آغاز صدای خوش پیانو

پیانو یکی از دلنشین‌ترین و زیباترین سازهای موسیقی است که اختراع آن به اوایل قرن هجدهم میلادی بازمی‌گردد. قبل از اختراع پیانو از‌سازی‌ به نام هارپسیکورد استفاده می‌شد. تفاوت عمده و مهمی که پیانو با سازهای مشابه قبل از خود داشت این بود که در سازهای مشابه قبلی، شدت صدای حاصل از فشرده شدن یک کلاویه (کلید)، مستقل از شدت ضربه واردشده بر کلید، مقداری ثابت بود، اما در پیانو نوازنده قادر است با ملایم ضربه‌زدن به کلیدها صدایی نرم‌تر ایجاد یا با ضربات محکم‌تر صدایی درشت‌تر تولید کند. پیانو بالاترین دامنه صوتی را در میان سازهای معمول (به جز ارگ کلیسا) دارد. این ساز به‌طور معمول حدود 7اکتاو (فاصله 2نت همنام متوالی) دارد و قادر به تولید فرکانس‌هایی بین 27تا 4186هرتز است. درحالی‌که ویولن تنها 5 اکتاو تولید می‌کند.

تولد نابغه موسیقی
«بارتولومئو کریستوفوری دی فرانچســــکو» در روز چهارم‌مـــاه می سال1655در شهر پادووا در جمهوری ونیز ایتالیا چشم به جهان گشود. درباره سال‌های نخستین زندگی او، اطلاعات چندانی منتشر نشده، اما آن چیزی که مشخص شده اینکه او نزد یک ویولن‌ساز مشهور به نام «نیکولو آماتی» مشغول به‌کار بوده است. بارتولومئو بعدها در سال1688و در 33سالگی به استخدام پرنس فردیناندو ده‌‌‌مدیچی درآمد؛ کسی که به موسیقی عشق می‌ورزید.

اختراع پیانو
به گزارش همشهری، کریستوفوری پیش از اختراع پیانو، 2 کیبورد ساخت که این دو وسیله موسیقی نیز همانند بسیاری دیگر، توسط پرنس فردیناندو نگهداری می‌شد. این دو کیبورد در سال1700رونمایی شدند. امکانات برای ساخت سازها، توسط ده‌‌مدیچی مهیا می‌شد و این باعث شد تا کریستوفوری تمام وقت خود را صرف طراحی و ساخت کند. او با الهام از ‌سازی‌ با نام hammered dulcimer، وسیله‌ای ابداع کرد که با پرتاب مضرابی با پوشش نرم به سمت سیم‌ها در زمان فشردن کلید، نت‌های مختلف را ایجاد می‌کرد.
بارتولومئو نام ساز جدیدش را «کیبورد ساخته‌شده از چوب درخت سرو با صدای نرم و بلند» گذاشت! اختراع پیانو تا مدت‌ها مسکوت باقی ماند و کسی خبر نداشت که این ایتالیایی هنرمند، چه‌سازی‌ را اختراع کرده است. تعداد دقیق پیانوهایی که کریستوفوری ساخته، مشخص نیست، اما 3مدل از پیانوهای او درحال حاضر موجود است.

نحوه کارکرد
چکش‌های پیانو به‌وسیله مجموعه‌ای از اهرم‌های ظریف به کلیدهای پیانو متصل هستند. به مجموعه این اهرم‌ها و چکش‌ها عملگر یا پیانو گفته می‌شود. وظیفه این مجوعه افزایش شتاب چکش‌ها در برخورد به سیم‌ها و کنترل عکس‌العمل بازگشتی آنها پس از برخورد به سیم است. معمولا سر چکش‌ها توسط لایه‌ای از نمد یا الیاف مشابه طبیعی و یا مصنوعی پوشانده می‌شود تا کیفیت صدای پیانو را بهتر کند. کیفیت صدای پیانو متأثر از عوامل دیگری نظیر کیفیت صفحه صداست.

پیانوی آلمانی و تأییدیه باخ
همانگونه که پیش‌تر اشاره شد، پیانوهای ساخت کریستوفوری چندان شهرتی پیدا نکرد، اما یک سازنده ساز آلمانی به نام گوتلیپ سیلبرمان با مطالعه نوشته‌ها و ساختار پیانوی ایتالیایی، مصمم به ساخت نمونه بهتری شد.
او به پیانوی طراحی شده توسط بارتولومئو اهرم هدایت‌شونده با دست را اضافه کرد که اجازه برداشتن صداگیرها از روی سیم‌ها و ادامه ارتعاش حتی پس از برداشتن انگشتان از روی کلیدها را فراهم می‌ساخت. او برای تأیید کارش، این ساز جدید را به یوهان سباستین باخ نشان داد. این آهنگساز شهیر آلمانی، پس از بررسی پیانوی سیلبرمان گفت که نت‌های بالا، صدای بسیار نرم‌تری در مقایسه با نت‌های پایین ایجاد می‌کند. بنابراین سیلبرمان مجبور شد تا مجددا روی پیانوی خود کار و ایراد مطرح شده را رفع کند. در نهایت او موفق شد تا رضایت باخ را به‌دست آورد.

پیانوهای مدرن
تا اوایل قرن نوزدهم تغییرات بسیاری در ساخت پیانو به‌وجود نیامد. بارتولومئو کریستوفوری در روز بیست‌وهفتم ژانویه سال1731و در 75سالگی از دنیا رفت. میراث او در قرن نوزدهم دچار تحول شد و با توسعه فناوری ساخت پیانوهای بزرگ‌تر و باکیفیت‌تر نیز شکل گرفت.