28سال‌تعلیق قوانین ضد دود
دستکم 15قانون در زمینه کاهش آلودگی هوا تاکنون اجرایی نشده است
سیدمحمد فخار _ خبر‌نگار
با انگشت‌تان یک سانتی‌متر را مشخص کنید. حالا همین را به 10هزار قسمت تقسیم کنید. این یعنی میکرون. هوای تهران 8روز متوالی است که آلوده شده و چیزی که باعث کاهش دید شده، ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون است. حالا به این فکر کنید که چقدر از این ذره‌ها باید در هوای شهر مانده باشد که دید افقی‌مان را محدود کرده باشد.
سالانه 10هزار تن ذرات معلق در تهران تولید می‌شود و این یعنی به‌طور متوسط روزی 27تن ذرات میکرونی مستقیم وارد هوا می‌شود. کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و سواری‌ها نقش اصلی را در حجم تولیدی دارند و مونواکسیدکربن را هم موتورسیکلت‌ها به هوای تنفسی اضافه می‌کنند. کاش کار به همین‌جا ختم شود. جو تهران هم این آلاینده‌ها را که سالانه 690هزار تن هستند، باز تولید می‌کند و دوباره برای خودمان می‌فرستد. یعنی به‌طور متوسط روزانه 1917تن آلاینده در تهران تولید می‌شود و وقتی باد نیاید، روزگار هوا همین می‌شود که می‌بینید. فرسودگی، کیفیت نازل قطعات خودرویی، بی‌اعتنایی خودروساز به گارانتی دائم کاتالیست و پایین بودن سطح استاندارد معاینه فنی باعث می‌شود با کوچک‌ترین ترافیکی، هوای شهر به اغما برود.
قانون داریم، اجرا چطور؟
انبوهی از قوانین بلند بالا طی 28سال اخیر در حوزه کاهش آلودگی هوا تصویب شده که گاه بسیار مؤثر و کارا بوده و هست اما اینکه به کدام‌یک عمل شده و کدام‌یک در مسیر اجرا قرار گرفته‌اند، شرایط فعلی بحران هوا، گویاست. بی‌شک مهم‌ترین بحث در این شرایط فقدان نظارت بر روند اجراست. اینکه کوهی از قوانین داشته باشیم، ذره‌ای از ذرات معلق را رفع نمی‌کند و باید پس از قانون، نظارت بر اجرا به‌طور سفت و سخت مورد توجه قرار گیرد. مجلس عالی‌ترین نهاد نظارتی است که در این زمینه وظایف اصلی را دارد. سازمان محیط‌زیست به‌عنوان ناظر کل کشور و حتی شوراهای شهر همگی در این بخش مقصرانی هستند که هیچ‌گاه برای آلودگی هوا دل نسوزانده‌اند و یا اگر عملکردی داشته‌اند، هیچ‌گاه این عمل از سوی نهادهای قضایی مورد پیگیری قرار نگرفته است. برای نمونه به آخرین گفته‌های رئیس سازمان بازرسی درباره پرونده متهمان آلودگی هوا مراجعه کنید. زمستان96 قرار بود مقصران را به سران سه‌قوه اعلام کنند و پس از آن خبر دیگری منتشر نشد و انگار به بایگاهی سپرده شده باشد.
روی دیگر سکه
هرگاه قانون در این کشور برای کاهش آلودگی هوا اجرایی شده، موفقیتی چشمگیر را نصیب مردم کرده است. سال81 سرب از بنزین حذف شد. سال82 پیکان به تاریخ پیوست. سال97 معاینه فنی خودروهای مکانیزه کنترل شد و هرکدام از این اقدامات، اثری فوق‌العاده در کاهش آلودگی هوا داشتند. اما قوانین زمین مانده بسیاری وجود دارد که باید به آنها پرداخته شود و جدول این گزارش به آنها می‌پردازد.
