مترو انتخاب اول مردم

سیدمحمد فخار _ خبر‌نگار

4روز آلودگی متوالی در انتظار آسمان 7کلانشهر کشور است اما هنوز قطعی اینترنت در بسیاری از شهرهای کشور ادامه دارد. این قطعی در عین بستن راه‌های اطلاع‌رسانی به شهروندان مشکلاتی برای سامانه‌های پیش‌بینی نیز پدید آورده است. در چنین شرایطی اقبال شهروندان به حمل‌ونقل عمومی بیشتر شده و تنها در تهران مسافران مترو و اتوبوس 20درصد افزایش یافته است.متروی تهران در روزهایی که آلودگی هوا میهمان ناخوانده پایتخت است، پذیرای مسافران بیشتری است. در این روزها که دومین سهمیه‌بندی سوخت پس از 13 سال مجدد به اجرا گذاشته شد، مسافران بیشتری نیز با استفاده از مترو در شهر تردد می‌کنند. اما سرفاصله حرکت قطارهای مترو همچنان با استانداردهای جهانی فاصله دارد. متروی تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ هنوز نتوانسته است، به عملکرد واقعی خود برسد، چرا که در طول 21 سال گذشته از آغاز فعالیتش، همواره در انتظار کمک‌های دولتی بوده‌است.  این روزها شهروندان بیشتری از مترو استفاده می‌کنند و ازدحام جمعیت در خطوط 7 گانه مترو رو به فزونی است. 

پیش‌بینی موج جدید آلودگی
الگوهای هواشناسی که آن هم به‌سختی راستی‌آزمایی می‌شوند نشان می‌دهد از امروز شنبه دوم تا سه‌شنبه پنجم آذر، غلظت آلاینده‌های جوی در کلانشهرهای تهران، کرج، قزوین، اراک، تبریز، ارومیه و اصفهان افزایش می‌یابد. در این پیش‌بینی از سوی سازمان هواشناسی تأکید شده که پایداری هوا به نحو نگران‌کننده‌ای افزایش می‌یابد و کاهش کیفیت هوا تا حد هشدار برای گروه‌های حساس خواهد بود. بدین‌ترتیب باید سالمندان، بیماران قلبی و تنفسی، بانوان باردار و کودکان از فعالیت طولانی‌مدت در فضای آزاد خودداری کنند و هوا برای آنان نسبت به سایرین مخرب‌تر خواهد بود.

رشد 20درصدی مسافران حمل‌ونقل عمومی
از 24آبان و با آغاز روند سهمیه‌بندی و گرانی بنزین، شاهد افزایش 20درصدی مسافران وسایل حمل‌ونقل عمومی هستیم. محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در این‌باره می‌گوید: در ابتدای کار هم برآورد می‌شد که سهمیه‌بندی بنزین بیش از 15درصد افزایش مسافر در مترو و اتوبوس ایجاد کند که این موضوع مشهود است و باید گفت افزایش نرخ سوخت تأثیر مستقیمی بر حمل‌ونقل عمومی تهران دارد. طی هفته اخیر تمام ناوگان حمل‌ونقل عمومی برای سرویس‌دهی بهتر و سریع فعال شده اما با توجه به سهمیه‌بندی بنزین، استقبال مردم از مترو و اتوبوس بیشتر است و این در حالی است که شهرداری تهران توان افزایش ناوگان را ندارد. رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه باید فکر اساسی به حال مترو کرد؛ چراکه هم‌اکنون بیش از هزار واگن در مترو فعال است که حدود 30درصدشان نیز باید اورهال شوند، گفت: تعداد ناوگان اتوبوسرانی تهران نیز طی 10سال گذشته باید بیش از 7000دستگاه باشد اما به جای آنکه مطابق برنامه ناوگان اتوبوسرانی 30درصد افزایش یابد، تعداد اتوبوس‌ها به کمتر از 6000دستگاه رسیده که عمر اتوبوس‌ها نیز از 5سال به 11سال رسیده؛ به‌نحوی که نیمی از ناوگان فعلی اتوبوسرانی تهران هم‌اکنون فرسوده است و روزانه بیش از 300مورد توقف ناشی از خرابی اتوبوس در تهران رخ می‌دهد که موجب افزایش ترافیک و نارضایتی شهروندان می‌شود. هاشمی با اشاره به مشکلات ناشی از کمبود ناوگان در سیستم مترو و اتوبوس، گفت: مدیریت شهری در حالی با افزایش حدود 15تا 20درصدی مسافران در پی سهمیه‌بندی بنزین روبه‌روست که ناوگان فرسوده‌اش توان لازم را ندارد و به همین دلیل از دولت خواستیم که به شهرداری تهران نگاه ویژه‌ای داشته باشد و آنها نیز قول بررسی دادند؛ چراکه براساس قانون هدفمندی یارانه‌ها باید بخشی از درآمدهای بنزین صرف توسعه حمل‌ونقل عمومی شود.

اختلال در پیش‌بینی کیفیت هوای تهران 
قطعی اینترنت موجب توقف روند پیش‌بینی کیفیت هوای تهران شده است. درحالی‌که 7 روز از قطعی اینترنت در کشور می‌گذرد، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: این شرکت از سال95 اقدام به انتشار جزئیات کیفیت هوای تهران، پیش‌بینی آلودگی برای روزهای آینده، سرعت و جهش و باد، بارندگی و... کرده است اما طی روزهای اخیر جزئیات کیفیت هوای تهران که پیش از این روی سایت یا اپلیکیشن این شرکت قرار می‌گرفت به‌روزرسانی نشده است. حسین شهیدزاده می‌گوید: ما بخشی از اطلاعات خود را برای پیش‌بینی هواشناسی و آلودگی هوا از سایت‌ها و مدل‌های جهانی تامین می‌کنیم. اختلالات به‌وجود آمده در اینترنت کشور، سبب شده است که به این اطلاعات جهانی دسترسی نداشته باشیم و در نتیجه نتوانیم پیش‌بینی آلودگی هوا برای روزهای آینده، جهش وزش باد و مقدار بارندگی را روی سایت خود بارگذاری کنیم. بدین‌ترتیب هم‌اکنون براساس اطلاعات موجود آلودگی هوا تنها می‌توان شاخص کیفیت هوا را به‌صورت آنلاین اعلام کرد.

آبان آلوده گذشت
به جز آبان 97، هر سال این ‌ماه برای تهران، زمان آلوده شدن آسمان بوده است. حسین شهبازی، استاد دانشگاه و کارشناس آلودگی هوا در این‌باره به همشهری می‌گوید: پایداری هوا در این‌ماه موجب شده وضعیت واقعی تولید آلاینده‌ها به چشم بیاید. پایتخت‌نشینان در آبان‌ماه امسال ۱۱روز هوای آلوده تنفس کردند که از این عدد، 10روز آن متوالی(15تا 24آبان) بود. کیفیت هوای پایتخت در آبان امسال ۱9روز سالم نیز داشت اما غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حاصل از وسایل نقلیه موجب شد یک‌سوم‌ماه هوا ناسالم برای گروه‌های حساس شود. به گفته شهبازی، هوا نسبت به آبان پارسال بدتر شده است اما در مقایسه با سال‌های 95و 96، شرایط بهبود پیدا کرده و دیگر روز ناسالم برای همه نداشتیم. همچنین شمار روزهای سالم نیز در سال‌جاری نسبت به 2سال مذکر افزایش یافته است.

چله آلودگی
امروز چهلمین روز آلوده سال‌جاری در آسمان تهران است. هرچند سامانه پیش‌بینی هوای تهران مختل شده اما روند شاخص کیفیت هوا از 29آبان سیر افزایشی داشته و شاخص‌های 84، 90و 97در هوای تهران ثبت شده که این نشان می‌دهد امروز دوم آذر باید هوا برای گروه‌های حساس ناسالم باشد. این در حالی است که از ابتدای سال‌جاری تاکنون هوای تهران 25روز پاک، 183روز سالم، 39روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم برای همه بوده تا امروز چهلمین روز آلوده سال تهران نام گیرد.




استفاده ۳۵ درصد تهرانی‌ها از حمل‌ونقل عمومی
رئیس فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس گفت: در حالی حمل‌ونقل عمومی تهران ظرفیت مسافر بیشتری را ندارد که فقط ۳۵درصد جمعیت پایتخت از حمل‌ونقل عمومی درون شهری استفاده می‌‎کنند.
مهرداد بائوج لاهوتی در گفت‌وگو با خانه ملت با تأکید بر اینکه در شرایط سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین باید نسبت به افزایش استفاده از حمل‌ونقل عمومی تلاش شود، گفت: پیش‌بینی‌ها و برنامه‌‎ریزی‌ها در طرح توسعه شهر تهران این است که 75درصد جابه‌جایی‌ها در پایتخت از طریق حمل‌ونقل عمومی صورت گیرد که در این میان مترو سهم 30درصدی، تاکسی و اتوبوس سهم 45درصدی دارند.
نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در سایر کلانشهرها این درصدها متغیر است، افزود: با وجود این برنامه‌ریزی‌ها استفاده از حمل‌ونقل عمومی در شهر تهران آماری نزدیک به 35درصد دارد.
وی ادامه داد: بنابراین هم‌اکنون از برنامه زمانبندی و طرح توسعه‌ای که برای شهر تهران پیش‌بینی شده بود، 40درصد عقب‌تر هستیم و باید قبول کرد در مقطع کنونی راه نجات پایتخت برای برون‌رفت از شرایط فعلی یعنی ترافیک‌های سنگین و آلودگی هوا توسعه حمل‌ونقل عمومی است.
لاهوتی با بیان اینکه متأسفانه در هفته گذشته شاهد بودیم که در شرایط برفی خدمات‌رسانی به مسافران در تهران به چه صورت مختل شد، گفت: در شرایط افزایش قیمت بنزین، زیرساخت‌های حمل‌ونقل تهران باید به‌نحوی شود که پاسخگوی بار جمعیتی بالاتری هم باشد.
وی با استناد به قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی، تصریح کرد: متأسفانه دولت‌ها به وظیفه قانونی‌ خود در زمینه پرداخت سهمشان به شهرداری‌ها برای توسعه حمل‌ونقل عمومی عمل نکردند و این مسئله در نهایت منجر به ازدحام جمعیت در مترو و سایر شقوق حمل‌ونقل شهری می‌شود. رئیس فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: دولت نهم و دهم به کمک به شهرداری‌ها اعتقادی نداشت و دولت فعلی نیز عنوان می‌کند که بودجه‌ای برای کمک به توسعه حمل‌ونقل عمومی ندارد.


برنامه‌ریزی برای حمایت‌ از حمل‌ونقل عمومی 

  مهدی‌جمالی‌نژاد،معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور 

تدابیر لازم از سوی دولت برای حمایت از سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری درپی اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت اتخاذ شده است. با توجه به اجرای طرح سهمیه بندی سوخت بنزین، در گام نخست، سهمیه مناسب برای کلیه ناوگان فعال در حوزه حمل‌ونقل عمومی شهری بنزین سوز با نرخ دولتی درنظر گرفته شده است.سهمیه ناوگان تاکسی تک‌سوز ۴۰۰لیتر و دوگانه‌سوز ۲۰۰لیتر در ‌ماه است.
تدابیر حمایتی در مورد آژانس‌های مسافری و سرویس مدارس در حال پیگیری است و ظرف هفته جاری اعلام می‌شود. در مورد تاکسی‌های بین شهری هم با نمایندگان‌شان جلسه می‌گذاریم و ظرف چند روز این مسئله تعیین خواهد شد.
تاکسی‌های اینترنتی با پیمایش بالای ۲۰۰کیلومتر در ماه، در طول‌ماه از تدابیر حمایتی در بخش حمل‌ونقل عمومی استفاده خواهند کرد.
پیمایش سفر تاکسی‌های اینترنتی تجمیع شده و در ابتدای‌ماه بعد، مابه‌التفاوت قیمت سوخت به نرخ ۱۵۰۰تومان محاسبه و به کارت بانکی رانندگان واریز می‌شود.سهمیه وانت‌بارهای
کم مصرف بنزینی ۲۰۰لیتر، سهمیه وانت‌بارهای دوگانه‌سوز۶۰ لیتر در ماه، سهمیه وانت‌بارهای پرمصرف بنزینی ۳۰۰لیتر و سهمیه وانت‌بارهای دوگانه‌سوز ۱۲۰لیتر در‌ماه درنظر گرفته شده است. نرخ سوخت CNG تغییر نکرده و نخواهد کرد.
کارگروهی تخصصی در وزارت کشور برای پایش مستمر وضعیت سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی شهری و پیشنهاد بسته‌های خدمات حمایتی به رانندگان فعال در این بخش و متعاقب آن تشکیل ستاد متناظر در استان‌ها فعالیت خود را آغاز کرده است.
ستاد «پایش حمل‌ونقل شهری» در وزارت کشور و متناظر آن در استانداری‌ها جهت نظارت بر حوزه حمل ونقل شهری و پاسخگویی به پرسش‌ها و سؤالات تشکیل شده است.
برنامه‌ریزی لازم برای تعیین سهمیه حمایتی بنزین با رویکرد تقویت حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری صورت گرفته و همچنین تصمیم‌گیری‌های آتی از طریق کارگروهی متشکل از وزارتخانه‌های نفت، کشور و سازمان برنامه و بودجه انجام و اعلام خواهد شد.
تا اطلاع ثانونی هیچ‌گونه افزایش کرایه برای ناوگان بار و مسافر نخواهیم داشت. بسته‌های پیشنهادی برای معیشت رانندگان، در مرحله تدوین برای پیشنهاد به دولت محترم است.
با توجه به هماهنگی‌های انجام شده با شهرداری‌ها و استانداری‌ها، ناوگان عمومی شهری شامل مترو، اتوبوس، مینی بوس و تاکسی، آماده خدمت‌رسانی با حداکثر توان ممکن‌است و مقرر شده سر فاصله زمانی اعزام اتوبوس‌ها و ناوگان مترو کاهش یابد.
همچنین واحدهای نظارتی سازمان‌های اتوبوسرانی و تاکسیرانی به‌طور مستمر در سطح شهرها حضور خواهند داشت.