بی‌تأثیری واردات بر نرخ برنج ایرانی

با وجود مصوبه بهار امسال ستاد تنظیم بازار برای لغو ممنوعیت واردات برنج، ممنوعیت ثبت سفارش و واردات این محصول موجب افزایش قیمت برنج خارجی و بالاماندن نرخ برنج ایرانی دربازار شده است. با مسیح‌الله کشاورز، دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج، گفت‌وگوکرده‌ایم.

طی 6ماه نخست امسال چه میزان برنج وارد کشور شده است؟
مجموع واردات برنج طی نیمه نخست امسال 980هزار تن بوده که 200هزار تن آن مربوط به تامین و به‌روزرسانی هرسه‌ماه یکبار ذخایر راهبردی شرکت بازرگانی دولتی بوده و حدود 680هزار تن برنج دیگر نیز توسط تجار بخش خصوصی وارد کشور شده است که این میزان واردات با رقم یک میلیون و 600هزارتنی واردات برنج در سال گذشته فاصله زیادی دارد.

تأثیر واردات بر تولید و بازار برنج چگونه است؟
ارتباط بین واردات برنج خارجی و قیمت برنج تولید داخل یک‌طرفه است، چراکه ورود برنج خارجی به‌دلیل داشتن مشتریان خاص خود هیچ‌گاه موجب کاهش قیمت برنج ایرانی در بازار نمی‌شود؛ گرچه این موضوع از افزایش غیرمنطقی قیمت برنج ایرانی در بازار جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر میزان تولید و عرضه برنج ایرانی در بازار تأثیری در قیمت و سهم بازار برنج خارجی ندارد، چرا‌که فاصله 2 تا 3برابری قیمت‌های برنج ایرانی با برنج خارجی به حدی است که مشتریان برنج خارجی قادر به استفاده از برنج ایرانی نیستند. همچنین مشتریان برنج ایرانی افرادی با درآمد متوسط و بالا هستند که هیچ‌گاه از برنج خارجی در سبد خارجی خانوار خود استفاده نمی‌کنند و این محصول را حتی در صورت افزایش قیمت نیز خریداری می‌کنند. گرچه هدف از ممنوعیت واردات برنج آن است که نرخ برنج ایرانی در فصل برداشت کاهش نیابد، اما ممنوعیت واردات برنج خارجی موجب افزایش قیمت برنج ایرانی و وارداتی در بازار برنج شده و دست اقشار کم‌درآمد از برنج ارزان‌قیمت خارجی را کوتاه کرده است.

نرخ مصوب برنج خارجی در بنادر چقدر است؟ 
براساس نرخنامه مصوب ستاد تنظیم بازار، حداکثر قیمت هر کیلوگرم برنج مرغوب هندی (1121دانه بلند) در مبادی واردات 7هزار تومان تعیین شده است که نرخ مصرف‌کننده این محصول در بازار متناسب با هزینه‌های حمل‌ونقل به شهرهای مختلف و سود مصوب، متفاوت خواهد بود. همچنین حداکثر نرخ مصوب بهترین برنج پاکستانی
(سوپر باسماتی) در مبادی ورودی 7هزار و 850تومان تعیین شده است. حتی واردکنندگان درخواست افزایش قیمت فروش 200هزار تن برنج وارداتی دپو شده در گمرکات در مبادی ورودی را ارائه کردند که به‌دلیل رشد هزینه تمام‌شده ناشی از تحمیل هزینه دموراژ این محصول در گمرکات به واردکنندگان تحمیل شده است. درواقع ممنوعیت واردات و تخصیص نیافتن ارز، هزینه واردات این برنج‌ها را بالا برده، اما سازمان حمایت از پذیرش این افزایش هزینه خودداری کرده است.

شیوه کنترل کیفی برنج وارداتی چیست؟ 
پس از مباحثی که طی چند سال گذشته در مورد آلودگی برخی برنج‌های وارداتی مطرح شد، اکنون کنترل کیفیت برنج خارجی، هم در مبدا و هم در داخل کشور صورت می‌گیرد. درواقع کارخانه‌های صادر‌کننده برنج در کشور مبدأ، ملزم به دریافت گواهی کیفیت مطابق با استانداردهای ایران 
(جی.‌ام. پی) هستند. علاوه بر این برنج وارداتی پس از کنترل کیفیت در مبدا، تنها با انجام آزمایش‌ها و تأیید سازمان ملی استاندارد و وزارت بهداشت ایران مجوز ترخیص از گمرکات و ورود به بازار را دریافت می‌کند.