نگاه
مادی‌گرایی و نظریه کمیابی
شهلا کاظمی‌پور ـ جامعه‌شناس
در ریشه‌یابی رفتارهای اجتماعی، منافع فردی همواره به عنوان یکی از محرک‌ها و عوامل انگیزشی مطرح می‌شود. این انگیزه فی‌‌نفسه منفی نیست و انسان متفکر در تصمیم‌گیری‌ها سود و زیان خود را تخمین می‌زند و برای انجام کارها آن را در نظر می‌گیرد. با این‌همه برخلاف تصور رایج و تفکر غالب بر جامعه، منافع فردی تنها در سود اقتصادی خلاصه نمی‌شود. در وضعیت عادی دسترسی به بسیاری از امکانات، بهر‌ه‌مندی از نظرات و تجارب و هر موقعیتی که به موفقیت انسان کمک کند، سود و منفعت به حساب می‌آید.
اما عواملی می‌تواند فرهنگ جامعه را دستخوش تغییراتی کند که در نتیجه آن افراد فقط کسب ثروت و برخورداری از امکانات مالی را سودآور تلقی کنند. براساس یک نظریه اجتماعی، انسان‌ها همواره تمایل به کسب چیزی دارند که کمیاب است. براساس این نظریه که «نظریه کمیابی» نام دارد، وقتی دستیابی به امر، موقعیت یا کالایی دشوار باشد، تمایل جامعه برای تصاحب آن بیشتر می‌شود.
بسیاری معتقدند، بی‌ثباتی قیمت‌ها و تورم براساس نظریه کمیابی، میل افراد جامعه ما را به برخورداری از پول بیشتر افزایش می‌دهد. به این ترتیب، طبیعی است که برای آنها معیار سود و زیان کسب یا ازدست‌دادن پول باشد. اما چنین روحیه‌ای می‌تواند به شدت آسیب‌زا باشد؛ مثلا مشارکت‌های اجتماعی را به پایین‌ترین سطح برساند؛ چراکه پولی از آنها حاصل نمی‌شود. ازاین‌رو مواجهه و مقابله با آن همواره مورد نظر صاحب‌نظران است. برای اصلاح چنین نگرشی ثبات اقتصادی و مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها تجویز می‌شود؛ ضمن اینکه توسعه اقتصادی و ارتقای بهره‌وری نیز می‌تواند در بازتعریف سود و زیان مهم و موثر باشد.
در همینه زمینه :