفه احمدی برای همه دخترانی که سودای تبدیل شدن به یک اسکی‌باز حرفه‌ای را دارند الهام‌بخش است. او نخستین دختر ایرانی است که در 15سالگی به تیم ملی بزرگسالان دعوت شده و در 16سالگی به مسابقات جهانی اسکی جوانان راه پیدا کرده است. عضو تیم ملی اسکی بانوان، الفبای اسکی را از پدرش آموخته و در یک خانواده ورزشی متولد شده است؛«از 3سالگی پایم به پیست اسکی باز شد و در همه این سال‌ها زیرنظر پدرم که عضو تیم ملی اسکی بوده تمرین کرده‌ام. قبل از من خواهرم در مسابقات المپیک زمستانی 2012 به میدان رفت و حالا هم این فرصت نصیب من شده تا در مسابقات آسیایی تهران مسابقه بدهم و تاریخ‌ساز شوم.»عاطفه احمدی که در رشته‌های مارپیچ کوچک و بزرگ و سرعت، مسابقه می‌دهد، در 2 رده جوانان و بزرگسالان با حریفانش رقابت می‌کند و صید مدال طلای مسابقات آسیایی را دور از دسترس نمی‌داند؛« در 2 سال اخیر قهرمان مسابقات کشوری شدم و سال2018 نخستین مدال طلای ایران در مسابقات برون مرزی را در مسابقات آناتولی ترکیه کسب کردم. سال قبل هم در مسابقات جهانی مارپیچ کوچک و بزرگ رتبه 46را کسب کردم که بهترین رتبه تاریخ اسکی ایران در بخش بانوان است. در مسابقات آسیایی جوانان در سال 2017و مسابقات آسیایی بزرگسالان در سال 2018 مدال نقره  گرفتم و هدف اصلی‌ام این است که در این دوره مدال طلا بگیرم.» دختر ملی‌پوش اسکی که در سال‌های 96و 97 به‌عنوان پدیده اسکی ایران انتخاب شده، قرار گرفتن بین 30 اسکی باز برتر دنیا را نه یک حسرت که رؤیایی دست‌یافتنی می‌داند و بر این باور است که چنگ زدن به مدال طلای مسابقات آسیایی تهران رؤیایش را محقق می‌کند.

   گرانی سرسام‌آور تجهیزات 
دختران ملی‌پوش اسکی قرار است در المپیک زمستانی و مسابقات آسیایی و در رشته‌های مارپیچ کوچک و بزرگ و سرعت به مصاف حریفان قدرتمند بروند. مهرناز کیاشمشکی که از 4سالگی اسکی کرده و مثل بسیاری از قهرمانان این رشته زیرنظر پدرش تمرین کرده، کاندیدای اعزام به المپیک زمستانی است. او مسابقات مارپیچ را یکی از هیجان‌انگیزترین بخش المپیک زمستانی می‌داند و درباره تفاوت مسابقات مارپیچ کوچک و بزرگ می‌گوید:«در اسکی مارپیچ، اسکی‌باز باید از موانع زیادی عبور کند که فاصله آنها در مارپیچ کوچک 
بین 6 تا 13متر است و در مارپیچ بزرگ به 30متر هم می‌رسد. یک اسکی‌باز حرفه‌ای در مارپیچ کوچک باید از عنصر سرعت به‌خوبی استفاده کند اما در مارپیچ بزرگ چابکی و سرعت‌عمل برای عبور از موانع و حفظ تعادل و انتخاب مسیر تعیین‌کننده است. در مارپیچ سرعت هم فاصله موانع به 50متر می‌رسد و گاهی در طول مسیر یکی دو پرش هم طراحی می‌کنند». مهرناز کیا‌شمشکی که در 12سالگی نفر دوم مسابقات قهرمانی کشور در رده نونهالان شده حالا برای حضور در المپیک زمستانی جوانان رقابت می‌کند. او در همه این سال‌ها مشکلی بابت تهیه تجهیزات اسکی نداشته اما عمومی‌شدن اسکی و بالا رفتن جمعیت دختران اسکی‌باز ایران را یکی از آرزوهایش می‌داند؛ «تجهیزات اسکی بسیار گران است و به همین دلیل تعداد دختران ایرانی که به سمت این ورزش می‌آیند محدود است. مثلا قیمت کفش حرفه‌ای اسکی بین 300 تا 800یورو و چوب اسکی بین 300 تا 1500یورو است و قیمت یک‌دست لباس کامل اسکی کمتر از 3هزار یورو نیست. با این حساب کسی که می‌خواهد اسکی باز حرفه‌ای شود باید 15میلیون تومان بابت خرید تجهیزات اسکی کنار بگذارد که در مقایسه با ورزش‌های دیگر رقم سنگینی است. البته با رقمی بین 4تا 5میلیون تومان هم می‌توان این تجهیزات را از فروشگاه‌هایی که تجهیزات دست دوم می‌فروشند تهیه کرد اما گرانی بیش از حد لباس‌ها و تجهیزات، دختران علاقه‌مند به اسکی را از این رشته ورزشی دور کرده است. 
یکی از آرزوهای من این است که تجهیزات اسکی به حدی ارزان شود که همه دختران علاقه‌مند به اسکی هیجان این رشته مفرح ورزشی را تجربه کنند.»

   آموزش اسکی در چندجلسه
سرمربی تیم ملی اسکی بانوان ایران برای شاگردانش الگوی تمام عیار است.سمیرا زرگری از همان روزی که به‌دلیل مصدومیت، با دنیای قهرمانی خداحافظی کرد برای تربیت نسل جدید دختران اسکی‌باز به صرافت افتاد و حالا به‌عنوان سرمربی تیم ملی جوانان و بزرگسالان اسکی زنان سهم قابل اعتنایی در موفقیت دختران ملی‌پوش اسکی در میادین بین‌المللی ایفا می‌کند. اینکه 3نفر از ملی‌پوشان تیم ملی اسکی بانوان در مدرسه اسکی او مدارج ترقی را طی کرده‌اند و به دروازه‌های تیم ملی رسیده‌اند نشان می‌دهد که تا چه حد در کارش موفق بوده است. سرمربی تیم ملی اسکی بانوان درباره شیوه و متدی که برای تربیت شاگردانش انتخاب کرده می‌گوید: «در سال1388 در مسابقات جهانی آسیب دیدم و از همان سال وارد دنیای مربیگری شدم. کارم را با آموزش دادن به یک شاگرد دختر شروع کردم تا اینکه یک سال بعد امکانات کمپ معروف اتریش را از نزدیک دیدم و از سال 1393 شیوه‌ای را که برای آموزش استعدادها در این کمپ مورد استفاده قرار می‌گرفت به ایران آوردم.

مدتی بعد تصمیم گرفتم از همه شهرهای ایران شاگرد بپذیرم و همین تصمیم مبنای تاسیس مدرسه اسکی «راه برفی» بود که تاکنون 3دختر ملی‌پوش از همین مدرسه اسکی به تیم‌های ملی راه پیدا کرده‌اند». سمیرا زرگری، تصویری که از اسکی در ذهن عموم شکل گرفته را تا حدودی مبهم و غیرواقعی می‌داند و معتقد است عامه مردم با دشواری‌های این رشته ورزشی آشنا نیستند؛«بیشتر مردم تصور می‌کنند اسکی ورزش پولدارهاست اما همه قهرمانان اسکی از خانواده‌های پولدار نمی‌آیند.کمتر ورزشکاری را می‌توان سراغ گرفت که مثل ملی‌پوشان اسکی ساعت 8شب بخوابد تا ساعت4:30 صبح بتواند از خواب بیدارشود و ساعت 5صبح و قبل از ورود توریست‌ها به پیست، تمریناتش را در دمای منفی 20درجه شروع کند. در رشته‌های دیگر، یک ورزشکار بیش از 2ساعت تمرین نمی‌کند اما اسکی‌باز حرفه‌ای باید روزی 5ساعت در شرایط سخت تمرین کند. برخی روزها ناخن بچه‌های تیم ملی از شدت سرما سیاه می‌شود اما به خاطر کسب افتخار برای ایران و مدال گرفتن در مسابقات مهم بین‌المللی همه مشکلات را به جان می‌خرند.» سرمربی تیم ملی اسکی بانوان برای دختران علاقه‌مند به اسکی هم یک پیشنهاد دارد؛«تهران 4پیست اسکی توچال، دیزین، شمشک و دربندسر را دارد و 16پیست اسکی هم در شهرستان‌ها فعالیت می‌کنند. کسانی که می‌خواهند الفبای اسکی را یاد بگیرند باید به مدرسه‌های خصوصی اسکی که در مجاورت این پیست‌ها قرار دارد مراجعه کنند. اجاره اسکی برای مبتدی‌ها ساعتی 150هزار تومان است و علاقه‌مندان می‌توانند از کیوسک‌های اطراف پیست‌ها لباس اسکی هم اجاره کنند. با احتساب هزینه‌های اجاره تجهیزات اسکی و قیمت بلیت ورود به پیست، هزینه هر جلسه اسکی 350هزار تومان برآورد می‌شود.»آنطور که سرمربی تیم ملی اسکی می‌گوید هزینه آموزش تئوری در مدارس خصوصی اسکی هم ساعتی 40هزار تومان است و مبتدی‌ها بعد از 5تا 10جلسه و در یک فصل زمستان اسکی باز خواهند شد.

   در جست‌وجوی مدال 
فضای رقابت در اسکی بانوان آرام است و دختران ملی‌پوش اسکی بیش از آنکه سودای کنار زدن رقیب و حضور در مسابقات بین‌المللی را داشته باشند به اصل پایدار بودن دوستی‌ها در اردوی تیم ملی وفادار مانده‌اند.فروغ عباسی، یکی از نامدارترین بانوان ملی‌پوش اسکی و تنها دختر ایرانی است که 2 دوره در المپیک زمستانی حضور داشته است. او که به واسطه کسب 3مدال طلا، 2مدال نقره و یک مدال برنز در مسابقات آسیایی به‌عنوان پرافتخارترین بانوی اسکی‌باز ایران شناخته می‌شود در المپیک زمستانی 2014 در جایگاه 49 ایستاد و با اسکی‌باز آمریکایی که قهرمان شد 24ثانیه فاصله داشت.فاصله او با قهرمان المپیک زمستانی 2018 به 11ثانیه رسید و حالا برای ارتقای همه رکوردهایش در مسابقات المپیک آسیایی آماده می‌شود. فروغ عباسی تا چند‌ماه دیگر باید در مسابقات المپیک آسیایی و رقابت‌های جهانی اسکی به میدان برود و معتقد است در اوج پختگی و تجربه راهی این دو تورنمنت مهم خواهد شد؛«یک اسکی‌باز حرفه‌ای باید 2 فاکتور تجربه و قدرت بدنی بالا را داشته باشد، چرا که تکنیک در اسکی حرف اول را می‌زند و با داشتن تجربه و آمادگی جسمانی مناسب می‌توانید تکنیک‌ها را به‌درستی اجرا کنید. من در 26سالگی چنین شرایطی دارم و می‌خواهم در اوج آمادگی تاریخ‌ساز شوم.» اسکی ایران تا‌کنون در بخش بانوان هیچ مدالی از مسابقات المپیک آسیایی کسب نکرده و فروغ عباسی این فرصت را دارد که با کسب مدالی که رنگ و مرغوبیتش در درجه دوم اهمیت قرار دارد، کلکسیون افتخاراتش را کامل کند.او آینده اسکی زنان در ایران را به‌رغم همه فراز و نشیب‌هایی که وجود دارد روشن می‌بیند؛«روزی که اسکی را در شیراز شروع کردم مورد حمایت خانواده‌ام قرار گرفتم و بعد از آن‌که به تیم ملی دعوت شدم، فدراسیون اسکی حمایت‌های مالی را برعهده گرفت اما تعداد دختران اسکی‌باز ایرانی که چنین مجالی را پیدا می‌کنند به‌شدت محدود است. تردید ندارم که اگر به تیم ملی اسکی ایران راه پیدا نمی‌کردم هرگز به‌عنوان یک استعداد بالقوه شناخته نمی‌شدم و به المپیک زمستانی هم راه پیدا نمی‌کردم. اینکه تعداد پایگاه‌های استعدادیابی اسکی در شهرهای مختلف کشور زیادشده مایه امیدواری است اما تا رسیدن به نقطه مطلوب و روزی که همه دختران علاقه‌مند به اسکی بتوانند از پس هزینه‌های سنگین این ورزش بربیایند فاصله داریم.»