پاسخ به سؤالات حقوقی
مریم مرادی عرب ـ حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری
اگر خوانده بعد از دوبار ابلاغ شورای حل اختلاف در جلسه شورا شرکت نکند، چه می‌شود؟
با استناد به ماده۹۵ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، عدم‌حضور خوانده مانع از رسیدگی نبوده و بدون حضور خوانده دادگاه رأی خود را صادر می‌کند.
اگر مرد برای پرداخت نفقه تعهد محضری بدهد ولی به تعهدات خود عمل نکند، تکلیف چیست؟ لطفا راهنمایی کنید؛ درصورتی که زوج هم از زوجه برای ازدواج مجدد رضایت گرفته باشد.
2 نوع ضمانت اجرا برای خودداری مرد از پرداخت نفقه وجود دارد؛ اول ضمانت اجرای حقوقی که در این صورت، هرگاه با وجود تمکین زن، شوهر از پرداخت نفقـه خودداری کند، زن می‌تواند با طرح دعوی حقوقی، محکومیت او را به پرداخت نفقه از دادگاه بخواهد. در این صورت، دادگاه حکم به پرداخت نفقه خواهد داد. اگر دادگاه حکم به پرداخت نفقه صادر کند و مرد واقعا از پرداخت آن ناتوان باشد، زن این حق را دارد که در صورت تمایل، تقاضای طلاق کند. نکته دوم، ضمانت اجرای جزایی است. از آنجا که نپرداختن نفقه در قانون، جرم محسوب می‌شود، زن می‌تواند با مراجعه به دادسرای عمومی، تعقیب جزایی شوهر را بخواهد که در این صورت با اثبات عدم‌پرداخت نفقه، مرد علاوه بر پرداخت نفقه به مجازات مقرر در قانون نیز محکوم خواهد شد.
آیا همسرم را به این دلیل که باردار نمی‌شود می‌توانم طلاق بدهم؟ تکلیف مهریه او چه می‌شود؟
مطابق ماده۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می‌تواند زن خود را طلاق دهد. اما مهریه حقی است قانونی بر گردن مرد که باید درصورت مطالبه زن پرداخت کند؛ حتی اگر زن ناشزه باشد، بدین معنی که از مرد (شوهر) تمکین نکند و یا اینکه بیمار باشد یا حتی مرتکب جرمی شده باشد و یا خیانت کند. اینها ارتباطی به مهریه او ندارد و همه این موارد مطلقا مانع دریافت و استحقاق زن نسبت به مهریه نیست.
مدتی از فوت شوهرم گذشته است. آیا می‌توانم مهریه خود را از مراجع قضایی بخواهم؟
فوت زوج مانع امکان مطالبه مهریه توسط شما نیست. می‌توانید با ارائه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه در این مورد اقدام کنید. زوجه می‌تواند از لحظه پس از فوت همسرش تا هر زمان که بخواهد برای مطالبه مهریه خود به دادگاه خانواده محل اقامتش مراجعه کند و دادگاه نیز براساس اموال باقیمانده از مرد، مهریه را به همسرش می‌دهد. پس از مرگ شوهر، ابتدا باید دیون وی پرداخت شود. والدین شوهر، همسر یا همسران وی و فرزندانش ازجمله افرادی هستند که پس از فوت مرد از وی می‌توانند ارث ببرند، اما پرداخت ارث به وارثان شوهر، پس از پرداخت بدهی‌های وی میسر است.
از فردی طلبکار هستم اما ادعا می‌کند مالی ندارد. چطور می‌شود اموال او را پیدا و توقیف کرد؟
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مدیون این است که دسترسی به اموال طلبکار داشته باشد تا بتواند از محل آن اموال، طلب خود را وصول کند. این در حالی است که غالباً مدیون به‌دلیل عدم‌حمایت‌های قانونی در این مورد موفق به شناسایی اموال محکوم علیه نمی‌شد. یکی از همین موارد عدم‌توفیق، عجز طلبکار نسبت به شناسایی و توقیف حساب‌های بانکی محکوم علیه است. اما در ادامه به بیان برخی حمایت‌های قانونگذار از محکوم‌له در جهت توقیف و شناسایی حساب‌های بانکی محکوم علیه خواهیم پرداخت. قانونگذار در ماده۱۹ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بیان می‌کند: مرجع اجرا‌کننده رأی باید به درخواست محکومٌ‌له به بانک مرکزی دستور دهد که فهرست کلیه حساب‌های محکومٌ‌علیه در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری را برای توقیف به مرجع مذکور تسلیم کند. همچنین مطابق تبصره‌یک ماده موصوف، مراجع مذکور در این ماده مکلفند به دستور دادگاه فهرست و مشخصات اموال متعلق به محکومٌ‌علیه و نیز فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور از زمان یک‌سال قبل از صدور حکم قطعی به بعد را به دادگاه اعلام کنند. تبصره۲- مفاد این ماده در مورد اجرای قرار‌های تأمین خواسته موضوع ماده۱۰۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379/01/21 و نیز اجرای مفاد اسناد رسمی مجری است.
