تاب‌آوری
نگاهی کلی به بی‌خوابی
فاطمه کاشانی نسب ـ روانپزشک
ما انسان‌ها تقریباً یک سوم از زندگی را در خواب به سر می‌بریم. بی‌خوابی یکی از شایع‌ترین شکایات پزشکی بوده و حدود یک‌سوم افراد جامعه نوعی از انواع بی‌خوابی را در طول زندگی خود تجربه کرده‌اند. بی‌خوابی به‌صورت ناتوانی در شروع خواب یا بیدار شدن‌های مکرر در طول شب یا بیدارشدن در صبح زود همراه با ناتوانی در بازگشت به خواب است. بی‌خوابی می‌تواند به سلامت عمومی و کیفیت زندگی فرد آسیب وارد کند. به‌عنوان مثال، خواب آلودگی روزانه، خستگی، اختلال تمرکز و حافظه، تحریک‌پذیری، پرخاشگری و تصادفات رانندگی از مشکلات مرتبط با بی‌خوابی شبانه هستند که برای بیمار در طول روز ایجاد می‌شوند. علاوه بر آن مشکل بی‌خوابی در زنان شایع‌تر از مردان بوده و با افزایش سن میزان آن نیز افزایش می‌یابد به‌طوری‌که در افراد بالای ۶۵ سال این میزان از‌درصد بالاتری برخوردار می‌شود. بی‌خوابی کوتاه‌مدت اغلب گذرا بوده و با حوادث استرس‌زای زندگی مانند امتحان، فقدان عزیزان، طلاق و سایر استرس‌های هیجانی همراه است. برای درمان این بیماران، توصیه به رعایت بهداشت خواب، اطمینان بخشی به بیمار و گاهی استفاده کوتاه‌مدت از داروهای خواب‌آور که توسط پزشک تجویز شده باشند، کمک‌کننده است. در بی‌خوابی‌های مزمن، مشکل بیمار حداقل 3ماه طول کشیده و حداقل 3 شب در هفته تکرار می‌شود، در این صورت باید بیمار از نظر افسردگی، اضطراب، اختلالات تنفسی حین خواب، ریفلاکس گوارشی، مشکلات تیروئید و سایر مشکلات روانپزشکی و جسمی همواره ارزیابی شود. برای درمان بی‌خوابی مزمن، ترکیبی از درمان‌های شناختی‌ـ رفتاری، رعایت اصول بهداشت خواب و نیز استفاده صحیح ازدارو درمانی در کنار درمان مشکلات زمینه‌ای، کمک‌کننده خواهد بود.
