الهه‌های صورت زخمی

زهرا رستگار مقدم_ روزنامه نگار

همه‌چیز از نمایش همایون غنی‌زاده شروع شد وگرنه تئاتر همیشه با احتیاط و دست‌به‌عصا روی صحنه رفته بود. قرار بود نمایشی که عنوان تئاتر میلیاردی‌ را با خود یدک می‌کشید، دستمزدهای اندک تئاتری‌ها را یکباره بالا بکشد و بر سر زبان‌ها بیندازد. این تئاتر، برای بازگشت سرمایه و سودآوری، نیاز داشت قیمت کف سالن‌های نمایش را با قیمت بالای بلیت جابه‌جا کند. البته چنین وضعیتی بارها مورد نقد قرار گرفته بود، به‌گونه‌ای که صحبت درباره بلیت‌های گران‌قیمت تئاتر، وزیر ارشاد وقت را نیز وارد جریان کرد تا واکنشی تند نشان دهد و بگوید: «تئاتر لاکچری تیر خلاص به این هنر است». نمایش‌های مجلل، بازیگرانشان را از ستارگان سینما انتخاب می‌کردند تا برنامه فروش، با جذب تماشاگر برای دیدن هنرمندان به خوبی پیش رفته و سودآور شود. با این‌حال اطلاعات و آمار دقیقی درباره بلیت فروخته‌شده و درآمد حاصل از هر نمایش وجود ندارد و برای پی بردن به آمار فروش باید به حدود و عددهای تقریبی اکتفا کرد.

می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد 
نویسنده و کارگردان: همایون غنی‌زاده
بازیگران: ویشکا آسایش، بهرام افشاری، سجاد افشاریان، سیامک صفری، داریوش موفق و همایون غنی‌زاده

این نمایش به کارگردانی همایون غنی‌زاده 2بار در سال‌های 95و 97روی صحنه رفت. «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» در سال اول با فروش بلیت‌های 25تا 70هزار تومانی 2ماه روی صحنه تالار وحدت بود و رکورد فروش تاریخ تئاتر ایران را در سال ١٣٩٥ از آنِ خود کرد. این نمایش که در نوبت دوم اجرا در سال 97 برای یک‌ماه‌ونیم با قیمت بلیت 70تا 200هزار تومان روی صحنه می‌رفت، قیمت بلیتش 60هزار تومان کاهش یافت و درنهایت با بلیت 70تا 140هزار تومان روی صحنه رفت. هر چند آماری رسمی از میزان فروش می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد منتشر نشده، اما گفته می‌شود نمایش همایون غنی‌زاده در نوبت اول یک‌میلیارد تومان و در نوبت دوم 2میلیارد تومان در تهران فروش داشته است. همان زمان درباره گران بودن قیمت بلیت‌ها صحبت‌های زیادی شد؛ مثلا مدیرعامل بنیاد رودکی گفت که حداکثر قیمت در قرارداد ۱۴۰هزارتومان بوده و او از قیمت ۲۰۰هزار تومانی خبر نداشته است. اما گروه برای خودش استدلالی داشته مبنی بر اینکه بازیگران نمایش 5برابر دستمزد خودرا  نسبت به اجرای قبلی طلب کرده و گروه مکانی را برای دپوی دکور اجاره کرده‌اند، اما در بارندگی‌های سال گذشته دکور از بین رفته و قیمت متریال ساخت دکور نیز در چندان‌ماه گذشته افزایش یافته است.

اعتراف 
نویسنده: برد میرمن
کارگردان: شهاب حسینی
بازیگران: علی نصیریان، شهاب حسینی، صالح میرزا‌آقایی  و نیما رئیسی 

نمایش «اعتراف» به کارگردانی شهاب حسینی در تالار اصلی تئاترشهر روی صحنه رفت و استقبال زیاد مردم برای تماشای این نمایش باعث شد که از همان ابتدا بلیت‌ها برای چند هفته جلوتر پیش‌فروش شود تا بسیاری از کسانی که خواهان دیدن این نمایش و به نوعی شهاب حسینی و علی نصیریان روی صحنه هستند، برای خرید بلیت به دردسر بیفتند. این نمایش در سال 96 با بلیت‌های 40 تا 60هزار تومانی اجرا شد و بازار سیاهی حول آن شکل گرفت. اعتراف با 73اجرا، به درآمدی یک‌میلیارد و 200میلیون تومانی دست یافت. نباید از یاد ببریم که فارغ از دستمزد عوامل نمایش باید به هزینه‌های دیگری همچون طراحی صحنه، طراحی موسیقی، طراحی لباس، طراحی نور، طراحی گریم، طراحی گرافیک، تبلیغات، هزینه مکان تمرین و مهم‌تر از همه هزینه اجاره سالن نگاهی بیندازیم. البته شهاب حسینی درمورد پرداخت به طراحی موسیقی که برادرش بوده و چهره این نمایش که خودش بوده و سالن که تالار اصلی تئاترشهر بوده نسبت به دیگران کمتر هزینه کرده است.

الیور توئیست
دراماتورژ: محمدرضا کوهستانی
کارگردان: حسین پارسایی
بازیگران: امیرکاوه آهنین‌جان، مهناز افشار، آتیلا پسیانی، سعید چنگیزیان، هوتن شکیبا، داریوش موفق، نوید محمدزاده و...

پاییز سال 96 بود که «الیورتوئیست» با بلیت‌های
 40 تا 140هزار تومانی روی صحنه رفت. این نمایش در ۴‌ماه اجرای عمومی و گاهی در ۲سانس در یک روز، با بیش از ۷۵ هزار تماشاگر و 100اجرای عمومی رکورد فروش و سود در اجراهای تئاتر را شکست. با توجه به اینکه ظرفیت تالاروحدت حدود ۹۰۰ نفر است در هر اجرا به‌صورت میانگین 50میلیون تومان بلیت فروخته شده است. گفته می‌شود این نمایش تا 4میلیارد تومان درآمد داشته است. برای این اثر دکور بسیار عظیمی ساخته شد که احتمالا یکی از بهترین دکورهای یک‌‌دهه اخیر نمایش‌های روی‌صحنه‌رفته ایران محسوب می‌شود. 
برای ساخت این دکور حتما تلاش شده و در کنار آن، برای حجم بالای لباس و جزئیات، هزینه قابل توجهی صورت گرفته که در نوع خود کم‌سابقه است و بازی مهناز افشار، نوید محمدزاده و شماری دیگر از بازیگران شناخته‌شده را لحاظ کنید. در آن روزها، بعضی رسانه‌ها از هزینه 2.5میلیارد تومانی تولید این تئاتر گفتند که رقم بسیار قابل‌توجهی است.

ملاقات
نویسنده: فریدریش دورنمات
کارگردان: پارسا پیروزفر

بازیگران: پانته‌آ پناهی‌ها، پارسا پیروزفر، سیاوش چراغی‌پور، داریوش موفق و...
پارسا پیروزفر «ملاقات» فریدریش دورنمات را با بلیت‌های 35 تا 70هزار تومانی روی صحنه تئاترشهر برد. این نمایش که 2‌ماه در حال اجرا بود از اسفند 97تا اردیبهشت 98توانست درآمدی 2میلیاردی داشته باشد.

جنایت و مکافات 
براساس داستانی از فئودور داستایوفسکی
کارگردان: رضا ثروتی

بازیگران: بابک حمیدیان، آتیلا پسیانی، طناز طباطبایی، مهدی سلطانی، مینا ساداتی، پیام دهکردی، پانته آ بهرام، اصغر پیران و بهناز جعفری
رضا ثروتی در خرداد ۱۳۹۸ در تالار وحدت نمایش «جنایت و مکافات» را روی صحنه برد. این نمایش در یک‌ماه اجرا، چندبار با مشکلاتی مواجه شد. این نمایش با بلیت‌های 50 تا 180هزارتومانی به درآمدی حدود 2میلیاردتومان دست یافت. نقطه قوت این نمایش را طراحی صحنه و لباس آن می‌دانند. هزینه این دکور بی‌شک رقم قابل‌توجهی است. از سوی دیگر استفاده از بازیگران صاحب‌نام و تبلیغات رقم قابل‌توجهی را به این نمایش تحمیل کرده است. با توجه به اینکه هیچ‌یک از گروه‌های تئاتری، حاضر به صحبت درباره هزینه‌های خود نشدند در مطلب دیگری کف هزینه‌کرد برای اجرای یک تئاتر را بررسی کرده‌ایم.

بینوایان 
کارگردان: حسین پارسایی
بازیگر: پارسا پیروزفر، نوید محمدزاده، نیلوفر خوش‌خلق، سحر دولتشاهی، هوتن شکیبا و اشکان خطیبی

نمایش موزیکال «بینوایان» در سالن هتل اسپیناس‌پالاس روی صحنه رفت. پارسایی با بینوایان رکورد گران‌ترین بلیت نمایش ایران را ثبت کرده بود، با این حال می‌خواست بلیت‌های این نمایش را به 200هزار تومان برساند. نمایش پارسایی 2‌ماه در سال 97 روی صحنه بود. برای دیدن این نمایش بیش از ۸۰ هزار نفر اقدام به خرید بلیت‌ کردند. با توجه به میانگین قیمت بلیت این نمایش، به‌نظر می‌رسد که با بلیت 55تا 185هزار تومانی، 5میلیارد تومان فروش داشته است. بینوایان در سالن ۲۵۰۰ نفری اسپیناس پالاس اجرا شد که هزینه اجاره یک شب این سالن بدون در اختیار قراردادن امکانات صوتی آن چیزی بین 80تا ۱۵۰ میلیون تومان است. بینوایان 2ماه روی صحنه بود و هر ‌ماه ۲۶اجرا (جز 4تعطیلی در ماه) داشت. اجاره سالن را که به‌دست آوردید دستمزد بازیگران را اضافه کنید؛ پارسا پیروزفر، نوید محمدزاده و... . این رقم نامعلوم را اضافه کنید به بیلبوردهایی که برای در اختیار گرفتن هر کدام از آنها باید میلیونی هزینه کرد. کمپین تبلیغاتی بینوایان به‌طور انحصاری در اختیار یک شرکت تبلیغاتی به نام «آینه تهران ویژن» بود؛ شرکتی تبلیغاتی با ۱۷سال سابقه که تعدادی از بیلبوردهای تهران و حومه را انحصاری در اختیار داشت.

کندوکاوی در هزینه‌ها
بگذارید برای بررسی هزینه‌های یک نمایش در ابتدا به این گفته حسین پارسایی اشاره کنیم؛ کارگردانی که اکنون مولن‌روژ را به‌عنوان اثر پرهزینه دیگری روی صحنه دارد. او می‌گوید: «من شنیدم مرکز هنرهای نمایشی بین 7 تا 25میلیون‌تومان به گروه‌های نمایشی کمک‌هزینه می‌دهد. همه می‌دانیم که این مبلغ، پول چای و بیسکوئیت یک گروه است که فقط چند‌ماه تمرین می‌کنند. اگر با این شرایط قیمت بلیت را هم 30هزار تومان بگذاریم و در خوش‌بینانه‌ترین حالت سالن هم هر شب پر شود بازهم هزینه تولید درنمی‌آید. در هر جای دنیا اگر بخواهید تئاتر خوب ببینید باید 12تا 150یورو، 20تا 180دلار و 13تا 140پوند هزینه کنید». با وجود این، در لیست به دست‌آمده، ما با هزینه‌هایی که حسین پارسایی خرج تئاترش کرده کاری نداریم و پایه این هزینه‌ها را درنظر خواهیم گرفت. در این‌باره از فعالان تئاتری کمک گرفته‌ایم.