مسافر نیستم، نیکوتینی‌ام!

هاشم اسماعیلی ـ خبرنگار

به لطف سریال‌های تلویزیونی که دیالوگ «من... هستم، یک مسافر» را بر سر زبان‌ها انداختند و بر پایه شوخی‌هایی که با دیالوگ «من... هستم، یک معتاد» ساخته شد، حالا خیلی‌ها با انجمن‌های ترک اعتیاد و سازوکار آنها آشنایی نسبی دارند. اما شاید خیلی‌ها هنوز نمی‌دانند که برای ترک سیگار هم انجمن مشابهی وجود دارد و سیگاری‌های خسته از سیگار می‌توانند با کمک این انجمن‌ها نیکوتین را ترک کنند. 
«انجمن نیکوتینی‌های گمنام» یک سازمان مردم‌نهاد با نشان اختصاری  «NICA»  است که معتادان به نیکوتین را دور هم جمع می‌کند تا با تکیه بر راهکارهای مشترکی که در اختیار یکدیگر می‌گذارند مصرف نیکوتین خود را به صفر برسانند. انجمن نیکوتینی‌ها صرفا مختص سیگاری‌ها نیست، بلکه معتادان به قلیان، پیپ و... نیز می‌توانند روی کمک‌های این انجمن حساب کنند. در انجمن نیکوتینی‌ها البته اتفاق خاص و شگفت‌انگیزی رخ نمی‌دهد. 
معتادان به نیکوتین در جلسات این انجمن دور هم می‌نشینند و تجربیات‌شان را از وسوسه‌های نیکوتین و راه‌های مقابله با این وسوسه به اشتراک می‌گذارند. هر فرد در بدو ورود به این انجمن یک فرد قدیمی‌تر و موفق در ترک نیکوتین را به‌عنوان راهنما انتخاب می‌کند تا پیچ‌های سخت این مسیر را با همراهی این «راهنما» پشت سر بگذارد. 
در مراحل اولیه، فرد تازه‌‌وارد با مسائل ریزی از قبیل اینکه خوردن آبلیمو ، ترشیجات و... می‌تواند وسوسه سیگار را کاهش بدهد آشنا می‌شود. یا مثلا این نکته مهم که شما هر چه کمتر چای بخورید کمتر هوس سیگار می‌کنید، پس بهتر است چای را از برنامه روزانه حذف و آب‌یخ و شربت را جایگزین کنید. این توصیه‌ها برای شروع کار بد نیستند اما وسوسه سیگار قدرتمندتر از آن است که فقط با سلاح ترشی و آب‌یخ بتوان به جنگ آن رفت و پیروز برگشت. بنابراین در مراحل بعدی راهکارهای بیشتر و بهتری برای مبارزه با وسوسه نیکوتین در اختیار اعضا قرار می‌گیرد تا در تنگناهای عصبی و بی‌خوابی‌های مزمن بعد از ترک بتوان از آنها کمک گرفت. شعار انجمن نیکوتینی‌های گمنام این است که «فقط برای امروز سیگار نمی‌کشم». با تکیه بر این شعار، نیکوتینی‌ها تمام تلاش خود را به‌کار می‌بندند و دست یاری به سوی یکدیگر دراز می‌کنند تا هر طور شده یک 24ساعت کامل را بدون مصرف نیکوتین به پایان برسانند. در پایان این 24ساعت، اعضا برای آغاز 24ساعت بعدی با همان شعار «فقط برای امروز...» آماده می‌شوند و این بار یک نقطه اتکای روانی هم دارند که امید آنها را به موفقیت بیشتر می‌کند. حالا دیگر آنها توانسته‌اند 24ساعت بدون سیگار زندگی کنند، پس دلیلی ندارد که نتوانند این کار را تکرار کنند. یک عمر زندگی بدون سیگار از تکرار همین یک روزها به‌دست می‌آید و طولی نمی‌کشد که می‌بینند شکستن این سد بزرگ با خرد کردن و تقسیم کردن آن به قسمت‌های کوچک محقق شده است.
 از دیدگاه نیکوتینی‌های گمنام، اعتیاد به نیکوتین یک بیماری است که مصرف‌کننده را از لحاظ جسمی، احساسی و روحی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. آنها وابستگی به نیکوتین را یک اعتیاد می‌دانند که مانند اعتیاد به الکل یا سایر مواد‌مخدر، می‌توان آن را متوقف کرد اما درمان‌پذیر نیست. درمان‌پذیر نبودن بیماری اعتیاد مهم‌ترین نکته‌ای است که اعضای انجمن باید آن را به‌خاطر بسپارند وگرنه خیلی زود از ترک خارج شده و دوباره به مصرف روی می‌آورند. اگر شما یک نیکوتینی باشید اما نپذیرید که این یک بیماری درمان‌ناپذیر است، مدتی بعد از ترک سیگار فکر می‌کنید برای همیشه از شر این وابستگی رها شده‌اید و حالا می‌توانید به‌شکل تفریحی و هرازگاهی از لذت سیگار کشیدن بهره‌مند شوید. اما کشیدن نخستین سیگار مساوی است با بیدار شدن دوباره غول اعتیاد و از فردا دوباره در چنگال این غول اسیر خواهید بود. 
بنابراین اعضای انجمن نیکوتینی‌ها بعد از ترک، این انجمن را ترک نمی‌کنند. آنها سال‌های سال در ارتباطی دور و نزدیک با اعضا و مناسک این انجمن باقی می‌مانند تا هم به اعضای جدید و تازه‌وارد کمک کنند و هم از این طریق از یاد نبرند که بیماری آنها به‌شکل خاموش و غیرفعال همچنان در درون‌شان وجود دارد و ممکن است با نخستین مصرف دوباره عود کند.