چرا برخی خودروسازان بدون ارائه هیچ توضیحی، مبالغ اضافه دریافتی خریداران خودرو به شیوه پیش‌فروش دو مرحله‌ای را عودت می‌دهند
شهر بی‌نرخی خودرو
علی ابراهیمی_خبرنگار
اگر شما جزو آن دسته از مشتریان خرید خودروهای داخلی از طریق طرح‌های فروش فوری و پیش‌فروش خودروسازان هستید که قیمت خودروی مدنظر شما از زمان ثبت‌نام تا هنگام تحویل تا چند ده میلیون تومان قد کشیده، مطلع باشید که ابهامات قیمت‌های مصوب ستاد تنظیم بازار و نرخ‌های فروش خودروسازان، منشأ اصلی این گرانفروشی است. در واقع ناتوانی خودروسازان در تحویل به‌موقع خودروهای ثبت‌نامی مشتریان موجب شده تا مبنای محاسبه قیمت خودروهای ثبت‌نامی مشتریان به‌دلیل تغییرات مداوم قیمت‌های حاشیه بازار نیز نامشخص باشد. از سوی دیگر در حالی‌که وزیر صنعت مبنای قیمت‌گذاری خودروهای داخلی را نرخ مصوب بهمن‌ماه سال گذشته اعلام می‌کند، خودروسازان نرخ خودروهای تحویلی به مشتریان را بر مبنای 5درصد کمتر از قیمت‌های روز حاشیه بازار زمان تحویل محاسبه و از مشتریان دریافت کرده‌اند. اکنون با تشدید برخورد با برخی مدیران متخلف در قیمت‌گذاری و فروش خودروهای وطنی، به‌نظر می‌رسد دستگاه‌های نظارتی مانند سازمان حمایت نیز از خواب غفلت بیدار شده و خودروسازان را ناگزیر به ارسال پیامک به مشتریان برای بازگرداندن بخشی از مبالغ اضافه دریافتی پیش‌خرید خودرو کرده‌اند. اما هنوز هم مبنای قیمت‌نهایی تحویل خودروها، به‌خصوص در انواع پیش فروش طولانی‌مدت مشخص نیست و مشتریان خرید اینگونه خودروها باید خود را برای پرداخت مبالغ خارج از تصورشان برای تحویل گرفتن این خودروها آماده کنند.
بازگشت تحریم‌ها، افزایش قیمت ارز، مشکلات تامین مواداولیه و قطعات، ممنوعیت واردات و کاهش شدید تیراژ تولید خودروهای داخلی به همراه سرازیر شدن موج نقدینگی و افزایش تقاضای کاذب به بازار، موجب افزایش لجام‌گسیخته قیمت خودرو در سال گذشته و نیمه‌نخست امسال شد. این در حالی بود که با مصوبه سال گذشته دولت، پس ازخلع‌ید شورای رقابت در تعیین قیمت خودروهای پرتیراژ داخلی، قیمت‌گذاری و تنظیم بازار این خودروها به ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت محول شد. در این شیوه ستاد تنظیم بازار و خودروسازان از تعیین قیمت خودروهای داخلی بر مبنای 5درصد کمتر از نرخ حاشیه بازار این خودروها خبر دادند. اما مشخص نبودن مبنای نرخ حاشیه بازار خودرو و تأثیر‌پذیری شدید قیمت‌های خودرو در بازار آزاد موجب شد تا خودروسازان با کاهش یا افزایش عرضه، نقش غیرقابل انکاری در افزایش یا کاهش قیمت خودرو در حاشیه بازار داشته باشند؛ چرا که برخلاف فلسفه شیوه جدید قیمت‌گذاری خودرو مبنی بر کاهش شکاف قیمت کارخانه و بازار خودروهای پرتیراژ داخلی از طریق افزایش عرضه، هرگونه افزایش نرخ خودروهای پرتیراژ داخلی به‌معنای تعیین قیمت بالاتر خودروهای ثبت‌نامی مشتریان در موعد تحویل بود؛ رویکردی که موجب شد تا در نهایت دستگاه‌های قضایی با ورود به مسئله گرانفروشی خودرو از نقش خودروسازان در گرانی و گرانفروشی خودرو خبر دهند. از سوی دیگر وزیر صنعت در حالی مبنای تعیین قیمت خودروهای پیش‌فروش‌شده را نرخ اعلام شده بهمن‌ماه سال گذشته اعلام می‌کرد که خودروسازان، خودروهای ثبت‌نامی مشتریان را بر مبنای 5درصد کمتر از نرخ حاشیه بازار روز تحویل قیمت‌گذاری و از مشتریان دریافت می‌کردند.
پرداخت 76میلیون برای خودروی 36میلیونی
یکی از مشتریان خودروسازان با ارسال مدارک ثبت‌نام پیش‌خرید یک دستگاه پژو 206تیپ 2معمولی، به همشهری اعلام کرد: در آبان‌ماه سال گذشته بر اساس طرح پیش‌فروش دو‌مرحله‌ای(یک قسط و یک مابه‌التفاوت) نسبت به پیش‌خرید این خودرو با موعد تحویل خرداد‌ماه 98 ثبت‌نام کردم. در آن زمان قیمت مصوب (کارخانه) این خودرو حدود 36میلیون تومان بود و بنابر اعلام اداره فروش، نسبت به پرداخت 29میلیون تومان (80درصد مبلغ خودرو) در زمان ثبت‌نام اقدام کردم. اما با فرارسیدن موعد، خبری از تحویل این خودرو نشد و در نهایت با پیگیری بسیار در نیمه تیر‌ماه 98، دعوتنامه تکمیل وجه برای تحویل این خودرو را دریافت کردم که در آن ملزم به پرداخت مبلغ 43میلیون 579هزارو 700تومان مابه‌التفاوت قسط دوم پیش‌خرید این خودرو شدم که با احتساب مبلغ پرداختی پیش‌قسط نخست، میزان پرداختی اینجانب برای خرید خودروی مذکور به 72میلیون و 579هزارو 700ریال افزایش یافت، اما این به‌معنای قیمت تمام‌شده خودروی تحویلی نبود؛ چرا که این شرکت مبلغ 3میلیون و 713هزار و 589تومان نیز به‌عنوان سود مشارکت در خرید و مبلغ 238هزار و 356تومان نیز به‌عنوان جریمه تأخیر در تحویل خودروی مذکور را که به اینجانب تعلق گرفته بود بابت بخش دیگری از قیمت نهایی خودرو لحاظ کرده بود که به این ترتیب قیمت نهایی پژو 206تیپ2معمولی پیش‌خرید‌شده در حالی به 76میلیون و 531هزار و 645 تومان افزایش یافت که قیمت حاشیه بازار این خودرو به فاصله چند هفته به 72میلیون تومان کاهش یافت.
پیامک‌های خوب اما قابل‌تامل
این مشتری خودرو در ادامه اعلام کرد: هفته گذشته پیامکی از اداره فروش ایران‌خودرو دریافت کردم که در آن ایران‌خودرو از واریز حدود 2میلیون و 200هزار تومان، اضافه دریافتی وجه خرید خودروی اینجانب به‌حساب بانک صادرات و ضرورت مراجعه به نمایندگی برای دریافت معرفی‌نامه دریافت این وجه خبر داده بود. او تأکید کرد که بدیهی است از دریافت این اضافه‌پرداختی خوشحال شدم اما هنوز نمی‌دانم که قیمت خودروی مذکور چگونه از 36میلیون تومان زمان ثبت‌نام به بیش از 76میلیون‌و500هزارتومان افزایش یافته و چرا ایران‌خودرو، تصمیم گرفته مبلغ مذکور را به‌حساب اینجانب عودت دهد. اگر دریافت مبلغ اضافی تخلف بوده، چرا دستگاه‌های نظارتی مانند سازمان حمایت هنگام دریافت آن از مشتری نظارتی نداشته‌اند؟! این در حالی است که مسئولان وزارت صنعت بارها بر ضرورت تحویل خودروهای ثبت‌نامی نیمه دوم سال 97 مشتریان به نرخ مصوب دی و بهمن‌ماه سال 97 خبرداده بودند اما مشتری ناگزیر به پرداخت مبالغ اعلام‌شده در دعوتنامه تکمیل وجه است.
ابهامات مبنای قیمت‌گذاری پرتیراژ‌ها
پیش از این وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در گفت‌وگو با همشهری از نرخ‌های متفاوتی برای مبنا قرار گرفتن محاسبه نرخ خودروهای ثبت‌نامی مشتریان خبر داده بودند. رضا رحمانی با بیان اینکه مبنای تعیین قیمت خودروهای داخلی پیش‌فروش که تا بهار امسال به مشتریان تحویل شده، همان قیمت‌های اواخر دی و بهمن‌ماه سال گذشته است و اینگونه نیست که هر روز قیمت تازه‌ای برای این خودروها توسط سازمان حمایت اعلام شود، گفت: تحویل خودروهای ثبت‌نامی مشتریان به نرخ 5درصد کمتر از قیمت‌های روز حاشیه بازار تخلف است و مشتریان می‌توانند اسناد و مدارک ارائه کنند تا برخورد شود. تنها در روش فروش فوری است که مبنای قیمت خودروها، نرخ مصوب همان‌ماه خودرو است. وقتی خودروسازان خودرو را با قیمت نامشخص و موعد تحویل چند ماهه به مشتریان پیش‌فروش می‌کنند، مبنای قیمت فروش و هزینه دریافتی از مشتریان، قیمت‌های رسمی ابلاغ شده توسط کارگروه تنظیم بازار است. ستاد تنظیم بازار قیمت مشخصی را بر مبنای نرخ بهمن‌ماه سال گذشته برای تحویل خودروهای ثبت‌نامی مشتریان تعیین کرده است که خودروسازان ملزم به تحویل خودروهای پیش‌فروش شده مشتریان با این قیمت‌ها هستند. با این روند اگر مشتری تا قبل از بهمن‌ماه سال گذشته برای پیش‌خرید خودرو ثبت‌نام کرده و موعد تحویل خودروی ثبت‌نامی وی، اردیبهشت، خرداد یا تیر‌ماه امسال باشد، باید مبنای محاسبه قیمت این خودرو ، همان قیمت‌های ابلاغ شده بهمن‌ماه سال گذشته توسط سازمان حمایت باشد. این در حالی است که رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در مورد اینکه قبلا سازمان حمایت مبنای تعیین نرخ پیش‌فروش خودروسازان به مشتریان را قیمت حاشیه بازار بهمن‌ماه سال گذشته اعلام کرده، مکانیسم قیمت‌گذاری 5درصد زیر حاشیه بازار چیست و قیمت‌های حاشیه بازار چگونه تعیین می‌شود،گفت: قیمت خودرو تابع نظام عرضه و تقاضاست اما اینکه سازمان حمایت هر‌ماه به‌خودروسازان قیمت جدیدی برای فروش خودروهای ثبت‌نامی بدهد، شدنی نیست بلکه این سازمان قیمت تمام‌شده خودرو را براساس صورت‌های مالی احصاء شده خودروسازان، محاسبه و به آن هزینه‌های سربار، 5درصد سود، عوارض، شماره‌گذاری و... را اضافه و قیمت نهایی فروش خودرو را استخراج و به ستاد تنظیم بازار ارائه می‌دهد. این ستاد مصوبات را برای اجرا به خودروسازان ابلاغ می‌کند. عباس تابش، افزود: قیمت‌های حاشیه بازار به‌صورت هفتگی توسط خودروسازان تعیین می‌شود و قیمت خودروهای پیش‌فروش شده به مشتریان بر مبنای 5درصد زیر نرخ حاشیه بازار زمان تحویل است.
نبض بازار
ابهامات قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار و نرخ‌های فروش خودروسازان، موجب تحمیل هزینه‌های اضافی به مشتریان خودروهای داخلی شده است اما با تشدید نظارت‌ها، برخی خودروسازان پیامک بازپرداخت وجوه اضافه دریافتی را برای مشتریان ارسال می‌کنند
رشد دو برابری قیمت
چگونه قیمت کارخانه یک خودروی پژو 206تیپ 2 معمولی از 36میلیون تومان زمان ثبت‌نام به بیش از 76میلیون و 500هزار تومان موعد تحویل افزایش یافت؟
