چاقو در عشق

ترجمه : آرش نهاوندی
منبع: استرال ایشیا

فیلم «چاقوها بیرون» اثر جدید ریان جانسون، نامه‌ای عاشقانه به نسلی است که در تمام طول زندگی خود عاشق اسرار قتل بوده است. چاقوها بیرون فیلمی آمریکایی در ژانر معمایی- جنایی است که ریان جانسون همزمان کارگردانی، نویسندگی فیلمنامه و تهیه‌کنندگی آن را عهده‌دار بوده است. موضوع اصلی فیلم درباره خانواده‌ای است که پس از قتل پدر خانواده در منزل وی گرد هم آمده‌اند. با ورود یک کارآگاه مطرح به این خانه برای تحقیق درباره قتل صاحب خانه، اوضاع این خانواده کاملا به هم می‌ریزد. این فیلم با بازیگری دانیل کریگ، کریس اوانز، آنا د آرماس، جامی لی کرتس، مایکل، دان جانسون و کریستوفر پلامر برای نخستین بار در فستیوال بین‌المللی فیلم تورنتو در 7سپتامبر 2019 به نمایش درآمده. «چاقوها بیرون» در 27 نوامبر 2019( 6آذر 98) نیز توسط کمپانی لاینگیتز در سینماهای آمریکا اکران شده است. در سایت روتن تومیتوز با استناد به‌نظر 136منتقد به فیلم «چاقوها بیرون» 96درصد امتیاز داده شده است. متاکرتیک نیز براساس نظر 26منتقد به این فیلم از 100 امتیاز 85 امتیاز داده است. دیوید رونی در هالیوود ریپورتر پلات(طرح) فیلم «چاقوها بیرون» را طرحی استادانه توصیف کرده و این فیلم را بسیار سرگرم‌کننده و برای تماشاگران بسیار دلپذیر قلمداد کرده است. در زمان ساخت فیلم‌هایی با موضوع اسرار قتل به‌طور مسلم به عناصری خاص نیاز داریم. اما این عناصر و مواد خام را تنها نمی‌توان در دنیای پیرامون و در فضای سده بیست‌و‌یکم یافت؛ این مسئله‌ای بود که ریان جانسون در زمان نگارش فیلمنامه و کارگردانی فیلم «چاقوها بیرون» به آن پی برد. او متوجه شد که برای یافتن برخی از موادخام و عناصری که ما برای پرداخت یک داستان  یا ساخت یک فیلم سینمایی با موضوع قتل به آن نیاز داریم باید به سال‌های قرن نوزدهم بازگردیم. به گفته ریان جانسون، این مسئله باعث می‌شود که ما داستان‌هایی که تا پایان آن هویت قاتل نامشخص است (کار چه‌کسی بوده) را از هر نوع داستان کارآگاهی دیگر جدا کنیم.
از نظر جانسون، فیلم‌های معمایی - جنایی که قاتل آنها در پایان مشخص می‌شود، باعث شکل‌گیری این سؤال در ذهن مردم می‌شود که قاتل کیست و از همان ابتدای وقوع قتل به‌دنبال قاتل در میان شخصیت‌های اصلی فیلم می‌گردند و مابقی فیلم به‌صورت پروسه پیدا کردن قاتل طی می‌شود. این روند بیشتر شبیه مراحل یک فیلم نوآر کارآگاهی است. ریان جانسون در این‌باره می‌گوید: فیلم‌هایی که به نوعی در پایان قاتل مشخص می‌شود به‌نظر من از نظر سینمایی فیلم‌های مزورانه‌ای هستند؛ چرا که این فیلم‌ها همان ضعف مبنایی را که هیچکاک به آن اشاره کرده بود دارند؛ کل این فیلم‌ها وابسته به صحنه آخرشان هستند که در آن در کمال شگفتی نام قاتلی فاش می‌شود که برای کمتر کسی قابل‌پیش‌بینی است. در ادامه این پرسش در ذهن ریان جانسون شکل گرفت که چگونه می‌توان آثار جنایی که قاتل در پایان آن مشخص می‌شود را به نگارش درآورد که این نقطه ضعف در آن دیده نشود و بوی تازگی بدهد و تماشاگران آن را با فیلم‌های قدیمی این ژانر مقایسه نکنند؟ در این مطلب قصد داریم از زبان خود ریان جانسون به این پرسش پاسخ دهیم.

قربانی 


داستان «چاقوها بیرون» بر محور یک سؤال بزرگ شکل گرفته است؛ پرسشی مبنی بر اینکه چه‌کسی هارلان ترامبی 80ساله را به قتل رسانده و چرا؟ البته از جنبه فنی این سؤال بزرگ خود از 2پرسش مجزا تشکیل شده است. شاید ماهیچ وقت نتوانیم به پاسخ این پرسش که چرا هارلان ترامبی کشته شده برسیم، اما از هم‌اکنون و به‌طور قطعی می‌توانیم اعلام کنیم که ریان جانسون، هارلان ترامبی را به قتل رسانده است و او زمان کاملا کافی برای این کار داشته است. جانسون نیز با اذعان این مسئله می‌گوید: من 10‌سال بود درباره سوژه قتل هارلان ترامبی فکر می‌کردم. شواهد قتل را می‌توان پیدا کرد، اما نه در جدولی که با نخی قرمز بر دیوار اتاق دفترش آویخته شده، بلکه در تعدادی دفترچه یادداشت ایتالیایی با مارک مولسکین که جانسون برای نگارش طرح قتل ترامبی از آنها استفاده می‌کرد. در این دفترچه‌ها ریان جانسون به وضوح به جزئیاتی از جمله انگیزه قتل، آلت قتاله و هویت قاتل یا قاتلان پرداخته است. خود جانسون تصریح کرده که دارای ذهنی است که از جنبه‌های پنهان و معما گونه قتل لذت می برد. جانسون می‌گوید: نگهداری ردپای سرنخ‌ها و زمان‌بندی‌های قتل برای من بسیار سرگرم‌کننده است. با این حال هر زمان روی صحنه، بازیگری به سمت من می‌آید و اینطور به‌نظر می‌رسد که پرسشی در ذهن دارد، قلبم به‌مدت کوتاهی از ضربان می‌افتد و وحشت‌زده می‌شوم؛ چرا که در این لحظه این فکر در ذهنم شکل می‌گیرد که نکند آن بازیگر با طرح پرسشی که من پیش‌تر به آن فکر نکرده بودم، کل پلات (طرح) فیلم را برملا کند. اما این اتفاق در زمان فیلمبرداری حتی در یک مورد هم نیفتاد و هیچ‌یک از بازیگران نتوانستند گرهی از طرح فیلم باز کنند. بنابراین اکنون می‌توان این ادعا را مطرح کرد که جانسون به خوبی طرح قتل را ریخته و هیچ نقطه ضعفی را در این فیلم باقی نگذاشته است.

یادآوری خاطرات مقتول با کریستوفر پلامر


اگرچه فیلم پس از کشته‌شدن ترامبی (با بازی کریستوفر پلامر) آغاز می‌شود اما به‌دلیل بازی نام کریستوفر پلامر که بازیگر مطرح و شناخته‌شده‌ای است. نمی‌شد به هیچ وجه در تمام فیلم از او در نقش یک جسد فیلمبرداری کرد. با حضور کریستوفر پلامر در این فیلم زمینه برای ریان جانسون از هر جهت مهیا می‌شود تا با فلش‌بک‌هایی شخصیت مقتول اسرار‌آمیز فیلم را بیشتر و بهتر به تماشاگران بشناساند. درست از این مرحله است که نخستین نشانه‌های یک مغز متفکر پشت این فیلم آشکار می‌شود. به گفته جانسون، در اغلب فیلم‌ها یا حداقل یک‌سوم آنها، فرد مقتول شخص بد یا بدطینتی است که در بسیاری از مواقع مرور گذشته وی نیز لزوما به پیشبرد داستان فیلم کمک نمی‌کند، اما این قضیه لزوما درباره فیلم «چاقوها بیرون» صدق نمی‌کند. جانسون ضمن مرور گذشته ترامبی ما را با مرد باهوش و خوش‌قلبی آشنا می‌کند که از طریق نگارش آثار جنایی(که نویسنده بسیار موفقی نیز در این عرصه بوده) خانواده خود را به ثروتی سرشار می‌رساند. جانسون در این‌باره می‌گوید: با وجود اینکه او ظاهرا گذشته تیره و تاریکی نداشت با این حال من تلاش کردم حداقل در سکانس‌های اولیه فیلم او را به‌صورت فردی اسرارآمیز جلوه دهم.

خانه مرموز، بزرگ و قدیمی همیشگی


ریان جانسون در فیلم «چاقوها بیرون» تمام عناصر کلاسیک یک داستان جنایی را نیز رعایت کرده، از جمله عناصر اصلی اینگونه از داستان‌ها، خانه بزرگ و قدیمی و مرموز رعب‌آوری است که در اغلب داستان‌های مشهور جنایی ضمن گرد آمدن اکثر اعضای یک خانواده، قتلی در این خانه رخ می‌دهد. اینگونه منازل همانگونه که در اغلب فیلم‌های جنایی – معمایی به تصویر کشیده شده‌اند، خانه‌هایی با راهروهای طولانی و راهروهایی که به حیاط یا باغ راه دارند هستند و در برخی اتاق‌های آنها درهای پنهانی یافت می‌شود. جانسون در این‌باره می‌گوید: لوکیشن اصلی فیلم ما خانه‌ای قدیمی در بیرون شهر بوستون بود، بسیار شبیه به خانه‌هایی که قتل‌های راز‌آلود و اسرار‌آمیز در آنها رخ می‌دهد. علاوه بر اینکه این خانه باید دارای عناصری طنزآمیز باشد که به پیشبرد داستان کمک کند، باید ظاهری هولناک و رعب‌آور نیز داشته باشد. به گفته جانسون، چنین خانه‌ای باید دارای عناصر معماری گوتیک باشد.  همچنین کتابخانه‌ای داشته باشد، که کارآگاه بزرگ داستان ما بتواند گروه بزرگی از مظنونان را در آن گرد آورد تا در نهایت پرده از اسرار قتل بردارد.

مظنونان


اگر سؤال را اینگونه مطرح کنیم که چه‌کسی هارلان ترامبی را کشته؟ باید بدانیم که پاسخ را می‌توان در میان افراد خانواده، نزدیکان ، وابستگان و مستخدمان منزل ترامبی یافت که ریان جانسون با وسواس خاصی برای بازی در فیلم «چاقوها بیرون»، آنان را انتخاب کرده است. اغلب این افراد ظاهرا به نوعی مرتبط با ترامبی هستند و ظاهرا تا حد زیادی انگیزه قتل هارلان ترامبی را دارند. جانسون در این‌باره می‌گوید: اینکه هر کدام از نزدیکان مقتول انگیزه‌ای متفاوت برای قتل وی داشته باشند، بیش از هر چیز دیگری در جذابیت داستان‌های جنایی مؤثر است. بنابراین فهرست اصلی مظنونان ما در این فیلم از این قرارند: لیندا ترامبی(با بازی جایمی لی کورتیس) دختر هارلان ترامبی که زنی قوی و مسلط بر خانواده است و یک ارتباط احساسی خاصی میان وی و پدرش برقرار بوده. والت (مایکل شانون) پسر ضعیف‌النفس هارلان که دقیقا شخصیتی متضاد با خواهرش دارد و بیشتر فردی مطیع و فرمانبر است. جیکوب ترامبی (با بازی جایدین مارتل) نوه هارلان ترامبی که از نظر ظاهر و طرز رفتار به‌نظر یک افسر نازی در حال ترفیع به‌نظر می‌رسد و همچنین از افرادی که در اینترنت با سایر کاربران شبکه‌های اجتماعی به بحث و جدل و دعوا می‌پردازد و کلا دارای روحیه پرخاشگری است. جانسون در ارتباط با شخصیت جیکوب ترامبی می‌گوید: اگر آگاتا کریستی هم امروز می‌خواست داستان جنایی بنویسد، از یک شخصیت پرخاشگر معتاد به اینترنت استفاده می‌کرد. من خواستم از این نوع شخصیت به‌عنوان کاریکاتوری از دنیای امروز استفاده کنم. به گفته جانسون، سایر مظنونان در این فیلم که اغلب آنها خسیس و بدطینت هستند در حال اتهام‌زنی و فریاد کشیدن بر سر یکدیگر هستند تا به نوعی خود را از خطر مقصر قلمداد شدن برهانند. آنها فقط به منافع و پیشرفت خویش و ثروتی که از هارلان ترامبی به جا مانده فکر می‌کنند.

نگارش کتاب و فیلمنامه؛ آگاتا کریستی و پوآرو


جانسون در حالی‌که در حال توصیف کردن مظنونان فیلمش است، گریزی نیز به شرایط دنیای امروز و به‌ویژه آمریکای مدرن می‌زند و می‌گوید: تصور می‌کنم هر زمانی که شما برای نگارش فیلمنامه پشت میز می‌نشینید بهتر چیزی که در آن لحظه شما را اندکی دلخور می‌کند در ذهن داشته باشید. جانسون می‌گوید: به‌عنوان فردی که درباره ژانرها و افراد مختلف در حوزه کتاب‌های جنایی – معمایی مطالعه کرده‌ام، می‌دانم که آگاتا کریستی هیچ‌گاه درباره مسائل اجتماعی چیزی ننگاشته است اما از لابه‌لای نوشته‌های وی می‌توان فهمید که متوجه اوضاع جامعه زمان خود بوده و انتقادات خود را با استعاره و کنایه در کتاب هایش مطرح کرده. او در نوشته‌هایش از جامعه بریتانیای زمان خود به‌نحوی طنزآمیز و هجوآمیز انتقاد می‌کند. پوآرو، کارآگاه مشهور رمان‌های کریستی یک خارجی بود که باید دائم با نگرش منفی‌ای که در جامعه بریتانیا نسبت به شیوه زندگی و تفکرش و خارجی و بلژیکی بودنش وجود داشت، مبارزه کند. کارآگاه کلمبو (سریالی قدیمی که سال‌ها قبل از تلویزیون آمریکا پخش می‌شد) هم از کارآگاهانی است که من برای ایجاد شخصیت کارآگاه در فیلم «چاقوها بیرون» از وی الهام گرفته‌ام. کارآگاه کلمبو به‌عنوان یک مبارز علیه طبقات اجتماعی در آمریکا به تصویر کشیده شده بود. البته من در این فیلم تلاش نکرده‌ام پیامی منتقل کنم یا این فیلم اساسا از آن دسته از آثار سینمایی حاوی پیام خاصی نیست، اما به نوعی تلاش کرده‌ام این فیلم را تا حدی کاریکاتورگونه بسازم تا مقبول جامعه امروزی آمریکا واقع شود و چیزی برای گفتن در این جامعه داشته باشد. بنابراین فیلم «چاقوها بیرون» به چیزهایی بیش از پرسش‌هایی نظیر کی؟ کجا؟ چرا؟ می‌پردازد.

فیلمی درباره آمریکای ترامپ


اگرچه موضوع فیلم «چاقوها بیرون» به‌مدت 10سال در ذهن ریان جانسون بوده و او طی این مدت بخش‌های اولیه پلات (طرح) آن را در دفترچه‌های یادداشت خود نگاشته بود، با این حال او نگارش فیلمنامه «چاقوها بیرون» را به‌طور جدی از سال 2018 آغاز کرد. در نتیجه با دیدن فیلم متوجه می‌شویم که به وضوح فیلمی است درباره آمریکای دوران ترامپ. این فیلم دارای تم‌ نژاد‌پرستانه، تم‌هایی درباره نحوه رفتار با مهاجران و حرص و آز و طبقات بالا و فرودست و ثروتمندان و فقراست. جانسون در این‌باره می‌گوید: من تمام مدت نگارش فیلمنامه تلاش می‌کردم بتوانم تمام این تم‌ها را در فیلم بگنجانم که این فیلم بتواند به‌طور کامل معاصر و امروزی جلوه کند.

«پوآروی پیتر یوستینف»؛ الهام‌بخش ریان جانسون


جانسون از زمان دیدن فیلم‌های «شیطان زیر آفتاب» و «مرگ در نیل» که هر دو با اقتباس از آثار آگاتا کریستی ساخته شده و در آنها پیتر یوستینف در نقش هرکول پوارو بازی می‌کرد، عاشق فیلم‌های جنایی و معمایی شده بود و از همان زمان فکر ساخت یک فیلم جنایی با موضوع قتل اسرارآمیز در ذهنش شکل گرفته بود. جانسون در ابتدا قصد نداشت در ساخت فیلم «چاقوها بیرون» لزوما از تیمی متشکل از بازیگران مطرح سینما استفاده کند. او در این‌باره با خنده می‌گوید: پیش از آغاز کار ساخت فیلم تصور می‌کردم استفاده از تیمی مملو از بازیگران مطرح کار بیهوده‌ای خواهد بود. اما اکنون بر این باورم که خیلی خوب است که ما از تیمی از بازیگران قوی برای ساخت این فیلم استفاده کردیم؛ چرا که بخشی از لذت این فیلم به بازی قوی و مؤثر این بازیگران بازمی‌گردد. علاوه بر بازیگران مشهوری نظیر دنیل کریگ (در نقش کارآگاه)، کریستوفر پلامر(در نقش هارلان ترامبی)، کریس اوانز(در نقش نوه هارلان ترامبی)، مایکل شانون(پسر هارلان ترامبی) و جایمی لی کرتیس(دختر هارلان ترامبی)، جانسون در این فیلم از آنا د آرماس بازیگر شناخته شده سینمای اسپانیا نیز استفاده کرده. او در این فیلم در نقش پرستار هارلان ترامبی، یکی از شخصیت‌های محوری بازی می‌کند. او درجریان فیلم «چاقوها بیرون»، کارهای مهم و پیچیده‌ای را انجام می‌دهد.

کارآگاه


اگر قرار است ما به این پرسش پاسخ دهیم که چه‌کسی هارلان ترامبی را کشت؟ نیاز به ایجاد شخصیت کارآگاهی داریم که بتواند پاسخ این پرسش را پیدا کند. اگر هم برای او در ابتدای کار پیدا کردن قاتل دشوار باشد، او دست‌کم باید گزینه‌های احتمالی را در ذهن خود دست‌چین کرده باشد. در زمانی که جانسون به‌دنبال ایجاد شخصیت یک کارآگاه بزرگ برای فیلمش بود، به خوبی می‌دانست که سایه کارآگاهانی نظیز پوآرو، مارپل، کلمبو، لرد پیتر ویمزی و دکتر فلز بر سرش سنگینی می‌کند. جانسون به این نکته اذعان کرده که انتخاب کارآگاه مناسب برای فیلم «چاقوها بیرون» از دشوارترین کارهای او بوده و در این زمان از نظر ذهنی بسیار تحت فشار قرار داشته. او می‌گوید: من می‌دانستم چه وظایفی از وی می‌خواهم انجام دهد. طرح کلی از اینکه او چگونه باید در جهت کشف مظنون تلاش کند را در ذهن داشتم اما انتخاب گزینه مناسب برای این نقش مشکل‌ترین قسمت بود. جانسون در ابتدا می‌خواست شخصیت کارآگاه چیزی داشته باشد که او را از نظر بصری از دیگران متمایز می‌کرد؛ مانند سبیل خاص پوآرو یا بارانی ارزان کلمبو و سیگارهای سبزی که می‌کشید.

دانیل کریگ در نقش کارآگاه بنوا بلان


او در نهایت 3تصمیم درباره کارآگاهش گرفت؛ این کارآگاه باید اهل جنوب و نیوانگلند باشد. نام او باید به یاد معلم فرانسه جانسون بنوا بلان باشد. اما شخصیت این کارآگاه زمانی باید شکل می‌گرفت که جانسون بازیگر موردنظر را برای این نقش پیدا می‌کرد. او سپس کار نگارش روی شخصیت کارآگاه خود را آغاز کرد. او در این زمان به این نتیجه رسیده بود که بهترین کسی که می‌تواند نقش کارآگاه را در فیلم «چاقوها بیرون» بازی کند جیمز باند است، البته جیمز باندی که نقش‌اش را دانیل کریگ بازی می‌کند. جانسون در این‌باره می‌گوید: من عاشق بازی دانیل در نقش جیمز باند هستم. قبلا هم تعدادی از اجراهای او را سر صحنه دیده بودم و متوجه توانایی بازیگری‌ و بامزه بودنش شده بودم. اما تصور نمی‌کردم او در دسترس باشد. دانیل کریگ در آن زمان در دسترس نبود؛ چرا که قرار بود در فیلم «زمانی برای مردن نیست»، بازی کند. اما با عوض شدن کارگردان و تهیه‌کنندگان این فیلم، پنجره‌ای برای دانیل کریگ در میان برنامه‌هایش باز شد و او توانست به اندازه کافی فرصت برای حضور و ایفای نقش در فیلم «چاقوها بیرون» را داشته باشد. به گفته جانسون، او بازیگری است که به خوبی با کارگردان و عوامل تولید فیلم همکاری می‌کند. جانسون درباره وی توضیح می‌دهد: من برای اینکه او بتواند با لهجه‌ای که می‌خواستم در فیلم صحبت کند، تعدادی از فایل‌های ضبط شده شلبی فوت، مورخ را برایش فرستادم. نتیجه حضور دانیل کریگ در این فیلم فوق‌العاده بود. او توانست در نقش یک شخصیت بامزه به خوبی ایفای نقش کند. او با نواختن یک نت پیانو در زمان بازجویی از اعضای خانواده ترامبی، ذهن آنها را مشوش یا با دست‌زدن به منوی انتخاب موزیک در‌ آی‌پادش آنها را عصبی می‌کرد. او در یکی از صحنه‌های فیلم توضیح مبسوطی درباره دلیل وجود سوراخ در وسط شیرینی دونات ارائه می‌دهد. با دیدن بازی دانیل کریگ در طول فیلمبرداری لبخندی حاکی از رضایت بر لبانم نقش می‌بست و به‌خود می‌گفتم خب الان فکر می‌کنم که ما دیگر خیالمان بابت ساخت فیلم راحت شده است.


مظنونین اصلی: لیندا ترامبی دختر هارلان ترامبی که زنی مسلط بر خانواده است؛ والت پسر ضعیف‌النفس هارلان که بیشتر فردی مطیع و فرمانبر است؛ جیکوب ترامبی نوه هارلان ترامبی که از نظر ظاهر و طرز رفتار به‌نظر یک افسر نازی در حال ترفیع به‌نظر می‌رسد و همچنین از افرادی است که در اینترنت با سایر کاربران شبکه‌های اجتماعی به بحث و جدل و دعوا می‌پردازد و کلا دارای روحیه پرخاشگری است